Sự đắt đỏ của trầm hương khiến nhiều người dân vùng núi Quảng Ngãi kỳ vọng đổi đời khi trồng cây dó bầu để cấy tạo trầm. Tuy nhiên, nhiều năm qua, tiền của, công sức bỏ ra nhưng giấc mộng tỷ phú từ trầm hương vẫn còn rất xa vời.
Ông Hồ Tấn Lĩnh, (trú thôn Bắc 2, xã Trà Sơn, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi) kể lại, 20 năm trước, ông đã rong ruổi khắp các chốn núi rừng của Trà Bồng, trèo lên đỉnh Cà Đam để tìm dó bầu. Thời ấy, phải đi bộ, trèo đèo lội suối để kiếm dó bầu đem về trồng.
Sau đó, ông cũng trồng được khoảng vài trăm cây dó bầu. Chăm bón, bón phân cho cây phát triển xanh tốt. Thế nhưng, nhiều năm trôi qua, không thấy cây dó bầu nào tạo ra trầm tỏa mùi thơm như mong muốn.
Cách đây 3 năm, thương lái tới hỏi mua cây dó bầu với giá 1 triệu để bơm hóa chất tạo dầu nhưng ông lắc đầu từ chối. “Tiền tiêu rồi cũng hết nên cứ để lại và đặt niềm tin ngày nào đó biết đâu dó bầu cho trầm. Tôi đã thuê thợ về khoan các lỗ trên thân dó bầu. Cái lỗ này kiến nó chui vào ở thì sẽ tạo dầu. Mật ong bình thường không dám uống vì tiếc tiền, thế mà lại mua về đổ trong mấy cái lỗ này để dụ kiến, nhưng cũng chẳng thấy trầm hương đâu”, ông Lĩnh tâm sự.
Còn ông Hồ Văn Đơn, (trú xã Trà Sơn, huyện Trà Bồng) cho hay, ông cũng trồng hơn trăm cây dó bầu, bao năm bỏ công chăm sóc với giấc mơ sẽ trúng nhiều trầm hương để thu về tiền tỷ. Thế nhưng nắng mưa, gió bão ngã đổ chết hết, đến nay vườn dó bầu của ông chỉ còn sót lại khoảng 20 cây.
Ông Đơn cho biết, thương lái mua quá rẻ, chưa tới 1 triệu đồng/1 cây mà ông chăm bón gần 20 năm nay. Bán cây chẳng được bao nhiêu tiền, rồi cũng tiêu hết nên ông cứ tiếc mà để lại. Trong khi nhiều người vẫn còn nuôi giấc mộng đổi đời lấy trầm hương từ cây dó bầu thì ông Hồ Văn Chân (trú thôn Bắc 2, xã Trà Sơn) đã tiêu tan hy vọng.
Chỉ tay vào bãi đất trồng đã được cào bằng, san phẳng, còn lại vài bộ rễ cây dó bầu khô nằm ngổn ngang giữa trời nắng, ông Chân nói: “Mãi không thấy trầm đâu, lại thêm gió bão nên cây đổ ngã hết. Vì vậy tôi chặt bỏ luôn, cái vườn trồng dó bầu, cũng mới vừa thuê xe san phẳng để chuẩn bị chuyển đổi trồng cây khác. Tiền của, công sức chăm bón cho vườn dó hàng trăm cây đã mất. Giấc mộng tỷ phú từ cây dó cũng đã tiêu tan”.
Ông Đinh Văn Phong, Chủ tịch UBND xã Trà Sơn cho biết, trầm hương và kỳ nam sinh ra từ cây dó bầu là sản phẩm đặc biệt có giá trị nhưng nó phải có lịch sử tích tụ rất lâu đời. Nhiều người cứ nghĩ, trồng cây dó bầu đến hàng chục năm tuổi có thể khoan rồi cho axit hoặc chế phẩm sinh học đợi vài năm sau tạo trầm sẽ thành tỷ phú. Thế nhưng đến nay hầu như tất cả mọi vườn dó bầu của các hộ dân địa phương đều không cho ra trầm hương.
Ông Phong nói: “Trước đây vài chục năm, phong trào trồng dó bầu phát triển mạnh và lan rộng khắp các xã miền núi. Nhưng bây giờ giấc mộng tỷ phú từ cây dó bầu đã tiêu tan. Riêng tại Trà Sơn, tất cả các thôn đều trồng dó bầu, nhưng những cơn bão năm 2009 và năm 2020 đã khiến nhiều vườn dó bầu được trồng hàng chục năm qua bị gãy hư hỏng gần hết mà chưa thấy ai lấy được trầm từ dó chứ đừng nói đến kỳ nam. Những người còn lại cũng trông chờ trong sự mơ hồ mà thôi”.