Quan trọng là kiểm tra việc kê khai tài sản

Bà Lê Thị Thủy.

Bà Thủy nói: Chúng tôi đã họp nhưng hiện vẫn còn nhiều tranh luận về việc xác định đối tượng của Đề án. Lúc đầu, UB Kiểm tra tính là xây dựng quy định theo hướng chỉ kiểm tra, giám sát việc kê khai tài sản của cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Tuy nhiên, sau mấy cuộc hội thảo, có nhiều ý kiến khác nhau. Có ý kiến đề nghị quy định cả cơ chế để cấp ủy các cấp thực hiện. Ngay cả việc mở rộng như nào cũng có ý kiến khác nhau. Nếu làm ở cấp huyện, cấp tỉnh thì cấp xã lại không có. Mà làm đến cấp uỷ huyện thì hơi loãng. Trong khi đó, quan điểm của UB Kiểm tra Trung ương là muốn đi theo hướng của nhiều nước đang áp dụng là làm việc này theo hướng tập trung, làm trên trước dưới sau, trong trước, ngoài sau.

PV: Có ý kiến cho rằng diện đối tượng yêu cầu kê khai như hiện tại, lên tới hơn 1 triệu người đã là rất rộng, rất loãng, thưa bà?

Bà Lê Thị Thủy: Đúng là như hiện giờ, diện đối tượng kiểm tra việc kê khai tài sản chúng ta đang làm cũng đã rất rộng rồi (kiểm tra đến cán bộ cấp tỉnh uỷ viên). Nhưng lại có ý kiến đề xuất là nên mở rộng ra đến cấp uỷ địa phương, không chỉ kiểm tra ở cấp uỷ cấp tỉnh nữa còn làm tới cả cấp huyện. Ngoài ra, cũng còn một nhóm đối tượng nữa cần xem xét là cán bộ cấp vụ của các bộ, ngành.

Thực tế thì nhóm đối tượng này vẫn thuộc diện phải kê khai tài sản theo Luật Phòng, chống tham nhũng nhưng Đề án kiểm tra việc kê khai tài sản này lại từ bên Đảng nên làm đến phạm vi nào là chuyện cần bàn tính. Hai xu hướng hiện nay là, một hướng thì sợ rộng quá, làm không hiệu quả. Một hướng lại lo hẹp quá thì bỏ lọt đối tượng, nên cần phải tính toán kỹ lưỡng.

Vấn đề gây băn khoăn hiện nay là kiểm soát việc kê khai tài sản thế nào để biện pháp phòng, chống tham nhũng này phát huy hiệu quả, tránh hình thức. Ý kiến của bà về vấn đề này?

- Việc kê khai thì phải đúng theo quy định của pháp luật, bất kì đối tượng nào nằm trong diện phải kê khai thì cần làm đúng như thế, không bàn lại. Vấn đề là kiểm soát việc kê khai thế nào, để đánh giá được xem người kê khai có đúng, có đủ không, nếu chưa đủ thì tài sản giấu giếm còn nằm ở những chỗ nào.
Lâu nay, việc kê khai đã triển khai nhưng việc kiểm soát sau kê khai thì còn ở một chừng mực nhất định. Cũng phải nói, kê khai tài sản chỉ là 1 trong 9 biện pháp phòng ngừa tham nhũng. Nhưng mọi người đang khá trông đợi vào biện pháp này vì cho rằng nếu làm tốt việc này sẽ giúp thúc đẩy thêm các giải pháp khác. Nhưng thật ra, cơ chế giám sát, ngăn ngừa phải đồng bộ mà kê khai tài sản chỉ là một giải pháp.

Dư luận cũng đặt vấn đề, cơ chế giám sát việc kê khai tài sản tốt nhất chính là người dân, nhưng người dân không thể tiếp cận từng bản kê khai tài sản của cán bộ khi muốn, khi cần. UB Kiểm tra Trung ương có tính đến vấn đề này khi xây dựng Đề án kiểm soát việc kê khai tài sản, thưa bà?

- Kinh nghiệm của chúng ta và các nước về việc này cũng khác nhau. Ở nhiều nước, có thể cứ lên trên mạng tra là ra bản khai của các cán bộ nhưng vấn đề cần hiểu là bản kê khai đó cũng chỉ công khai phần nổi, kê khai về tổng tài sản của một người nhưng nhìn vào không thể nắm rõ được khối tài sản đó nằm ở đâu, do đâu có, chứ không công khai kiểu như người này có một tài khoản bao nhiêu tiền ở một ngân hàng cụ thể nào. Vấn đề này các nước cũng không công khai, với quan điểm cần bảo vệ bí mật cá nhân cũng như đảm bảo an toàn tài sản. Vậy nên có thể dễ dàng biết được một Tổng thống kê khai có bao nhiêu tiền nhưng khối tài sản đó nằm ở những đâu, do đâu có cũng không được công khai.

Còn theo luật của Việt Nam, bản kê khai tài sản yêu cầu liệt kê đầy đủ, rõ ràng từng mục như nhà đất, xe cộ, tiền mặt… cán bộ có.

Với chúng ta, việc kê khai và công khai ở phạm vi nào đã làm theo quy định rồi, bước tiếp theo là việc kiểm soát được việc kê khai thế nào, đúng hay sai thì mới làm ở chừng mực, giờ cần bàn tính hướng kiểm tra, giám sát cụ thể xem có làm đồng loạt ở tất cả các cấp hay khuôn đến đối tượng như thế nào, giám sát, kiểm tra theo quy trình thường xuyên hay theo chuyên đề, kiểm tra vào thời điểm, trong trường hợp nào…

Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng của Chính phủ năm nay đã nêu con số trong hơn 1 triệu người kê khai tài sản, đã tiến hành kiểm tra, thanh tra được trên 400 trường hợp nhưng cũng không phát hiện trường hợp nào kê khai sai, kê khai gian dối, kê khai thiếu… Như phân tích của bà, vấn đề là cần nâng tỷ lệ kiểm tra giám sát lên?

- Tôi nhắc lại, việc kê khai, công khai bản kê khai tài sản ở mức độ nào phải làm đúng như quy định của pháp luật. UB Kiểm tra Trung ương không bàn lại việc này mà bàn Đề án về việc thực hiện kiểm tra giám sát thường xuyên hay kiểm tra giám sát khi nào, làm sao để biết là bản kê khai tài sản đó có vấn đề.

Trân trọng cảm ơn bà!