Trong quá trình Đảng lãnh đạo Quân đội từ khi bắt đầu thành lập cho đến khi giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước cho đến thời bình thì nguyên tắc Đảng lãnh đạo quân đội tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt. Nguyên tắc đó không thay đổi, bất di bất dịch. Vì quân đội ta do Đảng thành lập ra, thực hiện nhiệm vụ của sự nghiệp cách mạng. Nội dung, phương thức lãnh đạo thì mỗi thời kỳ có những đặc điểm khác nhau, cần phải giữ vững nguyên tắc nhưng đồng thời phải đổi mới về nội dung, phương thức lãnh đạo cho phù hợp với nhiệm vụ từng thời kỳ lịch sử.
Ông Đinh Xuân Dũng.
Trong suốt 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn thể hiện rõ sự trung thành tuyệt đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc; đoàn kết, gắn bó, chiến đấu dũng cảm, sáng tạo, cùng toàn Đảng, toàn dân lập nên những chiến công hiển hách trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. GS.TS Đinh Xuân Dũng - nguyên Phó Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Phó Chủ nhiệm chính trị Quân khu 4, thành viên ban biên tập văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định như vậy với Đại Đoàn Kết.
PV:Thưa ông, như ông vừa nói thì có thể khẳng định: Tất cả những thành tựu mà quân đội ta đạt được đều nhờ có sự lãnh đạo của Đảng và đây là nhân tố có ý nghĩa quyết định…
Ông Đinh Xuân Dũng: Đúng vậy, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của quân đội ta. Có thể thấy, Đảng ta được thành lập vào năm 1930, giai đoạn 1930-1944 là giai đoạn vận động cách mạng, lấy hoạt động chính trị xã hội là nhiệm vụ chủ yếu để tập hợp quần chúng, giáo dục quần chúng tạo nên một lực lượng của cả dân tộc, làm nên cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.
Đến thời điểm chín muồi thì Đảng ta đã chuyển từ vận động quần chúng rộng lớn để thành lập một đơn vị vũ trang của mình mục đích là hòa cùng lực lượng chính trị của quần chúng, trở thành một sức mạnh tổng hợp, chuẩn bị cho cuộc cách mạng Tháng Tám. Cho nên sự ra đời của Quân đội nhân dân Việt Nam đầu tiên (năm 1944) tên gọi là đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Quân đội vẫn lấy nhiệm vụ chính trị của Đảng là hàng đầu nhưng đồng thời kết hợp với vũ trang trong bạo lực cách mạng.
Có thể thấy, nguồn gốc ra đời của quân đội là xuất phát từ nhu cầu của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, do Đảng thành lập, lãnh đạo gắn liền với nhiệm vụ chính trị ở giai đoạn ấy và chuẩn bị cho cuộc cách mạng bằng sức mạnh của bạo lực cách mạng. Đồng thời khi thành lập quân đội, Đảng cũng nói rõ, đó là quân đội của nhân dân, quân đội của dân tộc cho nên, vai trò lãnh đạo của Đảng trong quân đội gắn liền với chức năng, sứ mệnh của quân đội, đó là quân đội phục vụ dân, từ dân mà ra, gắn liền với nhiệm vụ khát vọng của dân tộc, đó là giải phóng dân tộc khỏi ách thực dân, xâm lược.
Từ giai đoạn hòa bình thống nhất đất nước đến nay, Đảng ta đã nhiều lần đổi mới, bổ sung, hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với quân đội. Vậy vai trò lãnh đạo của Đảng với quân đội trong giai đoạn này thế nào?
-Trong quá trình Đảng lãnh đạo Quân đội từ khi bắt đầu thành lập cho đến khi giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước cho đến thời bình thì nguyên tắc Đảng lãnh đạo quân đội tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt. Nguyên tắc đó không thay đổi, bất di bất dịch. Vì bản chất, như tôi đã nói, quân đội do Đảng thành lập ra, thực hiện nhiệm vụ của sự nghiệp cách mạng, nhưng về nội dung và phương thức lãnh đạo thì mỗi thời kỳ có những đặc điểm khác nhau, cần phải giữ vững nguyên tắc nhưng đồng thời phải đổi mới về nội dung, phương thức lãnh đạo cho phù hợp với nhiệm vụ từng thời kỳ lịch sử.
Nhưng trong thời bình này thì quy tắc đó là bất di bất dịch, Đảng lãnh đạo tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội và lực lượng vũ trang nói chung. Nhưng phương thức lãnh đạo thì lại phải hết sức linh hoạt, để tạo nên sự phù hợp với điều kiện lịch sử mới trong thời bình, nhưng lãnh đạo toàn diện cả về mặt chính trị, quân sự, tổ chức, cán bộ và tác chiến, chiến đấu, sản xuất, công tác thì không thay đổi.
Quân đội nhân dân Việt Nam bách chiến bách thắng.
Trước yêu cầu giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với nhiệm vụ củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội trong thời kỳ mới, ngày 20/7/2005, Bộ Chính trị (khóa IX) ban hành Nghị quyết 51 về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội Nhân dân Việt Nam”. Ông đánh giá thế nào về Nghị quyết này?
-Nghị quyết này là kết quả của một quá trình tổng kết thực tiễn của quân đội ta. Có một thời kỳ, chúng ta thay đổi chế độ chính ủy vì coi đó là chế độ hai thủ trưởng và hạ thấp vai trò của công tác chính trị, công tác tư tưởng trong quân đội. Lúc đó, tôi đang làm Phó Cục trưởng Cục Tuyên huấn trong quân đội, cá nhân tôi nhận thấy điều này đã cho thấy hạn chế nhất định. Đó là nó hạ thấp vai trò lãnh đạo chính trị của Đảng trong quân đội, không tạo nên sự thống nhất giữa lãnh đạo chỉ huy chung, không chỉ về quân sự mà tách rời với mặt chính trị. Cho nên, nhận thức ra hạn chế này Đảng đã chỉ đạo nghiên cứu lại mô hình và khẳng định chế độ 1 chỉ huy chứ không phải chế độ 2 thủ trưởng. Trong đó nhiệm vụ chính trị là nhiệm vụ bao trùm, lan tỏa, xuyên suốt trong toàn bộ đời sống hoạt động của quân đội, nó thể hiện vai trò lãnh đạo của Đảng trong quân đội.
Theo tôi được biết, LB Nga sau một thời gian tách rời giữa quân sự và chính trị thì hiện nay chính Tổng thống Putin lại tái lập chế độ chính ủy trong quân đội của nước Nga để nhấn mạnh vai trò chính trị trong xây dựng quân đội.
Trong thực tế có chuyện một số người trong quân đội nhạt phai lý tưởng, ông đánh giá thế nào về hiện tượng này?
-Hiện tượng suy thoái, biến chất, biểu hiện cụ thể là tham nhũng trong một bộ phận sỹ quan trong quân đội là hiện tượng đáng lo ngại, đáng báo động. Vì thực sự, chúng ta không thể tha thứ tham nhũng ở nơi nào đó nhưng tham nhũng trong quân đội, suy thoái, biến chất về tư tưởng chính trị, về đạo đức, lối sống thì là mối đe dọa rất lớn đến sự vững chắc của chế độ.
Nên tôi vẫn nghĩ đó là cuộc đấu tranh hết sức kiên trì, bằng mọi cách phải làm trong sạch lực lượng quân đội, đặc biệt là các sỹ quan chiến lược. Cuộc đấu tranh này kiên quyết nhưng không sốt ruột phải có kế hoạch hết sức kiên trì, phải tìm ra được nguyên nhân của nó, một trong những nguyên nhân theo tôi nghĩ một phần nào đó bộ phận nhỏ trong quân đội do ảnh hưởng của bên ngoài, tổ chức quản lý cán bộ không chặt chẽ.
Trong tình hình hiện nay, để tiếp tục giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội cần coi trọng vấn đề gì?
-Phải xác định một cách hết sức khoa học chức năng, nhiệm vụ của quân đội trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong nhiệm vụ quốc phòng toàn dân. Định hướng cơ bản đó sẽ chi phối toàn bộ vấn đề xây dựng và phát triển của Quân đội. Cho nên tư tưởng của Văn kiện Đại hội Đảng là xây dựng lực lượng quân đội cách mạng chính quy tinh nhuệ, từng bước hiện đại và một số đơn vị phải đi thẳng lên hiện đại, tư tưởng đó phải hết sức sâu sắc. Quan trọng hơn nữa phải giữ các phương châm này quan hệ biện chứng với nhau không thể tách rời. Xuyên suốt nó lại chính là vấn đề chính trị, là vai trò lãnh đạo của Đảng. Nói cách mạng không chỉ nói về mặt nhận thức mà là tình cảm cách mạng, ý chí cách mạng, bản lĩnh cách mạng, phải có vai trò lãnh đạo của Đảng. Nói quân đội tinh nhuệ phải là vấn đề sử dụng vũ khí, không chỉ về vũ khí mà tinh nhuệ về chính trị, chính quy, không chỉ về tổ chức kỷ luật mà còn chính quy trong nhận thức một cách tự giác.
Đặc biệt, phải khắc phục bằng được những hạn chế, khuyết điểm, những biểu hiện tiêu cực mới xuất hiện trong nội bộ quân đội mà trong thời bình, do tác động từ mặt trái của cơ chế thị trường và thay đổi trong nhận thức của một bộ phận cán bộ, sỹ quan, chiến sỹ trong quân đội. Cùng với sự lãnh đạo của Đảng thì sự đoàn kết, tinh thần đồng đội, sự gắn kết ruột thịt giữa sỹ quan với chiến sỹ, người chỉ huy và người phục tùng, quân đội với nhân dân, 3 mối quan hệ này cần phải được nuôi dưỡng, củng cố và phát triển. Mất ba mối quan hệ này là đánh mất sức mạnh.
Trân trọng cảm ơn ông!