Sẽ sửa quy định để trọng dụng nhân tài

Theo đó, Dự thảo Nghị định nói trên nhằm khắc phục những bất cập trong các quy định trước đây về việc sử dụng, trọng dụng các nhân tài, thu hút nhà khoa học là người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia nước ngoài tham gia hoạt động tại Việt Nam. Những nội dung được điều chỉnh liên quan tới các quy định về tiêu chuẩn đối với nhà khoa học đầu ngành, chế độ đãi ngộ đối với nhà khoa học.

Trước đó, Nghị định 40 quy định, nhà khoa học có thành tích xuất sắc (có giải thưởng quốc tế, chủ trì nhiệm vụ đặc biệt…) sẽ được đặc cách thăng hạng không qua thi thăng hạng và không phụ thuộc vào năm công tác. Hơn 1.000 nhà khoa học đã được hưởng đặc cách này. Tuy nhiên, quy định chỉ đặc cách thăng hạng một bậc, ví dụ từ nghiên cứu viên lên nghiên cứu viên chính. Thực tế, có những nhà khoa học có thành tích xuất sắc nhưng khi vào làm việc tại cơ quan khoa học của Nhà nước chỉ được đặc cách nghiên cứu viên. Vì vậy, nghị định mới cho phép nhà khoa học có thể vào bất cứ vị trí nào như nghiên cứu viên chính, nghiên cứu viên cao cấp, tùy thuộc năng lực. Ông Bùi Thế Duy- Thứ trưởng Bộ KHCN chia sẻ: Nhiều nhà khoa học làm nghiên cứu ở nước ngoài, tập đoàn lớn lâu năm, thành tích nghiên cứu xuất sắc nhưng khi vào cơ quan nghiên cứu nhà nước lại bắt đầu với chức danh nghiên cứu viên, lương khởi điểm. Vì vậy, Bộ KHCN trình Chính phủ sửa đổi một số quy định.

Cụ thể, Dự thảo Nghị định sửa đổi như sau: “Cá nhân có thành tích trong hoạt động khoa học và công nghệ, đáp ứng yêu cầu của vị trí việc làm được tuyển dụng bằng hình thức tiếp nhận không qua thi tuyển và bổ nhiệm vào chức danh khoa học, chức danh công nghệ không phải qua tập sự, được xếp vào bậc lương phù hợp với trình độ đào tạo theo quy định”. Ông Bùi Thế Duy lấy dẫn chứng tại Viện KHCN Việt Nam- Hàn Quốc: Có những tiến sĩ làm việc ở cơ sở nghiên cứu hoặc doanh nghiệp nước ngoài nhiều năm, khi vào đây nếu theo quy định hiện nay thì cũng chỉ được áp dụng hệ số lương 3.0, tương đương một tiến sĩ vừa tốt nghiệp. Đây là một điều bất hợp lý và cần một cơ chế xét lương công bằng. Tức cần xét lương của họ vào bậc tương ứng với số năm công tác và kinh nghiệm. Trong khi ở các trường ĐH, ngành giáo dục cho phép những người được phong phó giáo sư (PGS) sẽ được đặc cách là giảng viên cao cấp, còn đối với ngành khoa học thì chưa được.

Vì vậy nghị định mới cho phép nhà khoa học sẽ được đặc cách là nghiên cứu viên cao cấp khi được phong tặng PGS. Nghị định cũng quy định mở thêm nhiều ưu đãi cho nhà khoa học Việt kiều, nhà khoa học nước ngoài làm việc tại cơ sở trong nước như được hưởng mức lương theo thỏa thuận và không thấp hơn mức lương của chuyên gia làm việc tại các vị trí tương tự trong các tổ chức nước ngoài hoặc doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. Ngoài ra, họ được hỗ trợ kinh phí tham gia hội nghị, hội thảo khoa học quốc tế, hỗ trợ kinh phí tổ chức hội thảo khoa học và công nghệ phù hợp với lĩnh vực chuyên môn tại Việt Nam, hỗ trợ kinh phí để công bố kết quả nghiên cứu trên tạp chí khoa học quốc tế có uy tín, đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với sáng chế.

Theo Bộ KHCN, so với các lĩnh vực khác, lâu nay lĩnh vực khoa học chịu thiệt thòi khi người làm nghiên cứu trong các cơ quan nhà nước không được hưởng bất kỳ một phụ cấp, chế độ nào ngoài lương. Những năm qua, để gỡ khó cho các nhà khoa học, một số chính sách đã được ban hành như Nghị định 40, Nghị định 87… Tuy nhiên, việc triển khai trên thực tế gặp nhiều khó khăn, chế độ đãi ngộ nhà khoa học, đặc biệt với các nhà khoa học xuất sắc còn khiêm tốn. Để được hưởng những chế độ đãi ngộ theo quy định, thủ tục còn phức tạp, mất nhiều thời gian. Điều này khiến tình trạng chảy máu chất xám từ các cơ quan nghiên cứu nhà nước ra bên ngoài ngày càng nhiều. Các cơ sở nghiên cứu trong nước rất khó thu hút nhân tài và xây dựng đội ngũ nhà khoa học kế cận.

Câu chuyện thu hút nhân tài, chính sách về thu hút nhân tài nói chung thời gian qua cũng thu hút sự quan tâm của dư luận. Đóng góp ý kiến cho dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, phần Chính sách đối với người có tài năng (khoản 2 Điều 1) là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, thảo luận. Đa số các ý kiến đồng tình rằng: Giữa định nghĩa về người tài và chính sách đối với người tài còn quy định rất chung chung, chưa có quy định cụ thể về khung chính sách trọng dụng và chế độ đãi ngộ…