Sản phẩm thủ công mỹ nghệ: Chú trọng thị trường nội địa
Theo các chuyên gia khi đời sống người dân được cải thiện, nhu cầu sưu tầm, trưng bày các sản phẩm trong nhà, đặc biệt là sản phẩm thủ công mĩ nghệ chất lượng cao, ngày càng tăng. Do đó, thị trường trong nước vì vậy là một tiềm năng lớn, cần được khai thác triệt để.
“Mỏ vàng” thị trường nội địa
Đánh giá về tiềm năng của thị trường nội địa với sản phẩm thủ công mĩ nghệ, họa sĩ, chuyên gia thủ công mỹ nghệ Vũ Hy Thiều cho rằng, thị trường xuất khẩu cũng là hướng phát triển quan trọng, nhưng không nên phụ thuộc hoàn toàn vào nó. Nhiều doanh nghiệp (DN) xuất khẩu yêu cầu số lượng lớn và thường ép giá sản phẩm, dẫn đến nguy cơ giảm chất lượng các sản phẩm thủ công truyền thống. Trong khi đó, khách hàng trong nước sẵn sàng trả giá cao cho các sản phẩm thủ công độc bản. Ví dụ, một chiếc lồng bàn xuất khẩu có thể chỉ bán được vài trăm nghìn đồng, nhưng trên thị trường nội địa, sản phẩm tương tự có thể đạt tới 20 triệu đồng, còn những sản phẩm tinh xảo, điêu khắc cầu kỳ có thể lên tới hơn 100 triệu đồng. Do đó, nên kết hợp khai thác cả thị trường trong nước và xuất khẩu. Đồng thời, cần sự tham gia của những người am hiểu thị hiếu, để hướng dẫn nghệ nhân nắm bắt xu hướng và nhu cầu thực tế của khách hàng. Nếu để nghệ nhân làng nghề tự mày mò, sản phẩm dễ lệch khỏi thị hiếu hiện đại và khó đáp ứng nhu cầu thị trường.
Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Trịnh Quốc Đạt cũng cho rằng, thị trường trong nước có nhu cầu cao về sản phẩm thủ công mỹ nghệ mang tính bản sắc. Khách hàng trong nước ngày càng ưa chuộng các sản phẩm mang đậm chất truyền thống, thân thiện với môi trường. Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ được dùng làm quà tặng, trang trí nhà cửa, trong các dịp lễ Tết, cưới hỏi, du lịch, trong đó, phát triển du lịch là cơ hội để giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm thủ công mỹ nghệ. "Chỉ riêng thị trường trong nước với hơn 100 triệu dân là thị trường tiêu thụ không nhỏ sản phẩm thủ công mỹ nghệ nội địa", ông Đạt chia sẻ.
Dù nhiều tiềm năng nhưng theo các chuyên gia để khai thác được thị trường nội địa không đơn giản. Do đa số các DN trong làng nghề là những DN nhỏ và siêu nhỏ, việc ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và đầu tư thiết bị tiên tiến cải tiến thiết kế mẫu mã nhằm giảm thiểu chi phí đầu vào tạo giá thành sản phẩm đầu ra tốt đủ sức cạnh tranh với hàng hóa nhập ngoại gặp nhiều khó khăn.
Đặc biệt, nguyên liệu đầu vào cho ngành thủ công mỹ nghệ chủ yếu phụ thuộc vào các nguồn cung cấp của tỉnh ngoài và nước ngoài. “Đây là những thách thức rất lớn để ngành thủ công mỹ nghệ của Thủ đô phát triển bền vững và lớn mạnh”, bà Hà Thị Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghệ Hà Nội nhận định.
Đẩy mạnh xúc tiến thương mại
Theo báo cáo của Sở Công thương Hà Nội, hiện Hà Nội hiện có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, chiếm hơn 30% tổng số làng nghề của cả nước. Trong số này có 327 làng nghề đã được UBND TP Hà Nội công nhận. Không chỉ đem lại giá trị kinh tế đáng kể, thủ công mỹ nghệ còn góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống, tạo sinh kế cho khoảng 800.000 lao động tại các làng nghề. Thu nhập bình quân đầu người đạt trên 50 triệu đồng/năm.
Để khai thác hiệu thị trường nội địa với lợi thế dân số đông và lượng khách du lịch lớn, Hà Nội đang đẩy mạnh kết nối cung - cầu, phát triển du lịch làng nghề, ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm thủ công mỹ nghệ, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và giữ gìn bản sắc văn hóa Thủ đô.
Để phát triển thị trường trong nước, ông Trịnh Quốc Đạt cho rằng, cần tăng cường xúc tiến thương mại, tổ chức triển lãm, các hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ. Bên cạnh đó, phát triển du lịch làng nghề, kết hợp tham quan, trải nghiệm và mua sắm tại chỗ, đây là mô hình đang được nhiều địa phương triển khai và chứng minh hiệu quả.
Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, cần xác định rõ quan điểm và định hướng chiến lược. Đây chính là điểm tựa quan trọng để xây dựng các giải pháp phù hợp. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, quy luật phát triển đặt ra thách thức rõ rệt: muốn tăng tốc phải chuyển đổi số, muốn bền vững phải chuyển đổi xanh. Vì vậy, thủ công mỹ nghệ buộc phải tận dụng công nghệ số, thương mại điện tử, gắn với mục tiêu xanh để nâng cao năng lực cạnh tranh.
“Nếu không đổi mới, làng nghề sẽ bị loại khỏi cuộc chơi. Muốn đứng vững, Hà Nội phải cạnh tranh không chỉ trong nước với 33 tỉnh, thành khác có làng nghề, mà còn trên cả thị trường quốc tế”, PGS.TS Nguyễn Thừa Lộc - nguyên Giảng viên cao cấp Đại học Kinh tế quốc dân nhấn mạnh.
Cũng theo PGS.TS Nguyễn Thừa Lộc nỗ lực từ làng nghề và DN là chưa đủ. bởi trong hành trình chinh phục thị trường thế giới, thị trường nội địa cần sự đồng hành của Nhà nước và chính quyền các cấp.
