Tăng cường tự chủ, đa dạng thị trường và chuỗi cung ứng
Muốn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Việt Nam phải tăng cường năng lực tự chủ, đa dạng hóa thị trường và chuỗi cung ứng. Việc hoàn thiện các Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược, xuất xứ hàng hóa… cần được coi trọng. Chuyên gia kinh tế - TS Cấn Văn Lực đã có cuộc trao đổi với báo giới về cách duy trì các lợi thế cạnh tranh của nền kinh tế.
PV: Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Thưa ông, các động lực nào từ chính sách giúp nền kinh tế đạt được mục tiêu tăng trưởng?
TS Cấn Văn Lực: Từ đầu năm đến nay, Đảng và Nhà nước đã ban hành tới 7 Nghị quyết chiến lược mang tính đột phá, từ thể chế, hội nhập, phát triển khu vực tư nhân đến khoa học - công nghệ, năng lượng, giáo dục, y tế. Đây là bước chuyển mang tính nền tảng, tạo ra hành lang pháp lý mới và củng cố niềm tin cho doanh nghiệp, nhà đầu tư.
Trong 9 tháng đầu năm, Quốc hội đã xem xét và thông qua số lượng Luật và Nghị quyết nhiều nhất từ trước đến nay (38 Luật, 25 Nghị quyết). Chính phủ cũng đã thực hiện nhiều giải pháp, tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Về ứng phó với chính sách thuế quan của Mỹ, sau nhiều vòng đàm phán cùng với các giải pháp khác, mức thuế đối ứng áp dụng với hàng hóa từ Việt Nam bình quân 20%, thuế đối với hàng hoá trung chuyển là 40% như các nước khác, góp phần duy trì lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong thương mại quốc tế.
Ông có kiến giải gì để duy trì đà tăng trưởng và chuyển sang giai đoạn phát triển bền vững hơn?
Trong thời gian còn lại của năm 2025 và bước sang năm 2026, nền kinh tế vẫn đối mặt nhiều rủi ro và thách thức. Đó là môi trường bên ngoài vẫn rất bất định với chính sách thuế quan khó lường của Mỹ và một số nền kinh tế, căng thẳng địa chính trị, rủi ro an ninh năng lượng, lương thực, mạng, dữ liệu… vẫn hiện hữu.
Điều này đòi hỏi Việt Nam phải tăng cường năng lực tự chủ, đa dạng hóa thị trường và chuỗi cung ứng. Việc hoàn thiện các Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược, xuất xứ hàng hóa, trong đó chú trọng giải quyết các quan ngại của Mỹ về sở hữu trí tuệ, thao túng tiền tệ, nguồn gốc xuất xứ...
Hơn nữa, cán cân thương mại chưa bền vững; sản xuất công nghiệp phục hồi chưa đồng đều, đầu tư tư nhân và tiêu dùng vẫn thấp hơn mức trước dịch. Do đó, chính sách kích cầu tiêu dùng, mở rộng tín dụng tiêu dùng và hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp cần được triển khai nhanh hơn, thực chất hơn.
Đồng thời cần hỗ trợ doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, đối tác, khai thác tốt hơn các FTA, cũng như tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ, phát triển chuỗi cung ứng...
Thị trường bất động sản dù phục hồi nhưng thiếu bền vững. Giá nhà chung cư tăng 30-35% so với cùng kỳ, trong khi tín dụng bất động sản tăng khá cao 19%, tín dụng kinh doanh bất động sản tăng tới 24% - tiềm ẩn rủi ro. Chính phủ cần sớm có các giải pháp đồng bộ nhằm kiểm soát giá nhà đất; đa dạng hóa nguồn lực tài chính bất động sản, có lộ trình đánh thuế bất động sản phù hợp, hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai…
Ông đánh giá thế nào về việc thực hiện các chính sách chiến lược của Bộ Chính trị, đặc biệt là Nghị quyết 68?
Nghị quyết 68-NQ/TW là bước chuyển mạnh mẽ trong tư duy chính sách được xem là "cú huých" thể chế đưa kinh tế tư nhân hướng tới phát triển toàn diện.
Để đưa nghị quyết vào cuộc sống, điều quan trọng là chúng ta cần khắc phục triệt để khó khăn, vướng mắc trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp; đẩy nhanh cải thiện thực chất môi trường đầu tư - kinh doanh, cùng với việc nâng cao hiệu quả trong điều hành, phối hợp chính sách, nhất là chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác; đẩy mạnh đầu tư công, lan tỏa, dẫn dắt các nguồn vốn đầu tư khác.
Trân trọng cảm ơn ông!
