Siết sai phạm xe khách

Ngày 5/10, thông tin từ Sở Giao thông vận tải TPHCM cho biết, xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vận tải khách bằng xe ô tô, từ đầu năm 2023 đến nay riêng đối với Công ty TNHH Thành Bưởi, đã lập biên bản 34 trường hợp vi phạm, với số tiền xử phạt là 35 triệu đồng. Về kết quả xử lý vi phạm qua thiết bị giám sát hành trình (GPS), trong 9 tháng đầu năm 2023, Sở Giao thông vận tải thành phố đã thu hồi 6.236 phù hiệu (biển hiệu) vi phạm tốc độ. Riêng Công ty TNHH Thành Bưởi bị thu hồi 246 phù hiệu. Theo quy định, xe bị thu hồi phù hiệu được căn cứ như sau: Khi trích xuất dữ liệu từ GPS của mỗi xe trong một tháng cho thấy có từ 5 lần vi phạm tốc độ/1.000km xe chạy (không tính các trường hợp vi phạm tốc độ từ 5km/h trở xuống).

Như vậy, số lần vi phạm tốc độ thực tế của nhà xe Thành Bưởi là rất nhiều.

Nói như ông Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải du lịch và hành khách liên tỉnh TPHCM thì vụ tai nạn đã làm lộ nguyên hình một chiếc xe dù nhưng hoạt động công khai. Không biết cơ quan chức năng nghĩ gì?.

Qua nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng do xe khách gây ra, vấn đề xác định nguyên nhân, làm rõ trách nhiệm, xử lý trách nhiệm của những cá nhân, đơn vị liên quan là rất cấp bách. Nguyên nhân từ lái xe thì đã quá rõ, ở đây xin được đề cập đến một số nguyên nhân khác.

Tháng 2/2023, thông tin từ trích xuất dữ liệu giám sát hành trình của Tổng cục Đường bộ Việt Nam (từ ngày 1 đến 31/1) cho thấy, Công ty TNHH MTV thương mại và dịch vụ vận tải chất lượng cao Việt Thắng (tỉnh Quảng Ngãi) đã vi phạm về tốc độ 6.131 lần trong tổng số km vi phạm là 12.348 km. Doanh nghiệp này có 12 phương tiện kinh doanh xe khách chạy tuyến Quảng Ngãi - TPHCM, trung bình mỗi ngày có đến hơn 200 lần vi phạm tốc độ.

Những con số như vậy khiến người ta rùng mình bởi không chỉ số lần vi phạm dày đặc, mà quãng đường vi phạm lên đến cả ngàn km. Làm sao có thể chắc chắn là không xảy ra tai nạn khi mà vi phạm nhiều đến vậy nhưng nhà xe vẫn được hoạt động. Phạt nhưng rồi lại cho chạy tiếp thì có ích gì trong việc ngăn chặn tai nạn giao thông. Việc này cho thấy rõ thái độ thiếu trách nhiệm, coi thường pháp luật giao thông đường bộ không chỉ của lái xe mà còn của các doanh nghiệp, hộ kinh doanh vận tải.

Đây chính là lỗ hổng lớn trong quản lý, kiểm soát dịch vụ vận tải, đặc biệt là vận tải hành khách khi để các chủ xe làm ngơ cho lái xe vi phạm pháp luật giao thông. Nhất là việc phóng nhanh vượt ẩu tranh giành khách, biến những chiếc xe chở khách thành “hung thần” trên đường chỉ vì lợi nhuận của doanh nghiệp cũng như công ăn việc làm của lái xe.

Ông Bùi Danh Liên - nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, ở đây có lỗ hổng rất lớn về pháp lý. Có sự buông lỏng của các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực vận tải, còn doanh nghiệp vận tải thì lợi dụng để trục lợi. “Có một nhóm lợi ích nhất định, trong đó có chủ xe, chủ doanh nghiệp lách luật. Bên cạnh đó còn có trách nhiệm của Cảnh sát giao thông và chính quyền địa phương, những người trực tiếp có thể xử lý nhưng không xử lý nghiêm minh” - theo ông Liên.

Bịt lỗ hổng trong quản lý xe khách, nhiều người cho rằng cùng với tăng cường lực lượng tuần tra trên đường thì cần quyết liệt trong kiểm tra, giám sát và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ. Cần có phần mềm tích hợp dữ liệu quản lý xe, lái xe để trích xuất GPS (thiết bị giám sát hành trình) xử lý phương tiện vi phạm về tốc độ... Tuy nhiên, mặc dù bắt buộc tất cả xe khách phải gắn hộp đen có kết nối với tổng đài kiểm soát giao thông nhưng chủ yếu là lấy số liệu khi xử lý tai nạn giao thông. Trong khi rất cần kiểm tra hộp đen, đối chiếu với GPS để xác định tốc độ và phạt nguội thật nặng đối với trường hợp xe quá tốc độ. Và đây phải trở thành công việc bắt buộc.

Trong các vụ tai nạn giao thông ít nhất có trách nhiệm của lái xe, chủ xe, thanh tra giao thông, cảnh sát giao thông. Thiên tai có thể khó đề phòng nhưng tai nạn do con người gây ra bởi sự chủ quan, xem thường pháp luật thì chắc chắn có nhiều cách để ngăn chặn. Vấn đề là có kiên quyết bịt các lỗ hổng dẫn đến tai nạn hay không mà thôi.