Tăng sức cạnh tranh cho ngành chăn nuôi
Ngành chăn nuôi Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn liên quan đến giá thành đầu ra. Nếu người chăn nuôi ồ ạt tái đàn, không kiểm soát tốt chi phí, giá thành sản xuất cao sẽ không còn lợi nhuận, thậm chí thua lỗ.
Thông tin được đưa ra tại Diễn đàn “Giải pháp giảm giá thành chăn nuôi, ổn định nguồn cung sản phẩm thịt trong nước và xuất khẩu” do Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Cục Chăn nuôi và Thú y, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) và Sở NNMT TP. Hà Nội tổ chức sáng 7/10, tại Hà Nội.
Chi phí đầu vào tăng khiến ngành chăn nuôi khó bứt phá
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Đỗ Văn Hoan, Phó trưởng phòng Giống vật nuôi, Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ NNMT), cho biết, giai đoạn 2020 - 2024, đàn lợn cả nước tăng từ gần 25,8 triệu con lên hơn 32 triệu con, sản lượng thịt hơi đạt 5,18 triệu tấn, tăng trưởng bình quân 4,4% và 5,3%/năm. Kết quả này cho thấy ngành chăn nuôi lợn đã phục hồi mạnh mẽ, góp phần quan trọng bảo đảm nguồn cung thực phẩm trong nước.
Cùng giai đoạn, đàn gia cầm tăng từ 512,7 triệu con lên 584,4 triệu con, sản lượng thịt đạt 2,46 triệu tấn và trứng 20,44 tỷ quả, tăng trưởng bình quân lần lượt 3,3%, 6,9% và 5,1%. Những con số này khẳng định vai trò chủ lực của ngành gia cầm trong việc cung ứng thực phẩm cho thị trường nội địa và phục vụ xuất khẩu.
Theo ông Hoan, nhờ đẩy mạnh nghiên cứu, chọn tạo và ứng dụng công nghệ sinh học, ngành chăn nuôi Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong phát triển giống vật nuôi. Công tác bảo tồn, lưu giữ và phát triển nguồn gen vật nuôi bản địa cũng tiếp tục được đẩy mạnh, góp phần nâng cao chất lượng giống vật nuôi trong nước.
Tuy nhiên, ngành chăn nuôi Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức, đặc biệt là chi phí đầu vào tăng cao. Thức ăn chăn nuôi chiếm 65-70% tổng chi phí, khiến giá thành sản phẩm chăn nuôi cao hơn so với nhiều nước trong khu vực, giảm sức cạnh tranh và gián tiếp thúc đẩy nhập khẩu thịt ngoại.
Chất lượng con giống, phương thức sản xuất và hiệu quả quản lý vẫn còn hạn chế. Phần lớn các hộ chăn nuôi quy mô nhỏ, chưa áp dụng hiệu quả công nghệ trong quản lý, phối trộn thức ăn hay xử lý chất thải. Năng suất vật nuôi thấp, tiêu tốn nhiều nguyên liệu và nhân công, dẫn đến chi phí sản xuất cao hơn các trang trại công nghiệp quy mô lớn.
Đặc biệt, thiếu liên kết chuỗi trong sản xuất và tiêu thụ khiến giá trị ngành chăn nuôi không ổn định, sức chống chịu kém. Các yêu cầu về kiểm dịch, vệ sinh môi trường, an toàn sinh học mặc dù cần thiết nhưng cũng góp phần làm tăng chi phí, nhất là với các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ
“Thời điểm cuối năm, nhu cầu tiêu dùng thực phẩm, nhất là thịt lợn và gia cầm, thường tăng mạnh. Đảm bảo nguồn cung ổn định lúc này là nhiệm vụ cấp bách của ngành. Tuy nhiên, nếu người chăn nuôi ồ ạt tái đàn mà không kiểm soát tốt chi phí, giá thành cao sẽ dẫn đến thua lỗ”,ông Hoan nhấn mạnh.
Hướng đến chăn nuôi theo chuỗi khép kín
Ở góc độ địa phương, ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở NNMT Hà Nội cho hay, là một trong những thị trường tiêu thụ nông sản lớn nhất cả nước, hiện thành phố có khoảng 300 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nông - lâm - thủy sản. Nguồn hàng tập trung từ nhiều địa phương, sau đó phân phối rộng khắp cả nước và xuất khẩu, tạo nên mạng lưới giao thương sôi động.
Hiện Hà Nội có 1.400 chuỗi kết nối tiêu thụ nông sản. Các chuỗi này cùng với hệ thống chợ đầu mối đã góp phần bảo đảm nguồn cung ổn định cho thành phố. Tuy vậy, để đáp ứng yêu cầu phát triển mới, Hà Nội cần tiếp tục điều chỉnh, từng bước chuyển từ chuỗi cung ứng truyền thống sang mô hình chuỗi khép kín, có tổ chức bài bản.
Trong bối cảnh thị trường tiêu dùng thay đổi, truyền thông đóng vai trò quan trọng trong định hướng người tiêu dùng chuyển từ “thịt nóng” sang thịt mát, sản phẩm bao gói, bảo quản lạnh – phù hợp với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm hiện đại. Sự phát triển của siêu thị, cửa hàng tiện ích và thương mại điện tử sẽ tạo cú hích lớn cho đầu tư, sản xuất nông sản theo chuỗi giá trị.
Một hướng đi tiềm năng là phát triển các chuỗi nhỏ ngay tại địa bàn xã, cung cấp trực tiếp cho bữa ăn bán trú của trường học địa phương. Mô hình này vừa đảm bảo an toàn thực phẩm, vừa tạo đầu ra ổn định, là bước đệm để hình thành những chuỗi lớn trong tương lai.
Để đạt được mục tiêu này, cần sự vào cuộc của cả chính quyền, doanh nghiệp (DN) và nông dân. DN lớn dẫn dắt đầu tư, nông hộ liên kết thành hợp tác xã có pháp nhân để tham gia thị trường, áp dụng công nghệ, tổ chức sản xuất theo chuỗi khép kín. Đây là hướng đi quan trọng để phát triển chăn nuôi ổn định, cân đối cung cầu và nâng cao giá trị nông sản trong giai đoạn tới
Theo Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y ( Bộ NNMT) Phạm Kim Đăng, năm 2026 sẽ là năm bản lề để ngành chăn nuôi bước vào giai đoạn phát triển bền vững hơn, hướng tới 4 mục tiêu: năng suất tốt hơn, dinh dưỡng tốt hơn, môi trường tốt hơn và cuộc sống tốt hơn cho người chăn nuôi. Trong đó, giống vật nuôi vẫn là yếu tố then chốt quyết định năng suất và hiệu quả. Ngoài vai trò của nông hộ, sự chung tay của DN trong nghiên cứu, lai tạo và phát triển giống chất lượng cao sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho ngành.
Ông cũng cho rằng, trong bối cảnh mới, chăn nuôi không chỉ cần cơ chế và chính sách phù hợp mà còn cần sự đồng hành của truyền thông. “Ngành rất cần sự tuyên truyền, cổ vũ và ủng hộ không chỉ từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp, các tổ chức và cá nhân mà còn từ các cơ quan báo chí”, ông nói.
