Tăng trưởng tín dụng vượt trần, loạt nhà băng bị Kiểm toán Nhà nước 'điểm tên'

Nhiều ngân hàng cho vay vượt trần

Đó là một trong những nội dung đáng lưu ý trong báo cáo của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) gửi tới kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV mới đây.

KTNN đã chỉ ra một loạt ngân hàng cho vay vượt trần tín dụng tối đa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép thời điểm đầu năm.

Cụ thể, trong năm 2022, KTNN đã kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước năm 2021 của NHNN và 5 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm.

Theo đánh giá của cơ quan kiểm toán, NHNN đã thực hiện nhiều giải pháp điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng, góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 1,84 %, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối...

Các ngân hàng được kiểm toán đảm bảo các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động, kinh doanh có lãi, tỷ lệ nợ xấu nội bảng dưới 3% tổng dư nợ.

Tuy nhiên, theo KTNN, NHNN chưa có văn bản quy định cụ thể về điều hành, kiểm soát chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng chung và chỉ tiêu tăng với từng nhà băng. Điều này dẫn đến một số nhà băng có mức tăng tín dụng vượt trần tối đa do NHNN cấp phép.

Trần tăng trưởng tín dụng ("room" tăng trưởng tín dụng) là chỉ tiêu được NHNN giao đầu năm cho từng ngân hàng và là mức tăng trưởng tối đa mà các ngân hàng được phép thực hiện trong hoạt động cho vay trong năm.

Cơ quan kiểm toán đã chỉ ra Ngân hàng TMCP Bản Việt (VietCapitalBank) được giao tăng trưởng tín dụng 13,48% nhưng tăng trưởng thực tế lại lên tới 15,67%, vượt trần gần 2,2%; Ngân hàng TMCP Bảo Việt (BaoVietBank) được cấp room tín dụng 5,5% nhưng tăng trưởng cả năm 2021 lại lên tới 31,82%, gấp 6 lần mức trần cho phép.

Trong khi đó, Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) ghi nhận tăng trưởng tín dụng tối đa vượt trần cho phép tại các thời điểm 31/7/2021, 31/8/2021, 30/9/2021, 31/10/2021.

Đầu tư tài chính không hiệu quả

Tổ chức tín dụng đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp là Ngân hàng TMCP Quân đội (MBBank). Theo đó, số dư khoản đầu tư trái phiếu của tổ chức này vào Công ty Tài chính TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy tính đến ngày 31/12/2021 là 50 tỷ đồng, trích lập dự phòng 100%.

Ngoài ra, MBBank còn đầu tư 33,96 tỷ đồng vào Công ty Cổ phần Bảo hiểm AAA từ năm 2005 (chiếm 3,52% vốn góp). Tuy nhiên, từ năm 2009, Bảo hiểm AAA hoạt động không hiệu quả. Lũy kế đến ngày 31/12/2021, công ty lỗ 776 tỷ đồng.

Trong đó, Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đầu tư 23,19 tỷ đồng từ năm 2011 vào Công ty CP Dịch vụ bưu chính viễn thông Sài Gòn và 17,5 tỷ đồng từ năm 2014 vào Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 8-CTCP nhưng chưa được chia cổ tức, đồng thời chưa thoái được vốn tại các công ty này theo phương án được phê duyệt.

KTNN cũng thông tin về kết quả kiểm toán chuyên đề việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020.

Kết quả thực hiện Đề án đến hết năm 2020 cho thấy hoạt động của hệ thống ngân hàng cơ bản được kiểm soát an toàn; năng lực tài chính, quản trị điều hành của các TCTD được nâng cao, tiệm cận thông lệ quốc tế; từng bước xử lý và xóa bỏ tình trạng đầu tư, sở hữu chéo và sở hữu có tính chất thao túng, chi phối trong các TCTD có liên quan; mô hình kinh doanh chuyển dịch dần từ lệ thuộc hoạt động tín dụng sang mô hình kinh doanh đa dịch vụ...

Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số tồn tại, khó khăn trong tổ chức thực hiện ảnh hưởng đến mục tiêu, kết quả Đề án như: Việc phê duyệt, ban hành Đề án, phương án cơ cấu lại còn chậm. Một số TCTD chưa có giải pháp, lộ trình cụ thể để thực hiện một số mục tiêu đề ra tại phương án cơ cấu lại.

Nhiều ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao; việc xác định tỷ lệ nợ xấu không đúng hướng dẫn của NHNN khi không tính toán đầy đủ các khoản nợ tiềm ẩn thành nợ xấu (nợ cơ cấu, trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn nợ xấu, các khoản phải thu khó đòi, lãi dự thu phải thoái nhưng chưa thoái).

KTNN đánh giá nếu tính toán, xác định lại, một số TCTD không đạt được mục tiêu về kiểm soát tỉ lệ nợ xấu dưới 3%.