Siết nhà trọ “hộp ngủ” để ngừa “bà hỏa”

Thời điểm đầu tháng 8/2024, ghi nhận tại khu vực đường Phạm Văn Sáng (huyện Hóc Môn, TPHCM) - nơi có hàng chục dãy nhà trọ dành cho công nhân thuê. Hầu hết các dãy nhà trọ ở đây có quy mô khoảng 10 phòng trọ trở lên, xây thấp, lợp tôn, diện tích chỉ khoảng 10 - 16m2. Điều đáng nói, việc xây dựng các dãy trọ đều chỉ có lối thoát hiểm duy nhất bằng một hành lang thông với các cửa phòng trọ, gây ra các lo ngại về an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC).

Tiềm ẩn nhiều rủi ro

Chia sẻ với chúng tôi, chị Nguyễn Thị Hòa (31 tuổi, ngụ Đồng Tháp, tạm trú TPHCM) là công nhân làm ở xưởng sản xuất quần áo khu vực đường Phạm Văn Sáng cho biết, hai vợ chồng chị đang thuê trọ ở đây để tiện đi làm vì gần công ty. Trước khi ở dãy nhà trọ tại huyện Hóc Môn, gia đình chị từng phải chuyển qua chuyển lại chỗ trọ nhiều lần. “Gần đây, vợ chồng tôi dành dụm được ít tiền, tính mua căn nhà nhỏ nhỏ bên huyện Đức Hòa (tỉnh Long An) để ổn định vì hai đứa con cũng đã lớn rồi, đứa đầu đang học lớp 3, đứa sau cũng được 5 tuổi. Không thể đi ở trọ mãi như vậy được. Dẫu vậy, công ty làm ăn khó khăn, từ đầu năm tới giờ chưa ai được tăng ca thêm nên thu nhập thấp, đành tiếp tục phải chịu cảnh ở thuê. Căn phòng gia đình tôi thuê rộng khoảng 15m2 thôi nhưng được thêm một gác xép gần 10m2, chủ yếu để làm kho chứa đồ đạc. Vì thế, căn phòng chật chội, hôm nào mưa mát mát thì mới ngủ được. Buổi tối vợ chồng tôi và hai con trải nệm ở dưới nền nhà để ngủ” - chị Hòa chia sẻ. Dù khá bất tiện, thế nhưng chị Hòa cho biết, giá phòng trọ khá “mềm”, chỉ 1,2 triệu đồng mỗi tháng nên những gia đình công nhân như chị dễ dàng tiếp cận để thuê trọ.

Đối với chị Nguyễn Thị Ngọc (38 tuổi, ngụ TP Thủ Đức) tìm được một căn hộ giá rẻ, với giá chỉ 4 triệu/tháng, nhưng không có cầu thang. Khu căn hộ tái định cư đã xuống cấp tại phường Bình Trưng Đông (TP Thủ Đức) là một lựa chọn hợp lí không chỉ đối với gia đình chị Ngọc mà còn của nhiều gia đình ngoại tỉnh đến TPHCM làm ăn, lập nghiệp. “Lúc trước dịch, giá cả nhà trọ khu vực rẻ hơn từ 1,2 - 1,5 triệu đồng khi nhiều người về quê tránh dịch, nhưng ngay khi vừa hết dịch, giá cho thuê có tăng lên” - chị Ngọc nói. Cũng theo chị Ngọc, trước đây gia đình có thuê nhà trọ khu vực phường Tân Phú (TP Thủ Đức) nhưng do dãy trọ thường xuyên có tình trạng trộm cắp vặt nên đã quyết định chuyển chỗ trọ mới.

Cùng cảnh ngộ đi thuê trọ, anh Nguyễn Văn Tâm (31 tuổi, công nhân tại Khu Công nghệ cao TP Thủ Đức) bày tỏ lo lắng: “Chưa bàn đến giá thuê nhưng ở các phòng trọ mà xe máy phải đưa vào trong phòng, tối ngủ vừa chật vừa bốc mùi xăng. Nhiều vụ cháy nổ căn hộ mini vừa rồi ở TPHCM và Hà Nội khiến gia đình tôi rất lo lắng về nguy cơ xảy ra cháy nổ”.

Cách dãy trọ của gia đình chị Hòa chừng 5 cây số, tại khu vực các tuyến đường như Nữ Dân Công, đường Liên Ấp, đường số 7… thuộc xã Vĩnh Lộc A và Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh) cũng mọc lên nhiều dãy trọ “gối đầu” vào nhau do khu vực này tập trung nhiều công ty, xí nghiệp. Anh Nguyễn Văn Tiến (40 tuổi), chủ một dãy có 9 phòng trọ ở đường số 7 (huyện Bình Chánh) cho biết, đã kinh doanh nhà trọ được hơn 5 năm rồi. “Tôi cho thuê phòng trọ từ trước dịch Covid-19 đến nay. Bây giờ thì đang kín phòng nhưng cũng có lúc trống 1-2 phòng. Mỗi phòng đều có trang bị bình chữa cháy, hàng tháng có lực lượng chức năng tới kiểm tra, nhắc nhở. Tôi cũng dán cả nội quy về PCCC ở đầu dãy trọ để mọi người nâng cao cảnh giác do gần đây xảy ra nhiều vụ cháy phòng trọ, chung cư mini” - anh Tiến kể.

Ngoài anh Tiến, nhiều chủ trọ trên địa bàn huyện Bình Chánh và Hóc Môn chia sẻ với chúng tôi, hiện nay đang rất quan tâm đến một số quy định mới của TPHCM về kinh doanh nhà trọ, như diện tích cho thuê tối thiểu, lập doanh nghiệp, quy định về lối thoát hiểm,…nhưng chưa thấy chính quyền phường/xã thông báo. “Tâm trạng ai cũng trông ngóng để ổn định hoạt động cho thuê nhà trọ, bởi vì mỗi gia đình cũng chỉ phụ thuộc vào vài phòng trọ để chi tiêu và sinh hoạt hàng tháng” - anh Tiến tâm tư.

Phạt nặng để răn đe

Từ đầu tháng 6/2024 cho đến nay, Công an TPHCM đã triển khai tổng rà soát, kiểm tra an toàn PCCC ở các khu trọ, nhà ngăn phòng cho thuê, chung cư mini trên địa bàn. Theo Đại tá Huỳnh Ngọc Quan - Phó phòng Cảnh sát PCCC - Cứu nạn cứu hộ (PC07, Công an TPHCM), qua thống kê chỉ trong nửa đầu năm nay trên địa bàn thành phố đã xảy ra tới 234 vụ cháy, làm chết 10 người, bị thương 4 người, thiệt hại tài sản ước tính hơn 5 tỷ đồng. Các vụ cháy xảy ra tại khu vực nhà ở riêng lẻ, nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh và khu vực công ty, doanh nghiệp.

Theo Đại tá Huỳnh Ngọc Quan, các nguyên nhân chủ yếu gây cháy là do bất cẩn trong sử dụng thiết bị điện hoặc vi phạm các quy định về PCCC... Trước thực trạng tình hình cháy nổ diễn biến phức tạp, nhất là sau vụ cháy nhà trọ kết hợp kinh doanh ở Trung Kính (Hà Nội) vào cuối tháng 5/2024 (làm 14 người chết, 3 người bị thương), TPHCM quyết định thực hiện tổng rà soát, kiểm tra phòng cháy các cơ sở kinh doanh nhà trọ, nhà ngăn phòng cho thuê, chung cư mini, nhà ở tập thể, chung cư cũ. Theo đại diện PC07 - Công an TPHCM, 100% hành vi sai phạm về PCCC và cứu nạn, cứu hộ đều bị xử lý nghiêm bằng hình thức tạm đình chỉ hoặc đình chỉ hoạt động theo đúng quy định. Các trường hợp cơ sở vi phạm đều phải khắc phục những hạn chế, tồn tại nếu muốn tiếp tục kinh doanh loại hình phòng trọ.

Ghi nhận thực tế quá trình tổng rà soát tại quận Bình Tân, là nơi tập trung nhiều khu nhà trọ để phục vụ nhu cầu người lao động nhập cư. UBND quận Bình Tân đã giao UBND 10 phường chủ trì phối hợp với Đội Thanh tra Địa bàn, Đội Quản lý Trật tự đô thị và các cơ quan liên quan tổ chức kiểm tra, xử lý, cưỡng chế tháo dỡ 140 cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê trọ trên địa bàn có sai phạm liên quan công tác PCCC. Các cơ sở nhà trọ này đã vi phạm làm tăng diện tích sàn; tăng mật độ người ở và làm hạn chế các điều kiện về thoát nạn (rào song sắt ban công các tầng lầu, khóa vân tay....) dẫn đến nguy cơ cháy và thiệt hại do cháy gây ra. Do các vi phạm này, UBND quận Bình Tân đã chỉ đạo xử lý, cưỡng chế tháo dỡ 140 cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê trọ nêu trên.

Ngoài sự vào cuộc của Công an, Cảnh sát PCCC, Sở Xây dựng TPHCM cũng vừa trình UBND thành phố Dự thảo đề cương đề án quản lý, hỗ trợ nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ trên địa bàn. Theo dự thảo này, các cá nhân, tổ chức kinh doanh nhà trọ muốn hoạt động phải đảm bảo diện tích sàn tối thiểu 5m2/người, hẻm rộng 4m, cách đường chính không quá 100m, có lối thoát nạn và nhiều điều kiện an toàn khác. Dù vậy, ban đầu đề án dự kiến triển khai thí điểm hướng dẫn tại 3 khu vực có đông nhà ở riêng lẻ của TPHCM trước khi áp dụng toàn thành phố. Từ kết quả của đề án, TPHCM dự kiến cập nhật dữ liệu nhà trọ trên địa bàn, tiến tới cập nhật, phân loại nhà trọ đạt chuẩn an toàn, và đưa vào sử dụng khai thác chung trên app điện tử.