Sắp xếp, sáp nhập các trường đại học có làm giảm cơ hội của thí sinh?
Kỳ tuyển sinh đại học (ĐH) 2026 đang dần khởi động trong bối cảnh nhiều địa phương triển khai chủ trương sắp xếp, sáp nhập các cơ sở đào tạo. Điều này khiến nhiều học sinh và phụ huynh băn khoăn về cơ hội vào ĐH.
Sắp xếp đại học, đổi mới tuyển sinh
Theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), các trường ĐH, CĐ phải công bố các phương thức tuyển sinh từ năm 2026 ngay trong tháng 10. Các năm trước đây, thời hạn công bố của các trường là tháng 3.
Hiện có một số trường đã công bố dự kiến phương án tuyển sinh năm 2026. Theo ghi nhận, phương án tuyển sinh năm 2026 dự kiến của các trường có một số thay đổi đáng chú ý về cách thức xét tuyển.
Chẳng hạn, Trường ĐH Công nghiệp TPHCM dự kiến năm 2026 bỏ các phương thức xét tuyển riêng để áp dụng duy nhất phương thức xét tuyển tổng hợp, ngoài xét tuyển thẳng theo quy định của Bộ GDĐT.
Phương thức này sẽ bao gồm các điểm thành phần: điểm thi tốt nghiệp THPT, điểm thi đánh giá năng lực, kết quả học tập THPT và các thành tích nổi bật khác. Theo TS. Nguyễn Trung Nhân, Trưởng phòng Đào tạo, cách làm này giúp trường có đánh giá toàn diện hơn.
Mùa tuyển sinh 2026 diễn ra trong bối cảnh các địa phương cũng đang triển khai chủ trương sắp xếp, sáp nhập các cơ sở đào tạo. Dự kiến có khoảng 140 ĐH công lập được sắp xếp, sáp nhập. Số này không bao gồm các trường quân đội, công an.
Hiện nhiều địa phương đang triển khai theo lộ trình phù hợp với điều kiện thực tế.
Việc sáp nhập các trường ĐH và CĐ công lập khiến nhiều học sinh và phụ huynh băn khoăn liệu có làm ảnh hưởng cơ hội vào đại học. Em Dương Quỳnh Nhi, học sinh lớp 12 Trường THPT Phùng Khắc Khoan (Hà Nội) chia sẻ: “Em lo ngại mức độ cạnh tranh vào trường mong muốn sẽ cao hơn sau sáp nhập. Vì vậy, em mong các trường sẽ sớm công bố phương án tuyển sinh để có lựa chọn phù hợp”.
Mở rộng cơ hội học tập chất lượng
Việt Nam hiện có hơn 240 trường ĐH và gần 400 trường CĐ, phần lớn là các cơ sở quy mô nhỏ, chất lượng không đồng đều, hoạt động rời rạc.
Vì vậy chủ trương sắp xếp, sáp nhập các trường ĐH, CĐ nhận được nhiều ý kiến đồng tình. Trước băn khoăn của học sinh và phụ huynh, TS. Lê Viết Khuyến - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GDĐT), nếu các trường công lập sau sáp nhập hoạt động hiệu quả, quy mô lớn hơn, thì chi phí đào tạo đầu người sẽ giảm. Khi chi phí giảm, học phí có thể ổn định hơn, người học không chỉ không bị hẹp cửa, mà còn có nhiều lựa chọn chất lượng hơn.
Trao đổi về vấn đề này, PGS.TS Phan Túy – nguyên Phó hiệu trưởng Trường ĐH Dược Hà Nội cho rằng, việc sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục ĐH, hướng tới mục tiêu tinh gọn hệ thống và nâng cao hiệu quả đào tạo là cần thiết, bởi hệ thống hiện nay còn khá manh mún.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Phan Túy, quá trình sắp xếp phải có lộ trình phù hợp, tránh làm ảnh hưởng đến việc học của sinh viên, nhất là trong bối cảnh mùa tuyển sinh 2026 đang tới gần.
Bên cạnh đó, các loại hình đào tạo cũng cần được duy trì, song phải có quy định chặt chẽ. Với khối công lập, nên sáp nhập để hình thành những trường lớn, đủ sức cạnh tranh. Còn với khối tư thục, cần siết chặt điều kiện thành lập, tránh tình trạng manh mún, thiếu chất lượng.
PGS.TS Phan Túy cũng cho rằng: “Về tổng thể, việc sắp xếp này không làm giảm cơ hội vào đại học của người học, mà ngược lại, giúp quy mô và chất lượng đào tạo của từng cơ sở được nâng lên. Điều quan trọng nhất là các đơn vị đào tạo phải có trách nhiệm với chất lượng đào tạo, không nên xem việc mở trường chỉ như một kênh đầu tư sinh lời”.
