Tận dụng ưu đãi thuế từ EVFTA: Doanh nghiệp cần nắm rõ thông tin

Thanh Xuân• 13/12/2022 07:48

Khẳng định Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) mang lại nhiều cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu, tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa hiểu hết những lợi ích cũng như chưa đáp ứng được quy định chứng nhận xuất xứ, nhằm tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan từ EVFTA.

Nhiều doanh nghiệp da giày đã tận dụng tốt các ưu đãi thuế từ EVFTA. Ảnh: Quang Vinh

Kết quả khảo sát mới nhất của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, có tới gần 41% DN xuất khẩu cho biết đã từng hưởng lợi từ Hiệp định EVFTA. Trong số này, lợi ích phổ biến nhất là các ưu đãi thuế quan đối với hàng xuất khẩu, nhập khẩu (với 40-42% DN). Có 17% DN đã được hưởng ưu đãi thuế quan EVFTA với ít nhất 1 lô hàng xuất khẩu, 16% DN đã có lô hàng nhập khẩu hưởng ưu đãi.

Các DN thông tin, để có được ưu đãi là nhờ chủ động tìm hiểu cam kết hoặc được đối tác gợi ý, hỗ trợ tận dụng. Để được hưởng ưu đãi, có tới 34% DN cho biết nguồn cung nguyên liệu và chu trình sản xuất hiện tại đã đáp ứng quy tắc xuất xứ EVFTA. Chỉ có 13% DN là chủ động thay đổi, điều chỉnh để được hưởng ưu đãi này.

Thời gian qua, da giày là một trong những ngành đã tận dụng được những ưu đãi từ EVFTA. Theo bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam, ngành da giày tận dụng khá tốt các ưu đãi do EVFTA mang lại. Việc chuyển đổi từ cơ chế ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) theo các quy định về yêu cầu xuất xứ trong EVFTA khá là tương đồng, nên việc thực thi khá đơn giản với các DN đã xuất khẩu. Tuy nhiên, đối với những DN mới bắt đầu tham gia vào thị trường xuất khẩu, rất cần phải nắm bắt hàng loạt các quy định, thủ tục nên phải có hướng dẫn cụ thể. Theo bà Xuân, việc này cần có các khóa đào tạo giữa hiệp hội ngành nghề với cơ quan quản lý xuất nhập khẩu. Ngoài ra, trong quá trình xuất khẩu, các DN có khúc mắc sẽ rất cần sự hỗ trợ từ phía Hiệp hội.

EU là một thị trường có tiêu chuẩn cao, nhưng mức chi trả cũng rất cao, nên đây sẽ là cơ hội để DN Việt Nam khai thác, tận dụng hội xâm nhập vào thị trường. Tuy nhiên, nhìn vào con số DN hiểu và nắm bắt thông tin sâu từ EVFTA, các chuyên gia cho rằng, sẽ rất khó khăn cho DN trong việc tiếp cận thị trường này, bởi khi không nắm rõ thông tin, những ưu đãi thuế từ EVFTA sẽ khó có thể đến được với DN xuất khẩu.

Theo các chuyên gia kinh tế, với các trường hợp DN chưa hưởng ưu đãi thuế EVFTA, lý do phổ biến là không đáp ứng quy tắc xuất xứ theo yêu cầu, hoặc do đã hưởng ưu đãi thuế khác như hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập. Cũng có một số ít DN không được hưởng ưu đãi do không bảo đảm các yêu cầu về chứng từ, thủ tục khác liên quan, thậm chí không biết về các ưu đãi.

Về vấn đề này, bà Trịnh Thị Thu Hiền - Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) lưu ý, không phải khi hàng hóa của DN có giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) hay những chứng từ tự chứng nhận xuất xứ đã nộp cho cơ quan hải quan nước nhập khẩu là xong. Sau đó còn có các vấn đề liên quan đến kiểm tra sau thông quan, cũng như những thủ tục liên quan đến hậu kiểm. Theo bà Hiền, các DN cần có hệ thống lưu trữ chứng từ, hồ sơ cẩn thận để đề phòng trường hợp sau này nếu cơ quan hải quan yêu cầu xác minh xuất xứ và hậu kiểm, DN hoàn toàn có đầy đủ khả năng để chứng minh xuất xứ cho những lô hàng đã xuất khẩu.

Bộ Công thương cho biết, tình hình sử dụng C/O trong EVFTA thời gian qua khá tích cực. Tổng kim ngạch xuất khẩu được cấp C/O trong khuôn khổ EVFTA chiếm 20% tổng kim ngạch hàng hóa xuất khẩu đi EU. Trong đó, một số mặt hàng hiện nay đang có kim ngạch cao được cấp giấy chứng nhận xuất xứ trong khuôn khổ EVFTA gồm có da giày, thủy sản...

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng trong kim ngạch thương mại Việt Nam-EU hiện nay vẫn được đánh giá chưa tương xứng với triển vọng phát triển hợp tác thương mại giữa hai bên. Còn rất nhiều DN Việt vẫn chưa hiểu hết những lợi ích và chưa đáp ứng quy định về C/O ưu đãi, nhằm tận dụng được tối đa ưu đãi thuế quan từ EVFTA.

Để có thể gia tăng được tỷ lệ về xuất xứ đối với hàng Việt Nam xuất khẩu đi EU, hiện nay Cục Xuất nhập khẩu tiếp tục công tác tham mưu xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về xuất xứ hàng hóa, để tạo hành lang pháp lý và có những quy định cụ thể, minh bạch liên quan đến vấn đề này. Bên cạnh đó, Cục Xuất nhập khẩu đang tích cực phối hợp với các cơ quan hữu quan, như Tổng cục Hải quan và các hiệp hội ngành hàng để có những cuộc tập huấn, đào tạo kịp thời cho DN, để làm sao đáp ứng được những quy định khắt khe của EU. Từ đó giúp các DN xuất khẩu có thể tiếp cận được với thị trường này và tận hưởng các ưu đãi đến từ EVFTA.