Gửi bình luận
Thứ Ba, 24/6/2025
Các ngân hàng đang phát triển kho dữ liệu về những tài khoản có dấu hiệu gian lận, kết hợp với các biện pháp kiểm tra, đối chiếu dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Hiện cả nước có khoảng 200 triệu tài khoản ngân hàng, nhưng mới chỉ khoảng 113 triệu tài khoản có đủ thông tin xác thực.
Cho thuê... mặt để lừa đảo
Ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước (NHNN), cho biết thời gian gần đây đã xuất hiện cả người cho thuê khuôn mặt để thực hiện các hành vi lừa đảo. Cụ thể, các nhóm tội phạm đã “nuôi” một số người đứng tên tài khoản, khi có giao dịch chuyển tiền cần đến sinh trắc học, người đó sẵn sàng đưa mặt vào để chuyển tiền.
Nhiều vụ việc liên quan đến lừa đảo công nghệ tài chính đã bị phát hiện. Điển hình, ngày 29/5, Công an tỉnh Thái Bình cho biết đã khởi tố Phạm Hồng Chuyền (46 tuổi, trú quận Long Biên, Hà Nội) cùng 13 người về tội đánh bạc. Theo điều tra, Chuyền được một người Đài Loan (Trung Quốc) thuê điều hành việc rửa tiền cho một trang web đánh bạc trực tuyến có máy chủ đặt ở nước ngoài.
Khi người chơi nạp tiền vào tài khoản, nhóm nghi phạm tại Đài Loan sử dụng ứng dụng Team Viewer điều khiển máy tính, thực hiện thao tác chuyển tiền qua nhiều tài khoản ngân hàng khác nhau nhằm che giấu nguồn gốc dòng tiền. Để vượt qua bước xác thực sinh trắc học của ngân hàng đối với các giao dịch từ 10 triệu đồng trở lên, nhóm này sử dụng AI tạo clip giả khuôn mặt chủ tài khoản, giúp hệ thống xác minh giao dịch mà không cần sự có mặt thực tế của người mở tài khoản.
Theo điều tra, mỗi người được thuê mở tài khoản sẽ quay một video gốc dài khoảng 25-30 giây. Sau đó, nhóm của Chuyền dùng AI tạo clip mô phỏng sinh trắc khuôn mặt để thực hiện giao dịch liên tục mà chủ tài khoản không hay biết.
Từ tháng 9/2024 đến tháng 4/2025, đường dây do Chuyền điều hành bị nghi rửa tiền với tổng giá trị ước tính hơn 1.000 tỷ đồng, trung bình hơn 100 tỷ đồng mỗi tháng.
Ông Phạm Anh Tuấn cho biết, NHNN nhận thức được tình trạng lừa đảo trên không gian mạng ngày càng gia tăng với những hoạt động khó lường. Vì thế, NHNN luôn quán triệt nhiệm vụ phải làm sạch dữ liệu, xác minh, đối chiếu thông tin sinh trắc học của khách hàng với cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư.
Từ ngày 1/1/2025, khách hàng phải được thu thập, đối chiếu, kiểm tra thông tin với cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư, khớp đúng thì mới được thực hiện giao dịch online. Với tài khoản tổ chức thì người đại diện hợp pháp của tổ chức cũng phải thực hiện đối chiếu thông tin sinh trắc học.
NHNN dự kiến sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có sửa đổi Thông tư số 17 của NHNN quy định về mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
Dự kiến, khách hàng thực hiện giao dịch tại quầy cũng sẽ phải kiểm tra, đối chiếu thông tin sinh trắc học khớp đúng với cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư hoặc cơ sở dữ liệu do ngân hàng đã thu thập, để đảm bảo người thực hiện giao dịch là chính chủ.
Đặc biệt, đối với các tài khoản tổ chức mới thành lập, có hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ như các hộ kinh doanh cá thể, NHNN cũng dự kiến quy định thực hiện đối chiếu sinh trắc học khi thực hiện giao dịch trực tuyến.
Tăng cường an toàn cho người sử dụng
Trên thực tế, nhiều ngân hàng đã đẩy mạnh các biện pháp tăng cường an toàn cho người sử dụng dịch vụ ngân hàng, chẳng hạn như xây dựng kho dữ liệu về tài khoản nghi ngờ gian lận.
Các ngân hàng cũng đang phát triển kho dữ liệu về các tài khoản có dấu hiệu gian lận, kết hợp với các biện pháp kiểm tra, đối chiếu dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Hiện cả nước có khoảng 200 triệu tài khoản ngân hàng, nhưng mới chỉ khoảng 113 triệu tài khoản có đủ thông tin xác thực.
Một vấn đề đáng chú ý khác trong quản lý tài khoản ngân hàng là quy định cấm sử dụng tài khoản alias (tài khoản bí danh). Theo ông Tuấn, việc sử dụng tài khoản thay thế bằng biệt danh có thể gây nhầm lẫn hoặc bị lợi dụng để mạo danh các tổ chức lớn, tạo tâm lý tin tưởng giả tạo cho người chuyển tiền.
Do đó, NHNN đang xem xét yêu cầu làm rõ nội dung này khi các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán cung ứng các ứng dụng. Dự thảo của NHNN sẽ yêu cầu tài khoản nhận tiền bắt buộc phải hiển thị bằng số tài khoản cụ thể, không được sử dụng bí danh.
Song song với việc siết chặt quản lý tài khoản, NHNN cũng đẩy mạnh chuyển đổi từ thẻ từ sang thẻ chip để nâng cao an toàn giao dịch. Dù theo quy định, việc chuyển từ thẻ từ sang thẻ chip là định hướng từ rất lâu của NHNN, với thời hạn cuối vào cuối năm 2022. Nhưng hiện nhiều tổ chức tội phạm lợi dụng thẻ từ để thực hiện các hành vi ăn cắp thông tin.
Theo ông Phạm Anh Tuấn, từ ngày 1/7/2025, NHNN sẽ chính thức chấm dứt việc chấp nhận thẻ từ trong các giao dịch. “Với công nghệ thẻ chip, kẻ gian sẽ không thể lấy cắp thông tin của khách hàng qua các máy tự động hoặc thiết bị POS, góp phần tạo sự yên tâm và đảm bảo an ninh, an toàn cho khách hàng”- ông Tuấn khẳng định.