Sân khấu hút khách vì làm mới cái cũ

Dấu ấn của hai vở diễn

Năm nay, sân khấu Lệ Ngọc mang tới Liên hoan hai vở diễn với hai mảng đề tài khác nhau, phong cách cũng rất khác biệt là vở Chí Phèo - Thị Nở ( Tác giả Lê Chí Trung; đạo diễn NSND Lê Hùng) và vở mới dàn dựng Làm vua (kịch bản Đăng Chương, đạo diễn Lê Quý Dương).

Chí Phèo - Thị Nở của sân khấu Lệ Ngọc đã diễn được hơn 100 đêm, một số lượng được tính là kỷ lục trong bối cảnh sân khấu hiện nay. Lý do khiến vở diễn này được yêu thích một phần dựa vào sự nổi tiếng của truyện ngắn của tác giả Nam Cao, nhưng phần lớn là nhờ vào sức hấp dẫn của chính tác phẩm.

Kịch bản chuyển thể của nhà viết kịch Lê Chí Trung, đã được đạo diễn, NSND Lê Hùng đã mang tới một “hình hài” mới với cách dàn dựng gọn gàng, đầy kịch tính trong từng phân cảnh, tạo được những cung bậc cảm xúc rất tốt cho khán giả. Cách xử lý khéo léo các chi tiết trong tác phẩm gốc với thủ pháp ước lệ, biểu tượng như cảnh Thị Nở và Chí Phèo “yêu” nhau bên bụi chuối khiến khán giả hiểu sự kiện muốn diễn tả mà vẫn rất tinh tế, đậm tính nghệ thuật.

Đặc biệt, vở diễn cũng có những thay đổi, mang lại ánh sáng cho một câu chuyện từng là bi kịch không có lối thoát của những người dân cùng khổ dưới chế độ phong kiến xưa. Nếu trong truyện Nam Cao, Thị Nở nhìn xuống cái bụng và nhìn về phía lò gạch thì trong kịch, nhân vật đã quyết tâm: “Nở sẽ không bỏ nó trong cái lò gạch cũ, để nó không phải như Chí”…

PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái nhận xét, vở diễn được dàn dựng mang đậm văn hóa dân gian Việt Nam. Những chất liệu dân gian luôn được khán giả trong nước cũng như nước ngoài yêu mến. Vì thế, vở diễn đã “xuất ngoại” đến Pháp, Ý, Hàn Quốc… và sẽ tiếp tục đem văn hóa Việt giới thiệu với bạn bè thế giới trong tương lai.

Rào cản ngôn ngữ không phải vấn đề lớn khi thưởng thức nghệ thuật, bởi khán giả ngoại quốc có thể hiểu thông điệp của vở diễn, hiểu văn hóa Việt qua âm thanh, âm nhạc, phục trang, diễn xuất… Thị trưởng ở một thành phố nước Pháp đã hết lời ca ngợi vở diễn, ông nhận định rằng, có sự tương đồng giữa văn hóa Việt và văn hóa Pháp.

Tìm cơ hội toả sáng

Vở diễn thứ hai là tác phẩm ra mắt vào cuối tháng 4/2021 là Làm Vua được dàn dựng nhằm hướng tới đối tượng khán giả trẻ. Tuy nhiên, vì lý do dịch bệnh nên tiến độ dàn dựng vở đã bị gián đoạn một thời gian.

Từ câu chuyện lịch sử khốc liệt của triều đại nhà Đinh với mối tình giữa Đinh Tiên Hoàng Đế, Hoàng hậu Dương Vân Nga và Thập đạo tướng quân Lê Hoàn liệu ai sẽ vượt qua tình riêng, bỏ đi những mưu lợi cá nhân để trọn vẹn tấm lòng và trách nhiệm trước vận mệnh của giang sơn xã tắc, sự bình an của muôn dân trăm họ và nền chính thống non trẻ của nước Đại Cồ Việt?

Dựa trên dã sử, những điều mà lý luận chỉ ra là những giả thiết về “cái có thể xảy ra”, câu chuyện mối tình đế hậu này được giả thiết khá hợp lý. Cách thể hiện tính nhân văn của Đinh Tiên Hoàng, thêm đó là sự dễ mềm lòng khi đồng ý để công chúa Phất Kim theo Ngô Nhật Khánh… Những tình tiết kịch tính đó khiến kịch thêm cuốn hút.

Ngay khi được trở lại sàn diễn, sân khấu Lệ Ngọc đã “chuốt lại” để đưa đi tham dự Liên hoan cũng như có lịch biểu diễn trong tháng 11 này. Đây là tác phẩm cũng được vợ chồng NSND Lệ Ngọc đầu tư cả về nhân lực, vật lực, tâm huyết. Vở diễn hoành tráng về cảnh trí, âm thanh, ánh sáng và phục trang; cố gắng tái hiện những nét đặc sắc trong văn hóa của Vương triều Đinh.

Bên cạnh hệ thống sân khấu quay, tách khối cảnh trí; âm nhạc của vở được dàn dựng thay đổi liên tục theo từng phân cảnh và sắc thái biểu đạt của nhân vật, cộng hưởng với sự biến ảo của ánh sáng, tạo nên những mảng màu đối lập đưa khán giả bước vào không gian đậm chất sử thi.

Nhà nghiên cứu sân khấu Nguyễn Thế Khoa nhận xét, sân khấu Lệ Ngọc đã có vở diễn mới Làm vua với thông điệp: Ngai vàng là ở trong lòng dân. Đây là một phiên bản được đầu tư công phu, giàu sáng tạo đang trong quá trình hoàn thiện từ một kịch bản hay của nhà viết kịch Nguyễn Đăng Chương.