Rừng ngập mặn ‘mắc cạn’

Lọt thỏm trong khu công nghiệp

Tháng 8/2020, UBND phường Đông Hải 2, quận Hải An (TP Hải Phòng) phát hiện khu rừng bần chua, sú rộng hơn 5,42 ha tại lô 7, RTM, khoảnh 4, tiểu khu HA (phường Đông Hải 2), rừng trồng ngập mặn hiện nằm giữa Khu công nghiệp (KCN) Đình Vũ - Cát Hải có hiện tượng chết hàng loạt.

Tháng 12/2020, Viện Nghiên cứu sinh thái và môi trường rừng (Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam) có kết luận, việc san lấp mặt bằng tại KCN xung quanh lô rừng làm dòng chảy thuỷ triều không lưu thông, gây hiện tượng bao bí nước làm cây rừng bị chết. Khi cây rừng bị chết dẫn tới cây thối gốc làm cho nguồn nước và môi trường sống của động, thực vật bị ô nhiễm trầm trọng thời gian dài dẫn đến cây rừng chết hàng loạt, không thể phục hồi.

Chi cục Kiểm lâm TP Hải Phòng xác định khu rừng ngập mặn là loại rừng phòng hộ, chắn sóng lấn biển tại khu vực cửa biển bán đảo Đình Vũ. Sở NNPTNT Hải Phòng có văn bản nêu rõ, khu rừng ngập mặn được trồng từ năm 2008, không còn tài liệu xác định chủ đầu tư, trồng rừng, diện tích rừng ngập mặn do UBND phường Đông Hải 2 quản lý. Năm 2016, rừng ngập mặn trên mới được đưa vào kiểm kê, quản lý theo quy hoạch phát triển rừng của TP Hải Phòng.

Ông Hoàng Đức Long- Chủ tịch UBND phường Đông Hải 2 thông tin: Trước đây, khu vực rừng ngập mặn có chức năng phòng hộ, chắn sóng cho khu vực bán đảo Đình Vũ. Tuy nhiên, những năm gần đây, Hải Phòng thực hiện quy hoạch KCN Đình Vũ - Cát Hải đã quai đê, lấn ra phía biển hàng km. Toàn bộ khu vực rừng ngập mặn, phòng hộ sóng biển bị “mắc cạn”, nằm lọt thỏm trong KCN, xung quanh đã được san lấp làm đường giao thông, xây dựng cảng biển, nhà máy; khu rừng phòng hộ ngập mặn cách mép nước biển cả km, chức năng chắn sóng, phòng hộ không còn tác dụng.

Khó xử lý do thiếu hướng dẫn

Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu sinh thái và môi trường rừng, do điều kiện lập địa (khu rừng phòng hộ, chắn sóng đã nằm giữa KCN, không còn tác dụng chắn sóng, phòng hộ) đã thay đổi, việc phục hồi rừng bị chết không khả thi; việc trồng lại rừng có chi phí lớn trong khi giá trị phòng hộ, bảo vệ môi trường do khu rừng mang lại thấp, hay nói đúng hơn là không còn tác dụng. Bởi vậy, địa phương cần xem xét lại quy hoạch thanh lý khu rừng phòng hộ, lấn biển đã nằm giữa KCN, không còn tác dụng chắn sóng, phòng hộ.

Trước thực tế này, ngày 22/1/2021, Sở NN & PTNT TP Hải Phòng có văn bản số 181/SNN-KL đề nghị UBND TP Hải Phòng giao UBND quận Hải An chỉ đạo UBND phường Đông Hải lập hồ sơ đề nghị thanh lý diện tích rừng ngập mặn bị chết.

Theo chỉ đạo từ UBND TP Hải Phòng, ngày 29/1/2021, Sở NNPTNT tiếp tục có văn bản số 207/SNN-KL hướng dẫn UBND quận Hải An, UBND phường Đông Hải 2 lập hồ sơ thanh lý diện tích rừng bị chết để Sở thẩm định phương án thanh lý, trình UBND TP ra quyết định thanh lý.

Thực hiện hướng dẫn của Sở NNPTNT, UBND phường Đông Hải 2 đã làm hồ sơ phương án thanh lý diện tích rừng đã bị chết. Theo đó, không xác định được tổng vốn đầu tư do không có hồ sơ đầu tư trồng rừng. Giá trị tận thu, thu hồi khoáng sản - cây rừng, những bụi cây bần chua, sú bị chết, đã bị thối mục, không có giá trị lâm sản, không thể thu hồi, thanh lý, được UBND phường Đông Hải 2 xác định dự toán thanh lý và xử lý lâm sản tận thu là 0 đồng. Do vậy, cũng không phải quản lý, sử dụng tiền tận thu lâm sản.

Theo báo cáo từ Chi cục Kiểm lâm TP Hải Phòng, ngày 23/3/2021, các Sở NNPTNT, Tài chính, Tư pháp, Tài nguyên và Môi trường, UBND quận Hải An đã họp thẩm định phương án thanh lý rừng bị chết để trình UBND TP Hải Phòng ra quyết định thanh lý khu rừng này. Tuy nhiên, tại thời điểm này, Bộ Tài chính có Thông tư số 110/2020/TT- BTC thay thế Thông tư 18/2013/ TT-BTC quy định về thủ tục thanh lý rừng trồng và quản lý số tiền thu được từ thanh lý rừng trồng không thành rừng. Mặc dù có thông tư mới thay thế nhưng Bộ Tài chính cũng như Bộ NNPTNT lại chưa có văn bản hướng dẫn thi hành thông tư này nên việc thanh lý hơn 5,42 ha rừng phòng hộ, ngập mặn vẫn chưa thực hiện được.

Ông Hoàng Đức Long- Chủ tịch UBND phường Đông Hải 2 nêu quan điểm, chưa thể thanh lý được diện tích rừng đã bị chết khiến việc lập kế hoạch sử dụng đất phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội đối với diện tích đất này chưa thể thực hiện, vẫn để đất hoang hoá, gây lãng phí nguồn tài nguyên đất.