Quyết liệt xử lý nạn khai thác cát trái phép

Hai chiếc sà lan hút cát trộm giữa ban ngày ở huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long Ảnh: T.L.

Gia tăng vi phạm

Vĩnh Long hiện có 36 mỏ khai thác cát được cấp phép hoạt động, phân bố chủ yếu trên các tuyến sông Tiền, sông Hậu, sông Cổ Chiên. Nhiều nơi trên địa bàn tỉnh xuất hiện nhiều điểm nóng về khai thác cát trái phép như trên tuyến sông Tiền đoạn qua các xã Bình Hòa Phước, Đồng Phú, huyện Long Hồ; trên tuyến sông Hậu thuộc các xã Phú Thành, Tích Thiện, huyện Trà Ôn; trên tuyến sông Cổ Chiên đoạn qua các xã Mỹ Phước, An Phước, Chánh An, huyện Mang Thít…

Là địa phương có nguồn tài nguyên cát dồi dào, địa bàn huyện Vũng Liêm hiện có 8 mỏ cát được cấp phép khai thác, tập trung chủ yếu ở hai tuyến sông Pan Tra và Cổ Chiên. Phó Chủ tịch UBND huyện Vũng Liêm Lê Văn Đôi cho biết, hầu hết các mỏ cát thường xuyên vi phạm trong quá trình khai thác như: Khai thác quá giờ quy định, khai thác ngoài tọa độ cho phép. Các mỏ này còn vào khai thác gần bờ gây sạt lở bờ sông khiến người dân rất bức xúc.

Hai tuyến sông này thường xuyên có nhiều phương tiện ghe, xà lan khai thác cát không phép. Cao điểm có từ 10-15 phương tiện của người dân trong và ngoài địa bàn (Trà Vinh, Tiền Giang, Bến Tre) hút trộm cát. Điều này không chỉ làm cạn kiệt nguồn tài nguyên mà còn khiến thay đổi dòng chảy, gây sạt lở bờ sông nghiêm trọng, nhất là ở các xã Thanh Bình, Quới Thiện, Trung Thành Đông. Trong 6 tháng đầu năm 2019, lực lượng chức năng huyện Vũng Liêm đã kiểm tra, xử lý 146 trường hợp bơm hút cát không có giấy phép, tăng 122 trường hợp so với cùng kỳ năm 2018; xử phạt hành chính 832 triệu đồng, tăng gần 670 triệu đồng so với cùng kỳ năm trước.

Thủ đoạn của các đối tượng khai thác cát trái phép ngày càng tinh vi. Theo đó, các đối tượng thuê người cảnh giới hoạt động của lực lượng chức năng, liên tục thay đổi thời gian khai thác và thông tin cho nhau khi có đoàn kiểm tra, thậm chí chống lại lực lượng chức năng.

Theo thống kê của Tổ công tác thanh, kiểm tra hoạt động khai thác cát sông trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, trong 6 tháng đầu năm 2019, qua kiểm tra, Tổ công tác phát hiện 56 trường hợp vi phạm và xử phạt hành chính 101 trường hợp, với số tiền trên 1,2 tỷ đồng, thu giữ 1.070m3 cát sông.

Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm vẫn còn khó khăn. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mang Thít Nguyễn Văn Quyết cho rằng, theo quy định của pháp luật, chế tài xử phạt bằng tiền đối với hành vi khai thác cát sông mà không có giấy phép khai thác của cơ quan nhà nước có thẩm quyền từ dưới 50m3 còn thấp và không áp dụng hình thức phạt bổ sung nên chưa đủ sức răn đe, ngăn ngừa vi phạm.

Chia sẻ thêm về khó khăn trong công tác xử lý vi phạm, Phó Chủ tịch UBND huyện Vũng Liêm Lê Văn Đôi cho biết: Hầu hết các chủ phương tiện sẽ thuê người từ những nơi khác đến để điều khiển phương tiện, vì vậy, nếu có bị bắt, xử lý sẽ không bị tái phạm nhiều lần trong năm... Ngoài ra, các địa phương của tỉnh hiện chưa có nơi tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm theo thủ tục hành chính nên trong xử lý vi phạm hành chính còn gặp khó khăn. Kinh phí cho hoạt động thanh, kiểm tra khai thác cát sông cũng như phương tiện đảm bảo hoạt động chưa đáp ứng yêu cầu.

Vẫn khó xử lý

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Trần Hoàng Tựu, tình trạng khai thác cát trái phép đang là vấn đề bức xúc trong nhân dân. Đặc biệt, vì lợi ích kinh tế, các đối tượng dùng mọi thủ đoạn để đối phó với sự kiểm tra, xử lý của lực lượng chức năng và chính quyền địa phương.

Thời gian tới, UBND tỉnh Vĩnh Long sẽ chỉ đạo các ngành chức năng và chính quyền địa phương vào cuộc quyết liệt hơn, nhất là chủ động phân tích, đánh giá, dự báo tình hình thực tế vi phạm trong khai thác cát sông trên các tuyến sông, địa bàn và phương thức hoạt động của đối tượng vi phạm. Trên cơ sở đó, lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm trường hợp khai thác cát trái phép; tăng mức xử phạt để răn đe các trường hợp tái phạm nhiều lần. Ngoài ra, Vĩnh Long sẽ tổ chức Tháng cao điểm về vấn đề xử lý vi phạm trong khai thác cát sông trái phép trên địa bàn toàn tỉnh.

Các mỏ cát được cấp phép khai thác phải thực hiện đúng quy định, trong đó công bố rộng rãi vị trí thả phao khai thác, thời gian khai thác, phương tiện khai thác… để người dân cùng tham gia giám sát, tránh gây thất thoát ngân sách nhà nước và bức xúc trong nhân dân.

Đại tá Huỳnh Thanh Mộng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Vĩnh Long cho biết, ngành tiếp tục phát động phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh trật tự và phong trào quần chúng tham gia tố giác tội phạm nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ môi trường, tài nguyên, khoáng sản và tố giác các hành vi vi phạm cho cơ quan chức năng có biện pháp xử lý kịp thời.