Sôi nổi những ngày chất vấn

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn lần này đã phát huy được tính tranh luận của ĐBQH đối với các thành viên Chính phủ.

Một phiên họp của Kỳ họp thứ 3, Quốc hội Khóa XIV.

Khi được hỏi nhận xét, đánh giá về phần trả lời của các thành viên chính phủ, Tổng Thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc- người đã trải qua 2 nhiệm kỳ trên cương vị người phát ngôn của QH Việt Nam nhận xét: “Đối với phần trả lời của 4 Bộ trưởng, bên cạnh Bộ trưởng Bộ Y tế thì 3 Bộ trưởng còn lại lần đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn đều rất bình tĩnh, trả lời đi thẳng vào vấn đề, ngắn gọn dễ hiểu và không né tránh trách nhiệm với những vấn đề chưa làm được; đồng thời các Bộ trưởng cũng đã có những lời hứa để thực hiện trong thời gian tới”.

Ông Nguyễn Hạnh Phúc cũng cho biết thêm: Những nội dung này sẽ được tập hợp lại đưa vào Nghị quyết chất vấn để QH tiếp tục giám sát và để sang Kỳ họp thứ 6, năm 2018 QH xem xét ban hành Nghị quyết chất vấn lại việc thực hiện lời hứa của các Bộ trưởng từ đầu Kỳ họp thứ 2 đến Kỳ họp thứ 6.

Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình trong lần đăng đàn chiều 15-6 đã có một báo cáo thêm về các nội dung. Phó Thủ tướng cho biết, tại kỳ họp này, các ĐBQH đã gửi 114 phiếu chất vấn với 120 câu hỏi đến các thành viên Chính phủ, trong đó có 12 phiếu chất vấn Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ.

Đã có 4 Bộ trưởng và 3 Phó Thủ tướng, 3 thành viên khác của Chính phủ tham gia trả lời chất vấn trước Quốc hội. Những con số ấy cho thấy sức nóng của phiên chất vấn.

Mà không nóng sao được khi ĐBQH không hề né tránh đặt những câu hỏi khá hóc búa với Phó Thủ tướng về 12 dự án ngành Công thương thua lỗ nặng nề; chuyện lãng phí dàn trải trong đầu tư công; rồi chuyện trách nhiệm của người đứng đầu các ban chỉ đạo nhà nước…

Nhìn chung, các phiên chất vấn suốt 3 ngày qua cho thấy rõ không khí sôi nổi, thẳng thắn. Nếu ĐBQH chưa chấp thuận câu trả lời của các bộ trưởng hoặc các nội dung ở tầm bao quát Chính phủ, liên quan đến nhiều bộ, ngành, chủ tọa kỳ họp là Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân còn yêu cầu các Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách ngành, lĩnh vực trả lời thêm để ĐBQH cũng như cử tri và nhân dân cả nước rõ thêm vấn đề.

Tại Phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhiều ĐBQH còn tranh luận và phản biện ý kiến của nhau để làm rõ các vấn đề hơn chứ không chỉ bó hẹp chuyện ĐBQH chất vấn, tranh luận với Bộ trưởng. Điều này thể hiện tinh thần nhiệt tình, trách nhiệm của ĐBQH đối với những vấn đề liên quan trực tiếp đến cuộc sống của cử tri và nhân dân cũng như sự phát triển của đất nước.

“Tôi là ĐBQH từ Quốc hội khóa 13, có điều kiện để so sánh giữa khóa này và khóa trước, tôi thấy các ĐB đã ngày càng chuyên nghiệp hơn, đi thẳng vào câu hỏi, không lòng vòng, ve vuốt.

Đôi khi ĐBQH cứ sợ Bộ trưởng là người “mong manh dễ vỡ” nên đặt câu hỏi cứ rào trước đón sau, sợ Bộ trưởng buồn, nhưng bây giờ ĐB đã không còn mất thời gian cho việc đặt câu hỏi dài dòng. Câu hỏi đã trực diện hơn”- bà Phạm Khánh Phong Lan, ĐBQH TP Hồ Chí Minh nói.

Về chất lượng trả lời của các Bộ trưởng thì phần nào thể hiện được năng lực của Bộ trưởng và hoạt động của Bộ đó, nhưng bà Phong Lan cũng lưu ý: Trả lời thẳng vào câu hỏi không có nghĩa là lúc nào cũng có câu trả lời; đặc biệt là đối với những giải pháp và những vấn đề đã tồn tại nhiều năm.

Ví dụ phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy một nhiệt huyết, tâm huyết làm sao để giải quyết được những tồn đọng.

“Nhiệt huyết thì rất nhiều nhưng đi vào giải pháp thì tôi lại chưa hài lòng lắm với cách trả lời của Bộ trưởng. Bộ trưởng chưa phân tích về nguồn gốc của những khủng hoảng thừa nông sản, đặc biệt là thừa thịt heo vừa qua. Nếu chưa thấy rõ, hoặc vì lý do nào đó mà tránh né chưa thẳng thắn đưa ra đúng nguyên nhân thì giải pháp cũng sẽ rất xa vời, và sau thịt heo sẽ là thừa gì nữa”- bà Phong Lan nói.

Thực ra thì, với cử tri hay ĐBQH đều có chung một suy nghĩ: Chỉ cần nghe cách trả lời là biết Bộ trưởng có nắm được vấn đề, sâu sát thực tiễn không, có nhiệt huyết để giải quyết công việc, có giải pháp hay không?

Tất cả thể hiện qua trả lời chất vấn. Và, cử tri cũng như ĐBQH đều có những đánh giá riêng về phần trả lời chất vấn của các Bộ trưởng.

Chẳng hạn, ở góc độ của người từng làm ở ngành y tế, ĐB Phạm Khánh Phong Lan quan tâm đến phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến và nhận xét: Những tồn tại của ngành y tế là không mới, những giải pháp cũng không mới, vấn đề là huy động được sức mạnh của toàn ngành để làm.

Tuy nhiên, giá mà chúng ta đưa ra được định hướng những tồn tại bao nhiêu năm như vậy thì nó kẹt ở chỗ nào để giải quyết. Chứ còn chỉ hô hào y đức thì không thể giải quyết được, bởi bản thân y bác sĩ, khi để xảy ra sự cố cho bệnh nhân thì họ đã đau đớn, day dứt.

Hay vấn đề nhân lực ngành y tế vừa thiếu vừa yếu thì phải có giải pháp căn cơ, chứ không chỉ là tăng cường số đào tạo hàng năm vì cơ sở vật chất các trường y vẫn hạn chế và cách sử dụng nhân lực thì vô cùng lãng phí.

Hay như ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) thì thẳng thắn cho rằng, phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư sáng 15-6 chưa làm hài lòng hết các đại biểu, nên có nhiều ý kiến phản biện lại.

“Tôi rất không hài lòng, ở đây chúng ta bàn quá nhiều về phân bổ vốn. Vốn chúng ta có ít, chúng ta chỉ đáp ứng được số lượng phần trăm rất nhỏ trong tổng đầu tư.

Vì vậy, việc bàn về vốn chỉ là một câu chuyện chứ không phải tất cả. Giải pháp là quan trọng. Nếu chúng ta có giải pháp tốt, thì dù trong túi chúng ta không có nhiều tiền nhưng vẫn có thể huy động được đầy đủ và mạnh mẽ các nguồn lực.

Các nguồn lực đó không chỉ nằm trong ngân sách mà còn nằm rải rác trong dân và các nơi trên thế giới. Cần phải có sự hợp tác thì nó mới tăng nguồn lực, chứ đừng nghĩ hôm nay bán được đất bằng này để đầu tư cho cái kia hay hôm nay trong túi mình có bằng này chi bằng này.

Vì vậy tôi cho rằng, tổng tham mưu trưởng về lĩnh vực kế hoạch phải bàn về lĩnh vực cân đối rồi mới bàn đến tiền”- ông Lưu Bình Nhưỡng nêu quan điểm.

Như vậy là, trong nghị trường và ở bên ngoài nghị trường ĐBQH vẫn luôn rất thẳng thắn nêu quan điểm và những nhận xét của mình. Hy vọng sinh khí của hoạt động chất vấn sẽ được chuyển tải vào cuộc sống rất sớm ngay sau khi kỳ họp kết thúc.

Xin mượn lời một ĐB khác của TP Hồ Chí Minh, là ông Trần Hoàng Ngân thay lời kết: Vấn đề là sau chất vấn các Bộ trưởng sẽ triển khai như thế nào về những nội dung mà ĐBQH phản ánh, những tâm tư mà ĐB gửi gắm.

Cần có sự quyết liệt để giải quyết những vấn đề mà ĐBQH đặt ra. Làm sao để cử tri thấy Bộ trưởng nói phải đi liền với hành động, thấy một Chính phủ rất minh bạch, kiến tạo, hành động.