Tái hiện chiến thắng Điện Biên Phủ trên tranh panorama

Bức tranh được thể hiện trong một không gian tròn khép kín với chiều dài 132 m, cao hơn 9 m, cùng phần mái vòm, tổng diện tích bức tranh gồm 2.500 m2 tranh và 700 m2 sắp đặt với 4 trường đoạn liên hoàn.

Phần mở đầu “Toàn dân ra trận” là hình ảnh những đoàn dân công, trong đó có rất nhiều đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao, không quản ngày đêm trèo đèo, lội suối, băng rừng, vượt thác, vận chuyển vũ khí và lương thực cung cấp cho tiền tuyến.

Trường đoạn thứ hai có tên “Khúc dạo đầu hùng tráng” khẳng định sức mạnh của pháo binh ta với đòn đánh phủ đầu binh lính thực dân Pháp trong trận Him Lam, mở màn cho chiến dịch Ðiện Biên Phủ.

Trường đoạn thứ ba “Cuộc đối đầu lịch sử” tái hiện chiến trường với những trận đánh giáp lá cà, giành giật từng tấc đất đầy cam go khốc liệt giữa ta và địch. Sa trường đầy bom đạn, khói lửa , những hầm hào, lô cốt, dây thép gai xám lạnh và điểm nhấn là hình ảnh cột khói mịt mù ngùn ngụt bốc lên sau tiếng nổ bộc phá long trời, làm rung chuyển Ðồi A1, như lời tuyên bố số phận của kẻ thù trong trận đánh quyết định.

Phần kết thúc “Khúc khải hoàn” đối lập với những hàng dài quân địch thất thểu, lầm lũi, cúi mặt lê bước ra hàng là hình ảnh quân ta hừng hực khí thế chiến thắng, phất cao cờ đỏ sao vàng trên nóc hầm chỉ huy của tướng Pháp De Castries.

Đây là bức sử thi hội họa lớn nhất tái hiện toàn cảnh chiến trường Điện Biên Phủ trong một không gian đồng hiện đa hướng, đa tầng... khắc hoạ chân dung của hơn 4.500 nhân vật một cách hoàn chỉnh và sống động.

Điều đặc biệt là dù có nhiều trường đoạn, thể hiện nhiều nhân vật nhưng các thành phần sáng tạo đều thể hiện sự ăn ý để tạo nên một nhịp bút liền mạch. Những gương mặt trong tranh, từ người lính Cụ Hồ đến lính viễn chinh Pháp đều được khắc họa rất chân thực và nhân văn.

Theo ông Nguyễn Văn Mạc- Giám đốc Công ty TNHH MTV Bảo tồn di sản văn hóa, đơn vị thực hiện tác phẩm chia sẻ: Ý tưởng thực hiện bức tranh đã được đề ra từ năm 2012 khi tỉnh Ðiện Biên có chủ trương xây dựng Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ. Trong thiết kế kiến trúc, Bảo tàng đã dành riêng toàn bộ không gian tầng 2 để thực hiện bức tranh tròn hoành tráng.

Cũng theo ông Mạc: Đề tài về Chiến dịch Điện Biên Phủ luôn là nguồn cảm hứng sáng tạo đối với nhiều họa sĩ trong những thập kỷ qua, với không ít tác phẩm hội họa nổi tiếng đã ra đời. Tuy nhiên, những tác phẩm đó mới chỉ dừng ở quy mô nhỏ, do những cá nhân thực hiện. Ý tưởng về một bức tranh quy mô lớn, xứng đáng với tầm vóc của chiến thắng lịch sử bởi vậy vẫn luôn là sự thôi thúc đối với nhiều họa sĩ tâm huyết với đề tài lịch sử này.

Mãi sau khi hoàn thành phần trưng bày nội thất Bảo tàng, cuối năm 2015, tôi mới đề xuất thực hiện bức tranh này và tiến hành tuyển chọn, thu thập các cứ liệu để trên cơ sở đó, đề cương nội dung, ý tưởng thể hiện bức tranh panorama tái hiện toàn cảnh Chiến thắng Điện Biên Phủ được “lên khuôn”.

Cuối năm 2018, Ban Quản lý dự án và lãnh đạo tỉnh Ðiện Biên thành lập hội đồng nghệ thuật duyệt phác thảo, với sự tham gia của các chuyên gia mỹ thuật hàng đầu Việt Nam, đồng thời tổ chức hội thảo ghi nhận những ý kiến đóng góp về bức tranh của nhiều cựu chiến binh Ðiện Biên Phủ, các nhà sử học, nhà báo... từ đó đi đến thống nhất, quyết định chuyển phóng tranh tỉ lệ 1:1. Tháng 9/2019, đội ngũ các họa sĩ, nhà điêu khắc bắt đầu tiến hành phóng phác thảo tại tầng 2 Bảo tàng. Toàn bộ bức tranh được vẽ theo trường phái tả thực, thể hiện hơn 4.500 nhân vật giữa khung cảnh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và chiến trường Điện Biên khốc liệt…

Trong vòng 2 năm, các họa sĩ, nhà điêu khắc tham gia thể hiện tác phẩm đã ngày đêm lao động miệt mài, chăm chút và trau chuốt từng nét vẽ, gam màu, bố cục.

“Bức tranh tròn “Điện Biên Phủ” có thể nói là một trong những bức tranh tường lớn nhất thế giới, là bước đột phá về tranh lịch sử hoành tráng của Việt Nam. Không những vậy bức tranh sẽ góp phần tạo thêm điểm nhấn trong cẩm nang du lịch, thu hút ngày càng đông du khách đến với Ðiện Biên trong tương lai”- ông Mạc bày tỏ.