Tăng đòn bẩy phát triển nhà ở xã hội

TP HCM thiếu nhà ở giá rẻ đáp ứng nhu cầu của ngườithu nhập thấp.

Xuân Canh Tý này là năm đầu tiên bà Mai Thị Phương đón Tết trong căn nhà thuộc dự án nhà ở xã hội trên địa bàn quận Thủ Đức. “Nhớ khi mua nhà tôi phải lo đầy đủ các giấy tờ liên quan, đồng thời chạy vạy khắp nơi để mượn tiền. Đến thời điểm này mọi thứ tạm ổn, nhà nhận trước Tết, tiền nợ cũng đang cố gắng trả dần”, bà Phương chia sẻ.

Ghi nhận thị trường cho thấy, không phải ai cũng may mắn và dễ dàng mua được nhà ở xã hội. Một số người cho hay, nhà ở xã hội ở TP HCM rất khan hiếm nguồn cung, chưa kể năm 2019 tình hình thị trường bất động sản gặp khó khăn nên nguồn cung càng khan hơn. Bên cạnh đó, không ít chủ đầu tư nhà ở xã hội chưa vội triển khai dự án để chờ đợi thị trường có sự cải thiện về giá cả.

Theo Sở Xây dựng TP HCM, thành phố có hơn 47.000 hộ gia đình chưa có nhà ở, ngoài ra còn có khoảng 18.000 hộ bị di dời từ các dự án chỉnh trang đô thị, không đủ điều kiện bồi thường hoặc mua nhà ở thương mại. Vì vậy, nhu cầu nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố rất lớn.

Ông Lê Hòa Bình – Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM cho biết, năm 2019 thành phố xây dựng xong 6 dự án (chuyển tiếp từ năm 2018) với 6.091 căn hộ. Như vậy, luỹ kế từ 2016 đến năm 2019 thành phố hoàn thành 14.065 căn hộ. Trong năm 2020, tiếp tục theo dõi, đôn đốc chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thi công của các dự án, phấn đấu đến hết 2020 sẽ hoàn thành 20.000 căn nhà ở xã hội theo kế hoạch.

“Sắp tới, sở Xây dựng cùng Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các quận, huyện rà soát, xử lý các dự án chậm triển khai theo chủ trương của UBND TP HCM, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ đầu tư dự án nhà ở theo quy hoạch, tạo lập quỹ nhà ở hợp pháp, đáp ứng đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội”, lãnh đạo sở Xây dựng thành phố nhấn mạnh. Vị này cho biết thêm, về lâu dài, sở đã trình đề cương và đang hoàn thiện Đề án “Giải pháp nhà ở đáp ứng gia tăng dân số 2 triệu người giai đoạn 2020 - 2030” và triển khai trong giai đoạn tiếp theo.

Bàn về vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp, ông Lê Hoàng Châu cho rằng: “Thành phố đang triển khai kế hoạch xây dựng 39 dự án nhà ở xã hội với tổng số 44.701 căn hộ. Dự kiến đến năm 2020, có thể hoàn thành 20.000 căn. Nhưng trên thực tế, do nguồn lực ngân sách có hạn, mặc dù thực hiện phương thức xã hội hóa nhưng chưa thể đáp ứng được nhu cầu nhà ở rất lớn người dân thành phố”.

Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, theo quy định, Nhà nước hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi với lãi suất thấp và thời hạn cho vay dài hạn thông qua việc cấp vốn từ ngân sách cho Ngân hàng chính sách xã hội để thực hiện các chương trình mục tiêu về nhà ở và xây dựng nhà ở xã hội. Nhưng đến thời điểm hiện nay các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chưa được vay tín dụng ưu đãi tại Ngân hàng chính sách xã hội trong giai đoạn 2015 - 2020. Ngoài ra, khi nói về việc xây nhà ở xã hội, một đại diện doanh nghiệp cho hay, quy trình đầu tư dự án nhà ở xã hội không khác nhiều so với nhà ở thương mại. Tuy nhiên, giá bán và lợi nhuận nhà ở xã hội thấp hơn nhiều nên doanh nghiệp không mặn mà tham gia.

Để giải quyết bài toán nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu người dân tại TP HCM, ông Lê Hoàng Châu mong muốn sớm có những tiêu chí đấu thầu nhằm lựa chọn nhà đầu tư chất lượng. Theo HoREA, hiện nay có nhiều khu đất sạch thuộc Nhà nước quản lý đã được quy hoạch phát triển nhà ở xã hội, nhưng chưa thể triển khai thực hiện được, do bị “ách tắc” trong công tác đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư dự án. Nguyên nhân là do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chưa quy định cụ thể về tiêu chí đấu thầu để lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội.

HoREA cũng đề xuất, cần có tiêu chí vốn đầu tư; tiêu chí về lợi nhuận định mức; tiêu chí về mức hưởng ưu đãi về thuế, hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật; tiêu chí dành diện tích đất xây dựng nhà ở thương mại; tiêu chí về thời hạn thuê, tỷ lệ sản phẩm nhà ở xã hội cho thuê của dựa án…