Phương án thi THPT 2017: Thay đổi cũng cần có lộ trình

Ông Phạm Tất Thắng.

PV: Theo công bố của Bộ GD&ĐT so với kỳ thi trước, kỳ thi THPT quốc gia năm 2017 có sự thay đổi về việc tổ chức cụm. Theo đó, mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ tổ chức 1 cụm thi do Sở GD&ĐT chủ trì dành cho tất cả các thí sinh của địa phương. Bộ GD&ĐT cử cán bộ, giảng viên từ các học viện, trường đại học, cao đẳng đến các tỉnh để phối hợp, hỗ trợ tổ chức thi. Và mỗi thí sinh một mã đề trắc nghiệm, theo ông liệu có khả thi?

Ông Phạm Tất Thắng: Bộ GD&ĐT có chủ trương kỳ thi năm 2017 vẫn là cụm theo tỉnh, nhưng không có 2 hội đồng thi ở một tỉnh nữa mà giao cho Sở GD&ĐT và các trường đại học hỗ trợ. Tôi cho rằng đó là cần thiết vì chúng ta xác định mục tiêu chính của kỳ thi là xét tốt nghiệp THPT, việc xét duyệt THPT này là mặt bằng chung.

Những năm gần đây, tỉ lệ là gần 100%. Chúng ta chỉ xét để các em có một điều kiện nhất định, công nhận cho các em có một trình độ THPT có thể bước vào cuộc sống, cho nên việc giao cho Sở GD&ĐT chủ trì là cần thiết.

Còn các trường đại học vừa hỗ trợ về mặt kỹ thuật nhưng vừa có thể có những cộng tác nhất định để có thể có kết quả đoạn sau; tức là xét tuyển vào các trường đại học.

Còn việc mỗi em có một đề riêng có thể thực hiện được về mặt kỹ thuật, đó là chuẩn bị sẵn một ngân hàng đề với một số lượng đề nhất định, với mỗi một thí sinh chúng ta chỉ nhân, sao đề và tổ chức cho các em làm bài. Theo tôi về cơ bản nó không khác gì so với những năm trước đây.

Thưa ông, trong 5 môn thi thì chỉ bài thi môn Ngữ văn thực hiện theo hình thức tự luận, các bài thi còn lại theo hình thức trắc nghiệm. Vậy có dẫn đến việc đánh giá không đúng năng lực của học sinh; trong khi thi tự luận thì đòi hỏi phải tư duy, lô gíc, phân tích. Chỉ cần hơn nhau 0,25 điểm là đã có em trúng, em trượt?

- Trước hết việc tổ chức dạy học như thế nào thì phải có hình thức thi cử, đánh giá phù hợp để có thể đánh giá được kiến thức của học sinh. Thứ hai là dù là trắc nghiệm hay tự luận thì mỗi phương án đều có ưu thế riêng. Trắc nghiệm thì dễ chấm, dễ lượng hóa, dễ chính xác nhưng lại không đánh giá được năng lực thực sự của học sinh, nhiều khi là xác suất như thi bằng lái xe máy, ô tô. Nhiều khi cũng không đánh giá được khả năng diễn đạt, phân tích, tổng hợp của học sinh.

Việc tổ chức thi theo tôi, thứ nhất nó ảnh hưởng đến đông đảo mọi người trong xã hội, đặc biệt là học sinh và phụ huynh học sinh; ảnh hưởng tới tương lai của các em liên quan đến việc tuyển sinh đại học, cao đẳng cho nên việc thi cử nên có tính ổn định tương đối.

Những đổi mới nên có lộ trình và nên có thông tin cho phụ huynh, học sinh biết để chuẩn bị về mặt tâm lý. Trước sự thay đổi nên có sự chuẩn bị kỹ về mặt điều kiện kỹ thuật và tâm lý. Thứ hai, làm sao phải kết hợp được để vừa thuận tiện cho quá trình tổ chức thi, chấm thi, công bố kết quả, nhưng cũng đánh giá được năng lực thực sự của học sinh một cách khách quan, công bằng.

Với kỳ thi quốc gia chúng ta có 2 mục tiêu là đánh giá học sinh có trình độ để tốt nghiệp phổ thông. Tức là mặt bằng kiến thức chung; vì thế, việc tổ chức thi nhiều môn cũng là việc tốt, nhưng như tôi đã nói bất kỳ sự thay đổi nào cũng phải có lộ trình, và thông tin cho học sinh, phụ huynh học sinh, dư luận xã hội để làm quen với thay đổi đó.

Theo phương án được Bộ GD&ĐT đưa ra thì kỳ thi năm 2017 nội dung thi tập trung vào chương trình lớp 12; năm 2018 nội dung thi tập trung vào lớp 11 và 12; còn từ năm 2019 sẽ tập trung vào cả 3 lớp từ 10 đến 12. Vậy kỳ thi sắp tới học sinh chỉ tập trung vào chương trình lớp 12, liệu có bị lệch không?

- Rõ ràng kỳ thi này có mục tiêu quan trọng nhất là đánh giá kiến thức phổ thông mà các em học sinh học được trong 3 năm THPT. Đề thi tổng hợp được kiến thức của cả 3 năm là cần thiết. Tuy nhiên cũng có một thực tế là trong những năm vừa qua, chương trình của chúng ta tập trung chủ yếu vào lớp 12.

Cho nên trong năm 2017 khi Bộ GD&ĐT chủ trương kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học, cao đẳng năm 2017 tập trung vào lớp 12 cũng có cái lý. Vì để tránh sốc do trong những năm gần đây chúng ta đều ôn chủ yếu là kiến thức lớp 12. Bây giờ mà mở rộng ngay thì học sinh sẽ không làm quen và thích nghi kịp, thậm chí không ôn tập kịp có thể ảnh hưởng đến chất lượng. Theo tôi việc mở rộng từ từ kiến thức trong lộ trình thi tốt nghiệp THPT là một lộ trình, một bước đi cần thiết.

Ảnh minh họa.

Kỳ thi năm 2016 có lượng thí sinh ảo rất nhiều vậy kỳ thi năm 2017 làm sao để công khai minh bạch, và có biện pháp khắc phục tình trạng này, thưa ông?

- Qua làm việc với Bộ GD&ĐT, chúng tôi thấy rằng sau kỳ thi năm 2016 Bộ GD&ĐT đã có một số giải pháp. Ví dụ như mỗi một trường được đăng ký 2 nguyện vọng, còn sau đó nếu muốn thay đổi mới thay đổi. Đã đăng ký vào trường nào, nộp hồ sơ nguyện vọng vào trường nào thì phần mềm của Bộ sẽ tự động khóa để thí sinh không đăng ký được những trường khác. Theo tôi đó là những giải pháp tích cực.

Tuy nhiên việc tổ chức kỳ thi chung trên phạm vi cả nước với số lượng thí sinh lớn, khiến chúng ta cũng phải chấp nhận một tỷ lệ thí sinh ảo nào đó.

Còn về phía Bộ GD&ĐT là cơ quan quản lý Nhà nước thì tôi nghĩ phải tiếp tục có những giải pháp làm sao công bố kỳ thi, phương thức tổ chức thi, và đặc biệt là phương thức xét tuyển của các trường đại học, cao đẳng sớm hơn để thí sinh có điều kiện suy nghĩ, lựa chọn nguyện vọng của mình một cách chính xác, và sớm hơn trong quá trình làm hồ sơ nộp vào các trường đại học.

Thứ hai, Bộ GD&ĐT cũng cần chỉ đạo các trường tiếp tục thông báo sớm sẽ hạn chế số lượng mà các em đăng ký nguyện vọng ở một mức độ cần thiết, làm sao để các em có điều kiện lựa chọn nhất định, phù hợp với nguyện vọng sở trường của các em cũng như của gia đình. Nhưng một mặt cũng đảm bảo để cho các trường có thể tuyển được đủ số lượng thí sinh theo khả năng đào tạo của mình.

Trân trọng cảm ơn ông!