Sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội - Cơ hội và thách thức

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Ánh Dương, Phó Giám đốc Sở Công thương Hà Nội cho biết, sản phẩm thủ công mỹ nghệ không chỉ đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn mà còn là biểu tượng của bản sắc văn hóa ngàn năm Thăng Long – Hà Nội.

Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, ngành thủ công mỹ nghệ đang đứng trước những cơ hội lớn để vươn xa ra thị trường quốc tế, song cũng đối diện với không ít thách thức như mai một nghề truyền thống, thiếu nhân lực chất lượng, áp lực cạnh tranh và vấn đề môi trường. Chính vì vậy, việc đánh giá toàn diện cơ hội và thách thức nhằm đưa ra các định hướng phát triển bền vững là vô cùng cần thiết trong giai đoạn 2025 – 2030.

Cũng theo ông Nguyễn Ánh Dương, Hà Nội hiện có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, chiếm hơn 30% tổng số làng nghề của cả nước. Trong số này, 327 làng nghề đã được UBND thành phố công nhận. Theo báo cáo năm 2024, tổng doanh thu của 327 làng nghề được công nhận ước đạt trên 24.000 tỷ đồng/năm. Một số làng nghề đạt doanh thu cao đáng kể như làng nghề điêu khắc mỹ nghệ Sơn Đồng huyện Hoài Đức (cũ) trên 3.000 tỷ đồng, làng nghề đồ mộc thôn Hữu Bằng huyện Thạch Thất (cũ) trên 1.000 tỷ đồng…

Ngoài giá trị kinh tế, các làng nghề còn là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa, thu hút du lịch và tạo sinh kế cho khoảng 800 nghìn lao động tại địa phương. Thu nhập bình quân đầu người của lao động đạt trên 50 triệu đồng/người/năm… Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập hiện nay làng nghề thủ công mỹ nghệ Hà Nội đang đứng trước nhiều thách thức.

Theo ông Dương thách thức lớn nhất là tình trạng thiếu hụt nguyên liệu đang diễn ra tại nhiều làng nghề do nhu cầu sản xuất, chế biến sản phẩm tăng cao, trong khi các vùng nguyên liệu càng bị thu hẹp. Bên cạnh đó việc phát triển nghề và làng nghề còn mang tính tự phát, phân tán, thiếu bền vững. Thị trường tiêu thụ sản phẩm chưa được mở rộng, nguyên nhân do các sản phẩm thủ công còn đơn điệu về mẫu mã, sản phẩm chưa có thương hiệu, nhãn mác hàng hóa nên sức cạnh tranh chưa cao…

Trước những thách thức trên theo ông Dương cần phải bảo tồn và phát huy truyền thống của làng nghề. Trong đó, phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển sản phẩm gắn với thương hiệu. Hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu chủ thể, chỉ dẫn địa lý, tổ chức hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước, đẩy mạnh chương trình Ocop. Đặc biệt cần hỗ trợ doanh nghiệp (DN) và làng nghề tiếp cận các nền tảng thương mại điện tử…

Đồng quan điểm, ông Trịnh Quốc Đạt, Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Việt Nam cũng cho rằng, cần có chính sách khuyến khích thế hệ trẻ kế tục theo truyền thống của cha ông. Theo đó, cần có chính sách đãi ngộ, vinh danh nghệ nhân hỗ trợ về kinh tế và điều kiện làm việc…Bên cạnh chính sách đãi ngộ về nhân lực cần tăng cường xúc tiến thương mại, tổ chức triển lãm, các hội chợ thủ công mỹ nghệ để đưa các sản phẩm đến gần với người tiêu dùng và thị trường quốc tế.