Sách trực tuyến lên ngôi

Tính tương tác cao

Hơn mười năm trước, cùng với sự xuất hiện của thiết bị di động thông minh, sách điện tử (e-book) đã bắt đầu bước vào đời sống đọc hiện đại. E-book không chỉ mở ra một xu hướng mới trong lĩnh vực xuất bản mà còn tạo điều kiện để các nhà văn, nhà thơ và tác giả tự xuất bản tác phẩm của mình qua nền tảng internet. Điều này góp phần gia tăng đáng kể số lượng người đọc nhờ sự tiện lợi và dễ dàng tiếp cận mọi lúc, mọi nơi.

Một trong những điểm nổi bật của sách điện tử là tính tương tác cao. Độc giả không chỉ đơn thuần tiếp nhận nội dung một chiều, mà còn có thể trao đổi trực tiếp với tác giả, thảo luận với bạn bè hay chia sẻ cảm nhận trên các nền tảng mạng xã hội. Sự kết nối này khiến trải nghiệm đọc trở nên sống động, cởi mở và gần gũi hơn bao giờ hết. Hiện các nền tảng đọc sách hiện nay như Wattpad, Amazon Kindle, Waka, Apple Books, Google Play Sách… đều đang tập trung vào việc cá nhân hóa trải nghiệm độc giả. Thông qua việc phân tích hành vi đọc, lịch sử tìm kiếm, sở thích thể loại…, các hệ thống có thể đề xuất những đầu sách phù hợp, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận đúng nội dung quan tâm mà không mất nhiều thời gian chọn lọc.

Đặc biệt, các nền tảng sách nói đang có bước phát triển vượt bậc. Với giọng đọc truyền cảm, đôi khi có cả nghệ sĩ, MC nổi tiếng thể hiện, sách nói không chỉ phục vụ nhu cầu “đọc bằng tai” mà còn mang lại cảm xúc sống động, gần như một sản phẩm giải trí kết hợp giáo dục.

Đáp ứng nhu cầu đó, hiện nay, các nhà phát hành hay nền tảng đọc sách trực tuyến đang tập trung vào việc cá nhân hóa trải nghiệm cho từng độc giả, từ việc phân chia rõ các thể loại sách theo nhu cầu (chữa lành, kỹ năng, phát triển bản thân, giải trí…) đến việc gợi ý các tuyển tập phù hợp với từng thời điểm trong năm.

Nhìn nhận về vấn đề này, ông Đỗ Kim Cơ - Giám đốc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam cho rằng, sách điện tử cũng là một xu thế không thể cưỡng lại của hoạt động xuất bản. Khoảng 4 năm gần đây, xu hướng đọc có sự thay đổi, trong đó sách điện tử ngày càng có vị trí đặc biệt. Dự báo trong thời gian tới, sách điện tử sẽ ngày càng nhận được sự quan tâm hơn của độc giả, nhất là những người trẻ.

Cần cơ chế bảo vệ bản quyền

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, bên cạnh những lợi ích rõ rệt, đọc sách trực tuyến cũng đặt ra không ít thách thức, trong đó nổi bật là vấn đề bản quyền và thuật toán gợi ý. Không ít nền tảng, đặc biệt là các trang lậu hoặc kho sách chia sẻ không kiểm soát, đã và đang vi phạm nghiêm trọng quyền sở hữu trí tuệ của tác giả, nhà xuất bản.

Không thể phủ nhận rằng đọc sách trực tuyến là xu thế phù hợp với thời đại số hóa, nơi con người cần thông tin nhanh, linh hoạt và cá nhân hóa. Tuy nhiên, để xu hướng này phát triển bền vững, cần có chính sách quản lý nghiêm ngặt về bản quyền, xây dựng văn hóa đọc số có trách nhiệm và song hành cùng việc giữ gìn thói quen đọc sách truyền thống.

Theo nhà văn Phụng Thiên, để phát triển văn hóa đọc trong bối cảnh hiện đại, rất cần tổ chức các chiến dịch đọc sách trực tuyến, phát động các cuộc thi chia sẻ cảm nhận về sách hay, đồng thời xây dựng các nhóm đọc mang tính tương tác cao. Những hoạt động này không chỉ khơi dậy niềm yêu thích đọc sách mà còn tạo nên cộng đồng bạn đọc gắn bó, cùng nhau lan tỏa giá trị tích cực từ trang sách.

Bên cạnh đó, nhà văn này cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của chính sách hỗ trợ từ phía nhà nước. Cụ thể, việc đầu tư cho các nền tảng số chuyên biệt về sách, khuyến khích xuất bản điện tử và đưa hoạt động đọc sách vào chương trình học ở trường là những giải pháp mang tính chiến lược. “Nếu không có sự đồng hành từ thể chế và cơ chế phù hợp, văn hóa đọc sẽ khó có thể thích nghi và phát triển bền vững trong môi trường số hóa ngày càng mạnh mẽ” - nhà văn Phụng Thiên nói.

Cùng quan điểm, nhà thơ Lữ Mai cho rằng, muốn khuyến khích đọc sách qua mạng xã hội, cần làm cho sách hiện diện một cách đời thường hơn trong cuộc sống số. Điều đó có nghĩa là đừng đặt sách lên quá cao, mà hãy để sách bước vào các cuộc trò chuyện hàng ngày, các câu chuyện cá nhân, những trăn trở, niềm vui… mà ai cũng có thể thấy mình trong đó. Khi đó, một cuốn sách sẽ không chỉ là kiến thức, mà là một người bạn đồng hành.