Quảng Ninh: Những nghi lễ độc đáo tại Lễ hội đền Xã Tắc

Bên cạnh phần hội với các chương trình nghệ thuật dân gian, trò chơi truyền thống thì tại Lễ hội đền Xã Tắc còn diễn ra nhiều nghi lễ độc đáo như: Lễ cấp thủy (lấy nước) tại ngã ba Soáy Nguồn; lễ mộc dục (tắm tượng) tại đền; lễ nghênh thần (rước thần du xuân); lễ an vị, lễ tế Xã Tắc; lễ dâng lễ vật của các địa phương.

Theo hồ sơ xếp hạng di tích, Đền được xây dựng vào khoảng cuối thế kỉ XIII, đầu thế kỷ thứ XIV dưới thời nhà Trần để thờ thần Xã Tắc – Bản cảnh thành hoàng của châu Móng Cái xưa. Tại đây thờ Xã Tắc Đại Vương, Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, Cao Sơn Đại Vương, Long thần thổ địa của bản thôn và các vị tiên công của những dòng họ đã có công đến khai khẩn vùng đất này. Năm 2005, Đền được UBND tỉnh Quảng Ninh xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Năm 2009, Đền được xây dựng lại khang trang, đủ các hạng mục theo kiến trúc đền thờ thuần Việt và trở thành điểm du lịch văn hóa, tâm linh gắn với phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Năm 2020, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xếp hạng Di tích cấp quốc gia đối với Di tích lịch sử đền Xã Tắc.

Từ năm 2018 đến nay, thành phố Móng Cái đã phục dựng và duy trì tổ chức Lễ hội đền Xã Tắc nhằm bảo tồn, phát huy, tôn vinh giá trị của di tích, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa và sinh hoạt tín ngưỡng tâm linh của nhân dân, thể hiện đạo lý "Uống nước, nhớ nguồn" của dân tộc. Lễ hội ngày càng tổ chức quy mô, có sự tham gia của đông đảo nhân dân và du khách, xứng tầm tôn vinh giá trị di tích quốc gia.

Với vị trí và ý nghĩa thiêng liêng đó, đền Xã Tắc đã trở thành một “cột mốc” vững bền khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia, khẳng định nét đặc trưng trong sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân Việt Nam nơi địa đầu biên cương Tổ quốc.