Sáng ngời tinh thần thanh niên xung phong

PV: Nhìn lại chặng đường 70 năm từ ngày lực lượng TNXP đầu tiên được thành lập, ông đánh giá như thế nào về sự trưởng thành và phát triển của lực lượng TNXP Việt Nam?

Ông Vũ Trọng Kim: Câu chuyện 70 năm TNXP là một giai đoạn lịch sử rất dài. Đây là sự sáng tạo độc đáo của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc phát huy vai trò xung kích sáng tạo của thanh niên. Ngay từ đầu mới thành lập chỉ có 225 đồng chí nhưng từ năm 1950 đến năm 1953, để chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ số lượng TNXP cứ nhân lên 3.000 rồi 7.000 và lên 16.000. Trong 16.000 TNXP đã có 8.000 TNXP được tuyển vào quân đội. TNXP là thành chỗ dựa vững chắc cho bộ đội khi bộ đội cần, có mặt trên tất cả các điểm nóng của cuộc kháng chiến. Nếu thiếu đi TNXP, làm sao chúng ta có thể làm đường, làm cầu, vận tải vũ khí, đạn dược, hàng hóa… cho chiến trường miền Nam. Trong lịch sử của đất nước, dấu ấn TNXP là hết sức to lớn.

Trong thời bình, TNXP vẫn tiếp tục phát huy vai trò xung kích của mình. Ví dụ thời kỳ hòa bình sau năm 1954, TNXP lại tham gia mở đường, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc như tuyến đường Lạng Sơn, mở rộng tuyến đường sắt Bắc - Nam, con đường Hạnh Phúc ở Hà Giang… Sau năm 1975, lực lượng TNXP ở Thủ đô và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ theo tiếng gọi của Tổ quốc đã xung phong vào nhiều vùng gian khó để xây dựng kinh tế.

Hiện nay, số lượng cựu TNXP rất lớn. Nhưng do điều kiện, hoàn cảnh của TNXP không giống như quân đội, họ khó khăn hơn rất nhiều nên rất cần được Nhà nước quan tâm, hỗ trợ.

Lực lượng TNXP đã góp phần viết nên những trang sử vẻ vang của dân tộc. Hình ảnh những thanh niên chân trần gánh vác nhiệm vụ thiêng liêng của Tổ quốc sẽ còn mãi. Vậy làm thế nào để trong ngày hôm nay, những cựu TNXP có thể tiếp tục gìn giữ tinh thần ấy, truyền lửa cho các thế hệ trẻ, thưa ông?

- Trong cuộc đời mỗi con người, dấu ấn mà người ta hay nói là dấu ấn đầu đời, dấu ấn của tình yêu, của những tháng ngày bắt đầu rời khỏi gia đình, rời khỏi tổ ấm để lập nghiệp, để cống hiến, chiến đấu cùng đồng đội. Cuộc đời của mỗi TNXP cũng vậy, có những dấu ấn đầu tiên gian khổ ấy và giờ đây trở thành kỷ niệm đẹp, không bao giờ có thể quên.

Qua năm tháng, những TNXP ngày ấy bây giờ đã lên ông, lên bà nhưng anh em cựu TNXP vẫn giữ hơi ấm, những kỷ niệm và truyền thống trong trái tim của mình. Bởi vì chính những ngày gian khổ đầu tiên ấy đã góp phần làm nên nhân cách của một TNXP sẵn sàng lên đường, sẵn sàng chia sẻ gian khó với đồng đội và sẵn sàng hy sinh cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Trong giai đoạn này, cựu TNXP chính là những người vừa nêu gương, vừa tham gia nhiều hoạt động công tác khác nhau, trong đó, tham gia vào công tác xã hội mà Mặt trận đang kêu gọi, chính quyền yêu cầu. Tinh thần của TNXP vẫn được lưu giữ, truyền tải cho các thế hệ qua chính hoạt động của mình. Khi gặp các anh chị em, tôi luôn chia sẻ rằng, tinh thần TNXP cần được phát huy ngay cả khi đầu đã bạc. Đó chính là thực hiện lời Bác Hồ kêu gọi ngày nào.

Sự đóng góp của lực lượng TNXP trong thời chiến và thời bình là vô cùng lớn lao. Được biết, tới đây, trong dịp kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống lực lượng TNXP (15/7/1950-15/7/2020), sẽ có nhiều tấm gương được vinh danh?

- Đúng vậy, sẽ có 70 tấm gương được vinh danh, đây là những người có công đặc biệt với đất nước và được chắt lọc qua nhiều thế hệ. Họ là những người đã qua chiến đấu, đã qua phục vụ chiến đấu và đã sống qua giai đoạn khó khăn, ác liệt nhất của đất nước. Hiện những người được tuyên dương vẫn còn sống, trưởng thành và khẳng định vai trò của mình trong công tác giáo dục thanh thiếu nhi và trong công tác Hội hiện nay cho nên họ là những người rất xứng đáng.

Qua hành trình về nguồn cùng nhiều hoạt động giao lưu và tuyên dương những tấm gương tiêu biểu, Hội Cựu TNXP Việt Nam muốn gửi gắm thông điệp gì đến thế hệ trẻ, thưa ông?

- Việc tổ chức kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống lực lượng TNXP, ở khâu tổ chức là đơn giản về thủ tục nhưng nhấn mạnh hiệu quả khơi dậy được truyền thống đặc biệt của cha ông để truyền lửa cho thệ hệ trẻ. Ngay từ những ngày đầu khi đội TNXP đầu tiên được thành lập, trong tâm tưởng của Bác Hồ là xây dựng một lực lượng cách mạng hùng hậu trong quần chúng nhân dân. Đây là lực lượng nòng cốt, tin cậy, phát huy được vai trò của nhân dân. Bài học đó của Bác Hồ đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng nói “Tôi coi TNXP như bộ đội vì trong phẩm chất của TNXP có phẩm chất của bộ đội Cụ Hồ”; TNXP được đánh giá ngang hàng với quân đội. Vì công lao của TNXP là rất to lớn.

Cho nên điều chúng tôi muốn gửi gắm là vấn đề tôn vinh TNXP sao cho xứng đáng hơn. Bản thân chữ xung phong đã nói lên tất cả. Đó là tinh thần sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì, gian khổ mấy cũng chịu đựng được, nếu cần hy sinh thì sẵn sàng hy sinh, sẵn sàng chiến đấu.

Trân trọng cám ơn ông!

Hiện nay hầu hết TNXP không còn giấy tờ vì cũng chỉ bởi một nhẽ khi được trở về gặp mẹ, gặp cha, gặp gia đình, vui mừng quá mà quên không lấy giấy tờ. Cho nên sau này nhiều TNXP chỉ được nhận chế độ hỗ trợ một lần. Điều mà cựu TNXP mong mỏi hiện nay đó là được công nhận là TNXP và Nhà nước nên có Huy chương TNXP để tặng cho những người có đóng góp xứng đáng để ghi nhận công lao của họ đã đổ mồ hôi, xương máu vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.