Tăng thêm quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm xã hội

BHXH Việt Nam cho biết Luật BHXH năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đã kế thừa, phát triển những quy định hiện hành phù hợp đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn. Đồng thời, sửa đổi các quy định chưa phù hợp, bảo đảm tính khả thi, dài hạn, tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, cũng như đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người lao động. Một trong những điểm đáng chú ý là tăng thêm quyền lợi của người tham gia BHXH tự nguyện.

Cụ thể, theo khoản 3, Điều 4 Luật BHXH năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025), bảo hiểm xã hội tự nguyện có các chế độ sau đây: Trợ cấp thai sản; Hưu trí; Tử tuất; Bảo hiểm tai nạn lao động theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015.

Theo đó, tại khoản 1 Điều 94 Luật BHXH năm 2024, đối tượng và điều kiện hưởng trợ cấp thai sản có thời gian đóng BHXH tự nguyện hoặc vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc vừa có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con được hưởng chế độ thai sản nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Lao động nữ sinh con; Lao động nam có vợ sinh con; Trường hợp chỉ có mẹ tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được hưởng trợ cấp thai sản. Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản quy định tại khoản 1, Điều 94 thì chỉ cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp thai sản. Trong trường hợp cả cha và mẹ đều tham gia BHXH và đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản (dù là BHXH bắt buộc hay BHXH tự nguyện) thì chỉ được hưởng chế độ trong BHXH bắt buộc.

Đáng lưu ý, nếu cha tham gia BHXH bắt buộc, mẹ tham gia BHXH tự nguyện (hoặc ngược lại) và đều đủ điều kiện, cả hai đều có thể được hưởng chế độ trợ cấp thai sản theo chế độ tương ứng với hình thức tham gia của mình. Đây là một điểm mở tích cực, giúp tăng cơ hội tiếp cận an sinh xã hội cho người dân, nhất là các nhóm yếu thế, người lao động phi chính thức.

Theo BHXH Việt Nam mức trợ cấp thai sản là 2.000.000 đồng cho mỗi con được sinh ra. Trường hợp thai chết lưu từ 22 tuần tuổi trở lên hoặc thai chết trong khi chuyển dạ, người tham gia cũng được hưởng mức trợ cấp này. Ngoài ra, phụ nữ là người dân tộc thiểu số hoặc là người dân tộc Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số và thuộc hộ nghèo sẽ được hưởng thêm chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ, góp phần hỗ trợ sinh kế, giảm gánh nặng chi phí sinh con cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Theo đánh giá, việc bổ sung chế độ thai sản được xem là một bước đột phá lớn trong việc tăng tính hấp dẫn của chính sách BHXH tự nguyện, nhất là với nhóm lao động nữ trong khu vực phi chính thức như tiểu thương, nông dân, người làm nghề tự do, giúp họ an tâm hơn trong việc lập kế hoạch sinh con và ổn định cuộc sống lâu dài.

Từ chỗ chỉ có hai chế độ khi tham gia (hưu trí, tử tuất), nay người dân có thể nhận thấy rõ ràng giá trị và tính thiết thực của BHXH tự nguyện trong từng giai đoạn của cuộc đời – từ sinh con, bệnh tật đến tuổi già.

Điều 95 Luật BHXH 2024 quy định, ngân sách nhà nước đảm bảo chi trả trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện. Chính phủ cũng sẽ linh hoạt điều chỉnh mức trợ cấp phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội và khả năng cân đối ngân sách từng thời kỳ. Điều này không chỉ tạo sự ổn định trong chính sách mà còn bảo đảm quyền lợi bền vững cho người dân.