Mặc dù kỳ thi xét tuyển vào lớp 10 hệ công lập ở TP HCM chưa diễn ra nhưng thông tin hơn 33.000 thí sinh học xong bậc THCS sẽ rớt hệ công lập đã được nhiều người biết tới. Đó cũng là lý do để các trường tư thục, dân lập trên địa bàn thành phố cùng nhau rục rịch tăng mức học phí hay các khoản đóng góp khác như nội trú, tiền ăn,… bởi lý do, phụ huynh học sinh còn khá ít lựa chọn.
Có thể khẳng định gần như chắc chắn, rất hiếm có bậc phụ huynh nào ở TP HCM lại cho con em mình nghỉ học xong khi mới học hết lớp 9. Vì thế, nếu không lọt được vào lớp 10 công lập, nơi mà mức học phí và chất lượng đào tạo tương đối ổn định, các em buộc phải lựa chọn là học các trường tư thục, trung tâm giáo dục thường xuyên hay một số trường dạy nghề. Thậm chí, nhiều học sinh ở vùng ven giáp ranh với tỉnh lẻ còn tính tới chuyện đưa con em mình xuống tỉnh để học vì mức cạnh tranh thấp hơn.
Tóm lại, với hệ thống trường tư đa dạng, đó vẫn là lựa chọn của nhiều bậc phụ huynh. Nhưng vào học các trường này rất đơn giản trong khi đóng các khoản tiền mới là vấn đề với nhiều phụ huynh, nhất là những gia đình có thu nhập trung bình thấp.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, hầu hết các trường tư trên địa bàn thành phố hiện nay đều đã tăng mức học phí so với năm học 2018-2019 trước đó. Do mức học phí của các trường tư thường biến động từng tháng nên rất khó để tính chính xác. Để tiện so sánh, lấy mức học phí của trường công lập ở TP HCM hiện nay là 100 và 120 ngàn đồng mỗi tháng tuỳ theo nội hay ngoại thành.
Đặc biệt, xu thế là thành phố đang sử dụng nguồn ngân sách để giảm (thậm chí là miễn hoàn toàn) với học sinh bậc phổ thông. Ngược lại, học phí ở khu vực tư thục lên tới vài triệu hay thậm chí vài chục triệu đồng mỗi tháng, cao gấp hàng chục lần ở công lập. Như trường THPT Trương Vĩnh Ký, học 2 buổi học phí là 2,5 triệu đồng/tháng, học nội trú là 4,1 triệu đồng/tháng, trường THPT Hồng Hà nội trú là 6,5 triệu đồng/tháng, bán trú là 2,5 triệu đồng/tháng… chưa kể các khoản khác. Tóm lại, mức trung bình khoảng 3 triệu đồng/tháng dành cho các em học thời gian như công lập.
Chính vì sự chênh lệch quá lớn nên đã gây không ít áp lực cho phụ huynh học sinh bởi nhiều gia đình, nếu thí sinh thi rớt công lập sẽ buộc phải đi học nghề.
Nhiều phụ huynh ở TP HCM cho biết, hiện nay ngành giáo dục thành phố có không chế mức học phí ở các trường tư nhưng thực tế, học phí chỉ là một trong nhiều khoản thu bởi nếu các trường muốn thu them, họ sẽ có rất nhiều cách với nhiều khoản có tên gọi khác nhau. Nhất là thời điểm sau khi nhập học, lúc mà phụ huynh học sinh không còn lựa chọn để thay đổi khác.