Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia 1719, tỉnh Quảng Nam kỳ vọng chương trình sẽ là đòn bẩy làm thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS và MN), giúp người dân nâng cao đời sống vật chất và tinh thần.
Quảng Nam là tỉnh có 70 xã được hưởng các chính sách từ Chương trình MTQG 1719 theo Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ. Địa phương có 230 thôn được hưởng chính sách theo Quyết định 612 của Bộ trưởng Uỷ ban Dân tộc (UBDT). Như vậy, Quảng Nam là một trong những tỉnh có đối tượng được hưởng chính sách từ chương trình này tương đối lớn.
Chương trình này được kỳ vọng sẽ làm thay đổi đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân; làm nền móng, nền tảng cho việc xây dựng nông thôn mới, làm thay đổi bộ mặt đời sống ở vùng DTTS và MN tỉnh Quảng Nam.
Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình MTQG 1719, Quảng Nam đã xây dựng đề án trình UBDT và Trung ương với dự toán tổng kinh phí khoảng trên 3.000 tỷ đồng, trong đó riêng nguồn vốn từ Trung ương khoảng trên 2.000 tỷ đồng. Trong thời gian từ năm 2022-2023, Trung ương phân bổ nguồn vốn cho Quảng Nam là khoảng 1.200 tỷ đồng. Trong đó vốn đầu tư chiếm trên 600 tỷ đồng, vốn sự nghiệp khoảng gần 600 tỷ đồng, bao gồm cả nguồn vốn Trung ương và nguồn vốn đối ứng của địa phương 15%.
Ngay từ khi có chủ trương này, năm 2022, UBND tỉnh Quảng Nam đã thành lập Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG, do Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban. Các sở, ban, ngành liên quan được phân nhiệm vụ cụ thể. Riêng đối với các chương trình MTQG có triển khai cả ở vùng đồng bằng và miền núi thì do UBND tỉnh phụ trách. Sau khi được giao nhiệm vụ, Ban Dân tộc đã tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh phân bổ kịp thời vốn trung hạn, vốn hằng năm. Riêng vốn đầu tư thì phân bổ luôn cùng nguồn vốn trung hạn 2021-2025, đối với vốn sự nghiệp thì phân bổ theo hằng năm.
Hiện nay, Quảng Nam đang khẩn trương triển khai các nguồn vốn được phân bổ để đẩy nhanh tiến độ thực hiện.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, bên cạnh thuận lợi cũng còn một số khó khăn. Đây là chương trình có nguồn vốn tương đối lớn, cách thức thực hiện cũng có những đặc thù riêng. Căn cứ vào quyết định phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ đối với chương trình này, thì có 10 dự án và các tiểu dự án kèm theo. Các văn bản của các Bộ, ban, ngành, Trung ương thì không cùng một lúc, có những văn bản ban hành rất chậm. Đơn cử như việc ban hành văn bản về chuyển đổi số đối và ứng dụng công nghệ thông tin đối với vùng đồng bào miền núi còn khá chậm. Tương tự, có một số văn bản hướng dẫn, thông tư từ phía Trung ương cũng chưa thật sự đồng bộ.
Không chỉ Quảng Nam, trong một số cuộc họp giao ban, nhiều địa phương cũng nêu lên một số vướng mắc, đặc biệt là vướng mắc về nguồn vốn sự nghiệp, đề xuất các ý kiến lên Chính phủ cũng như UBDT có cơ chế, giải pháp tháo gỡ. Nhìn chung, không chỉ Quảng Nam mà hầu như nhiều địa phương khác cũng đang trong tình trạng giải ngân về nguồn vốn sự nghiệp thấp. Đối với nguồn vốn đầu tư, Quảng Nam hi vọng từ nay đến cuối năm sẽ giải ngân được khoảng hơn 90%.
Trong thời gian qua, Ban Dân tộc tỉnh đã kịp thời tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành các Nghị quyết, phối hợp với các Sở, ngành chức năng và địa phương tham mưu UBND tỉnh ban hành các Quyết định, Kế hoạch và văn bản liên quan đến chương trình; chủ động trong việc phối hợp và tham mưu Ban Chỉ đạo đề xuất các Bộ, ngành Trung ương giải quyết khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện chương trình; kịp thời tham mưu phân bổ vốn để các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện; tổ chức kiểm tra, giám sát, đánh giá tình hình và đôn đốc, hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện.
Đến nay, chương trình đã góp phần tăng thu nhập và xóa đói giảm nghèo ở vùng đồng bào DTTS và MN tỉnh, về tỷ lệ giảm hộ nghèo DTTS vượt chỉ tiêu quy định của Chương trình. Cụ thể: Chỉ tiêu chương trình đề ra là giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS mỗi năm trên 3%; kết quả thực hiện năm 2022 là 10,04%, đạt 334 %. Chương trình đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn miền núi, nhất là các xã đặc biệt khó khăn của tỉnh Quảng Nam.