Rừng Ea Súp vẫn bị phá
Tháng 6/2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo đóng cửa rừng tự nhiên Tây Nguyên. Thủ tướng nói rõ, địa phương nào để mất rừng thì lãnh đạo tỉnh đó phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, nhiều diện tích rừng tại huyện Ea Súp (tỉnh Đắk Lắk) vẫn bị lâm tặc tàn phá. Thậm chí lâm tặc còn dựng lều trong rừng, cưa xẻ và bốc xếp ngay cạnh đường tuần tra, sát trạm giữ rừng.
Số gỗ hơn 92m3 vừa được lực lượng chức năng tỉnh Đắk Lắk phát hiện thu giữ.
Vì sao khó bắt lâm tặc?
Ngày 22-2, chúng tôi nhận được tin báo của người dân về việc lâm tặc ngang nhiên triệt hạ hàng chục m3 gỗ thuộc lâm phần của Công ty Lâm nghiệp Ea H’Mơ và Công ty Lâm nghiệp Ya Lốp, nằm trên địa bàn xã Ya Lốp và Ya Jơi, huyện Ea Súp. Theo địa chỉ người dân hướng dẫn, chúng tôi thấy hàng khối gỗ đang được lực lượng kiểm lâm huyện Ea Súp thu gom về gửi ở các trạm giữ rừng của các đơn vị quản lý rừng. Tại hiện trường, nhiều cây gỗ đang chảy nhựa, phần lớn số gỗ có đường kính 20-30cm, dài 4-5m, chủ yếu là gỗ dầu thuộc nhóm IV và được cắt rất đều nhau. Dọc 2 bên đường từ xã Ya Lốp chạy vòng sang xã Ia Jơi, nhiều cây rừng sau khi bị triệt hạ lấy mất phần thân, cành lá còn xanh và gốc đang chảy nhựa, bị châm lửa đốt cháy sém. Theo quan sát của chúng tôi, đây như một hành vi xóa bớt dấu vết, làm giả hiện trường của các đối tượng phá rừng nhằm đánh lừa lực lượng chức năng.
Tại Lâm phần quản lý của Công ty Lâm nghiệp Ea H’Mơ, chỉ trong chưa đầy 1.000m2, chúng tôi đếm được có hơn 30 cây gỗ lớn bị lâm tặc triệt hạ chỉ còntrơ lại mỗi gốc. Đặc biệt, cách trạm giữ rừng của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’Mơ khoảng 700m, tại lô 3, khoảnh 9, tiểu khu 144 thuộc Làng Thanh niên lập nghiệp (diện tích này do Tỉnh đoàn Đắk Lắk quản lý), lâm tặc còn vào dựng lán trại, đưa cưa mâm di động vào tổ chức khai thác như một công xưởng giữa rừng. Sau khi có người phản ánh, lực lượng chức năng mới vào cuộc kiểm tra và thu giữ được các đồ đạc như quần áo, võng màn, xoong nồi, thực phẩm, có một dàn cưa mâm lâm tặc đã nhanh chóng tháo và tẩu thoát. Tại hiện trường có rất nhiều ván gỗ, mùn cưa và lực lượng chức năng đã thu giữ 415 lóng gỗ tròn khối lượng gần 33m3 đang được tập kết nơi đây chuẩn bị cưa xẻ.
Không chỉ trong các trạm canh gác gỗ được tập kết ngổn ngang 2 bên đường, mà trước cổng UBND xã Ia Jơi, nhiều m3 gỗ mới tịch thu đang chảy nhựa đến những phách gỗ vuông, tròn khô được bắt giữ trước đó cũng được tập kết thành đống lớn. Theo kết quả trinh sát của Đội Kiểm lâm cơ động và PCCCR-Chi cục Kiểm lâm vùng IV ngày 15-2-2017, tại Tiểu khu 149 thuộc lâm phần do Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’Mơ quản lý trên địa bàn xã Ia Jlơi và Tiểu khu 144 thuộc lâm phần rừng do Làng thanh niên lập nghiệp quản lý, đoàn kiểm tra đã phát hiện hơn 92m3 gỗ do lâm tặc khai thác trái phép.
Ông Cao Xuân Tiến- Phân trường phó Phân trường 1 Ya Lốp chia sẻ: “Mặc dù từ trước trong và sau Tết anh em luôn túc trực để giữ rừng, nhưng do có chủ trương sáp nhập các công ty lâm nghiệp với nhau nên công cụ hỗ trợ của anh em phải trả lại phía công ty, khiến cho việc bảo vệ rừng của anh em gặp rất nhiều khó khăn. Cùng với đó, địa bàn thì rộng, nhân lực thì ít nên các anh em phải chia nhau trực ở những chỗ trọng điểm. Nếu gặp lâm tặc, chúng tôi phải gọi thêm sự trợ giúp của các anh em khác mới dám truy bắt lâm tặc. Tuy nhiên khi thấy chúng tôi, lâm tặc thường bỏ lại gỗ, trốn chạy thoát thân, nên anh em chỉ thu được gỗ, chứ rất khó bắt được người”.
Xử lý trách nhiệm những nơi để mất rừng
Trao đổi với chúng tôi, ông Trương Văn Dự- Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Ea Súp cho biết: Ngày 21/2, sau khi tiến hành tuần tra, lực lượng kiểm lâm huyện đã phát hiện và thu hồi được hơn 50m3 gỗ các loại, trong đó chủ yếu là gỗ tạp trên diện tích rừng do Công ty TNHH Lâm nghiệp Ea H’Mơ và Công ty TNHH Lâm nghiệp Ya Lốp quản lý. Qua quá trình kiểm tra xác minh, lực lượng kiểm lâm còn phát hiện một số lán trại do lâm tặc dựng lên, cũng như chỗ đặt cưa mâm di động để thực hiện xẻ gỗ ngay tại rừng. Tuy nhiên, có thể do được báo động trước nên bọn chúng đã kịp thời tháo chạy trước khi lực lượng kiểm lâm ập vào. Cũng theo ông Dự, có nhiều nguyên nhân khiến cho lâm tặc liên tục tổ chức tăng cường phá rừng tại thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán. Trước hết, hiện Tây Nguyên đang trong mùa khô, đây là mùa lâm tặc thường chọn để ra tay phá rừng vì vào mùa này tất cả mọi hướng đi vào rừng đều khô ráo.
Do rừng ở đây có địa bàn khá bằng phẳng, nên có hàng trăm con đường để lâm tặc xâm nhập vào các khu rừng nơi đây. Cùng với đó, mùa này người dân cũng ít việc làm nên họ thường xuyên tìm cách vào rừng để khai thác theo đơn đặt hàng của các đầu nậu gỗ. Lực lượng kiểm lâm thì mỏng, trong khi diện tích rừng được giao quản lý khá rộng, nên rất khó quản lý. Thâm chí khi phát hiện bắt giữ thì các đối tượng lâm tặc thường rất manh động chống trả và cướp lại gỗ, nhiều đối tượng do tức tối vì bị bắt gỗ tiến hành phục kích ném đá, gây gổ với lực lượng giữ rừng.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngày 21-10-2016 UBND tỉnh Đắk Lắk đã đồng ý phương án chuyển đổi Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ya Lốp, Ea H’Mơ phối hợp với Công ty cổ phần cao su Phước Hòa thành lập Công ty TNHH Cao su và Lâm nghiệp Phước Hòa Đắk Lắk theo Quyết định số 3170/QĐ-UBND. Tuy nhiên do Công ty TNHH Cao su và Lâm nghiệp Phước Hòa Đắk Lắk chưa đi tổ chức sắp xếp lại và giao trách nhiệm cho các đơn vị thành viên nên cán bộ, công nhân viên của các công ty đang rất hoang mang chưa biết đi đâu, về đâu nên họ rất phân vân và có phần buông lỏng quản lý.
Trao đổi với chúng tôi, ông Y Sy H’Dơk- Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đắk Lắk cho biết, hiện trên địa bàn Ea Súp có 28 dự án thuê đất, thuê rừng để phát triển nông, lâm nghiệp, với diện tích khoảng 21.945ha, tuy nhiên mới chỉ có vài dự án triển khai có hiệu quả còn các dự án khác chưa triển khai họ chỉ cử một hai người ở lại trông coi, trong khi công cụ hỗ trợ vai trò chức năng không có khiến cho lâm tặc lợi dụng vào điểm yếu này để khai thác trái phép gỗ rừng.
Cùng với đó các xã, các dự án chưa nhiệt tình trong công tác giữ rừng khiến cho lực lượng kiểm lâm rất khó khăn trong việc phối hợp các biện pháp bảo vệ rừng. Trước thực trạng phá rừng như hiện nay, Chi cục Kiểm lâm tỉnh sẽ tham mưu cho Sở NN-PTNT và UBND tỉnh chỉ đạo xử lý trách nhiệm của xã và huyện để mất rừng. Đối với các dự án nông lâm nghiệp thuê đất rừng Chi cục Kiểm lâm sẽ kiến nghị tỉnh thu hồi những dự án không hiệu quả.
