Ngày 14/5, họp về công tác quản lý thị trường vàng, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các bộ, ngành cử cán bộ có năng lực, am hiểu thực tế tham gia Đoàn thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng.
Tại cuộc họp, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà đã báo cáo về diễn biến thị trường vàng trong nước và thế giới; công tác quản lý nhà nước đối với thị trường vàng; đấu thầu cung cấp vàng miếng cho thị trường; việc triển khai thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ đối với công tác điều hành giá vàng miếng...
Nhà nước không can thiệp, bảo hộ giá vàng
Các đại diện NHNN, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, lãnh đạo TPHCM, Công ty SJC đã trao đổi về diễn biến giá vàng thế giới, giá vàng trong nước, nhất là giá vàng miếng SJC; phân tích nguyên nhân giá vàng miếng SJC trong nước chênh lệch cao so với giá vàng thế giới; công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát thị trường vàng; sử dụng hóa đơn điện tử trong mua, bán vàng; phòng, chống buôn lậu vàng. Qua đó đề xuất các giải pháp quản lý thị trường vàng trước mắt và lâu dài.
Các ý kiến cho rằng, vàng không phải mặt hàng nhà nước bình ổn giá. Nhà nước không can thiệp, bảo hộ giá, kiểm soát giá vàng. NHNN chỉ độc quyền sản xuất vàng miếng chứ không độc quyền kinh doanh vàng miếng.
Tuy nhiên, vàng miếng là loại sản phẩm đặc biệt, vừa có tính chất hàng hóa, vừa có tính chất tiền tệ. Nhu cầu mua, bán, trao đổi vàng miếng của người dân là chính đáng. Do đó, NHNN có trách nhiệm can thiệp, bình ổn thị trường, “tạo sân chơi bình đẳng” để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, đầu cơ, lũng đoạn thị trường vàng…
Vấn đề cấp bách hiện nay là triển khai các giải pháp đồng bộ cả về tăng cung, tăng cường công tác tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm để giá vàng miếng SJC “đỡ nhảy múa”, hoặc biên độ nhảy múa “ít hơn”.
Đại diện các bộ, ngành, doanh nghiệp cũng đề xuất các giải pháp để tăng cung vàng miếng, “hạ nhiệt thị trường”, trong đó có vấn đề giá chào sàn phù hợp để tổ chức thành công các phiên đấu thầu vàng miếng của NHNN theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân…
Về căn cơ, lâu dài, phải sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng SJC. Chuyển sang quản lý vàng miếng là vàng chất lượng 9999. Còn vàng trang sức được coi là hàng hóa bình thường.
Phải thanh tra mới đánh giá được toàn diện thực trạng
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về thanh tra, kiểm tra thị trường vàng, đại diện NHNN cho biết đã chỉ đạo và đề xuất thành lập Đoàn thanh tra liên ngành với thành phần tham gia của Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Tài chính. Hiện các đơn vị chức năng của NHNN đang tiến hành khảo sát thực tế để bảo đảm việc thanh tra hiệu quả. Dự kiến trong ngày 15/5 sẽ hoàn thành khảo sát; sau đó sẽ báo cáo Ban cán sự Đảng NHNN và trong tuần tới sẽ ra quyết định thanh tra.
“Tinh thần là thanh tra kỹ lưỡng, chặt chẽ theo đúng quy định của Nghị định 24, kiên quyết làm rõ và xử lý nghiêm các vi phạm liên quan đến đầu cơ, làm giá,…” - Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng nhấn mạnh, đồng thời cho rằng, phải thanh tra mới đánh giá được toàn diện thực trạng, nguyên nhân, qua đó mới đề xuất được giải pháp tối ưu để quản lý hiệu quả thị trường vàng trong thời gian tới.
Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành, TPHCM cũng cam kết sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về quản lý thị trường vàng, tăng cường kiểm tra, giám sát, chủ động đấu tranh xử lý nghiêm các vi phạm đầu cơ, thao túng thị trường vàng; tăng cường công tác truyền thông về quản lý thị trường vàng…
Đánh giá cao ý kiến phát biểu của đại diện các bộ, ngành, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các bộ, ngành, địa phương căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và quy định của pháp luật triển khai ngay các biện pháp để giải quyết bất cập của thị trường vàng hiện nay; bảo đảm thị trường vàng vận hành ổn định với giá vàng miếng ở mức hợp lý.
NHNN Việt Nam tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại cuộc họp, thu thập thêm thông tin, số liệu để đánh giá đầy đủ về cung – cầu; tình hình hoạt động kinh doanh vàng của các doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng để có giải pháp phù hợp, hiệu quả.
Về việc tiến hành thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Công thương cử các cán bộ có năng lực, am hiểu thực tế tham gia Đoàn thanh tra liên ngành. NHNN Việt Nam chậm nhất cuối tuần này phải công bố quyết định thanh tra.
Phó Thủ tướng cũng đề nghị các cơ quan, bộ, ngành, địa phương qua thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng, nếu phát hiện vi phạm chuyển ngay hồ sơ cho cơ quan Công an xử lý theo quy định của pháp luật.
NHNN sẽ tiếp tục tổ chức đấu thầu vàng
Cũng trong ngày 14/5, NHNN cho biết đã đấu thầu thành công 81 lô, tương đương 8.100 lượng vàng với tổng số thành viên trúng thầu là 8 thành viên.
Theo đó, giá trúng thầu cao nhất là 87,73 triệu đồng/lượng, giá trúng thầu thấp nhất là 87,72 triệu đồng/lượng.
Theo NHNN, việc đấu thầu vàng miếng nhằm can thiệp kịp thời, xử lý ngay tình trạng giá vàng miếng trong nước và giá vàng thế giới chênh lệch ở mức cao, bảo đảm thị trường vàng hoạt động ổn định, lành mạnh, công khai, minh bạch, hiệu quả, theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Trước đó, ngày 13/5, NHNN thông báo đấu thầu tổng khối lượng vàng miếng dự kiến là 16.800 lượng. Tỷ lệ đặt cọc 10%. Giá tham chiếu để tính giá trị đặt cọc là 88 triệu đồng/lượng.
Khác với những lần trước, tại lần đấu thầu này, NHNN cho biết, khối lượng đấu thầu tối thiểu là 5 lô, tương đương 500 lượng, giảm 200 lượng so với phiên đấu thầu gần đây nhất (ngày 8/5, khối lượng đấu thầu tối thiểu 700 lượng).
Trên thị trường, trước phiên đấu thầu vàng miếng giá vàng SJC được điều chỉnh giảm cả triệu đồng/lượng, chênh lệch giá mua - bán tới 3 triệu đồng. Sau 2 ngày, giá vàng tăng sốc rồi lại giảm đột ngột sau yêu cầu khẩn thanh tra thị trường của Chính phủ, mỗi lượng vàng đã giảm gần 5 triệu đồng/lượng, về dưới 90 triệu đồng.
NHNN cho hay sẽ tiếp tục tổ chức các phiên đấu thầu nhằm cung ứng vàng miếng với khối lượng và tần suất phù hợp với nhu cầu thị trường. Đồng thời khuyến nghị người dân cần thận trọng khi tham gia giao dịch vàng để giảm thiểu rủi ro trước tình hình biến động giá vàng của thị trường vàng quốc tế và việc điều hành, kiểm soát thị trường vàng trong thời gian tới...