Thách thức dư luận?

Đánh tráo khái niệm

Ngày 27/10, BH Media đã tổ chức buổi họp báo với nội dung “Bản quyền âm nhạc trên môi trường số” và phản hồi về vụ việc. Theo đó, BH Media khẳng định, vụ việc xảy ra là do Giáng Son “hiểu nhầm” về bản quyền trên Youtube. BH Media hiện là đơn vị đăng ký quyền sở hữu ca khúc “Giấc mơ trưa” do nghệ sĩ Dương Thùy Anh thể hiện trên Youtube. Khi phát hiện bài hát của Giáng Son đăng tải, cơ chế quét tự động của Youtube sẽ so sánh, đối chiếu và tự động gửi “thông báo xác nhận bản quyền” tới nhạc sĩ Giáng Son. Song, trên thực tế nhạc sĩ Giáng Son không được mời tới buổi họp báo của BH Media. Ngay sau khi thông tin buổi họp báo được đăng tải, nhạc sĩ Giáng Son đã có những phản hồi mạnh mẽ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho “đứa con tinh thần” của mình

Ngày 28/10, VCPMC đã có văn bản phản bác các luận điểm BH Media đưa ra trong cuộc họp báo chiều 27/10. VCPMC khẳng định những nội dung trong thông cáo báo chí của BH Media có nhiều sai sót nghiêm trọng, gây ảnh hưởng tới các tác giả âm nhạc là thành viên của Trung tâm, đồng thời không phù hợp với các quy định của pháp luật Việt Nam. Trước hết, từ đầu đến cuối thông cáo luôn sử dụng những thuật ngữ không được quy định trong Luật Sở hữu Trí tuệ Việt Nam là “bản quyền”, “quyền bản ghi” gây hiểu lầm cho công chúng. Trong khi mục đích cuộc họp báo là để tránh hiểu lầm trong sự việc nhạc sĩ Giáng Son sử dụng tác phẩm và bản ghi âm ghi hình của chính mình trên Youtube nhưng bị BH Media xác nhận chủ sở hữu.

Theo VCPMC, việc BH Media cho rằng trên Youtube có nhiều bản ghi “Giấc mơ trưa” của nhiều chủ sở hữu khác nữa trong khi thực tế tác giả Giáng Son chưa từng chuyển nhượng, bán độc quyền tác phẩm này cho ai cũng hoàn toàn sai so với quy định của pháp luật Việt Nam.

Cụ thể quyền liên quan chỉ phát sinh “kể từ khi cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá được định hình hoặc thực hiện mà không gây phương hại đến quyền tác giả” (khoản 2 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ). Ngoài Giáng Son hoặc người được Giáng Son ủy quyền, không có bất cứ cá nhân/tổ chức nào có quyền chủ sở hữu đối với tác phẩm hoặc bản ghi âm ghi hình tác phẩm “Giấc mơ trưa”. Thứ hai, khi giải thích những hiểu lầm về Quyền tác giả, Quyền bản ghi, BH Media tiếp tục không sử dụng những quy định của pháp luật Việt Nam về sở hữu trí tuệ, tự nghĩ ra một khái niệm quyền tác giả chỉ gồm vài từ trong khi Luật Sở hữu trí tuệ đã dành tới 3 Điều 18, 19, 20 chỉ để quy định về khái niệm “quyền tác giả”.

Ngoài ra, BH Media cho rằng nhiều nghệ sĩ chưa hiểu chính xác, “Có nhạc sĩ nghĩ mình là người tạo ra tác phẩm đó nên có quyền 100% đối với những bản ghi âm ghi hình liên quan đến tác phẩm của mình”. BH Media hoàn toàn sai lầm bởi những nhạc sĩ vừa sáng tác vừa đầu tư sản xuất ra bản ghi âm, ghi hình tác phẩm của mình thì nhạc sĩ có 100% quyền tác giả và 100% quyền liên quan đến quyền tác giả.

Cuối cùng là quan điểm cho rằng nhờ có cơ sở dữ liệu do BH Media cung cấp mà các tổ chức bảo vệ quyền tác giả của Việt Nam mới có cơ sở để thu tiền thì, Trung tâm xin xác nhận đây là thông tin không đúng. Ở Việt Nam BH Media không phải là đơn vị duy nhất đưa bản ghi lên Youtube, còn rất nhiều đơn vị khác mà họ nghiêm chỉnh xin phép tác giả trước khi đưa lên Youtube để kinh doanh. Ngày 26/7/2021, Trung tâm đã gửi công văn mời BH Media lên làm việc theo đơn đề nghị của nhạc sĩ Giáng Son nhưng chưa nhận được phản hồi từ phía BH Media.

Xâm phạm nghiêm trọng

Để làm rõ vấn đề, phóng viên Báo Đại Đoàn Kết đã làm việc với bộ phận Pháp chế của VCPMC để ghi nhận về việc khiếu nại của nhạc sĩ Giáng Son.

Theo bộ phận Pháp chế, trước việc bài hát “Giấc mơ trưa” được đăng tải trên kênh Giáng Sol Official bị báo cáo bản quyền bản ghi bởi BH Media, khiếu nại và những bức xúc của nhạc sĩ Giáng Son là hoàn toàn có cơ sở. Nhạc sĩ Giáng Son vừa là tác giả sáng tác bài hát, vừa là chủ sở hữu bản phối, bản ghi âm mà nhạc sĩ đăng tải trên kênh của mình; trong trường hợp này, quyền tác giả và quyền liên quan đều thuộc về nhạc sĩ Giáng Son. Để giải thích, BH Media cho rằng việc phát hiện nội dung trùng khớp là do hệ thống tự động (Youtube) thực hiện, do có sự trùng khớp một phân đoạn rất nhỏ với bản thu của Thùy Anh. Theo bộ phận pháp chế, cách giải thích như vậy là chưa thấu đáo, bởi trường hợp này là do chính BH Media tuyên bố có quyền sở hữu đối với bản ghi và nội dung đã cung cấp cho YouTube thì hệ thống (YouTube) mới có thể thực hiện quét tự động.

Một vấn đề khác đặt ra là bản ghi mà BH Media sử dụng để Youtube tự động quét liệu có phải vẫn là bản ghi thuộc quyền sở hữu của nhạc sĩ Giáng Son hay không, hay bản ghi này có đang bị chiếm hữu một cách trái phép hay không, hoặc nếu sản xuất, sao chép thì có xin phép nhạc sĩ Giáng Son hay chưa… đây là vấn đề cần kiểm tra lại và làm rõ ở góc độ pháp lý, thông qua các giấy tờ, hợp đồng mà các bên liên quan đã ký kết, chuyển giao...

Chia sẻ với báo chí, nhạc sĩ Giáng Son cho biết: Tôi không có hợp đồng gì với Dương Thuỳ Anh. Quyền hòa âm phối khí - Dương Thuỳ Anh xin từ người phối khí của tôi. Nhạc sĩ khẳng định, người làm ẩu, sai đầu tiên trong sự việc này là Dương Thùy Anh. Phía BH Media chịu trách nhiệm liên đới vì không xác minh rõ quyền tác phẩm. “BH Media không được phép bật ContentID (CID) nếu đó không phải là tác phẩm mà đơn vị này có độc quyền sở hữu. BH Media đổ cho YouTube claim, báo cáo claim, nhưng sau đó lại thừa nhận đã nhả, gỡ claim. Vậy BH Media điều khiển YouTube” - nhạc sĩ Giáng Son đặt câu hỏi. Nhạc sĩ Giáng Son cho biết, chị đã làm việc với luật sư của VCPMC và đang chờ kết quả.

Được biết, trước đây, giữa VCPMC và BH Media từng ký kết một Hợp đồng nguyên tắc (Hợp đồng sử dụng quyền tác giả âm nhạc số 2205/2020/HĐQTGAN/MR ký ngày 22/5/2020).

Dựa trên hợp đồng nguyên tắc này, BH Media phải có nghĩa vụ kê khai link kênh, danh sách tác phẩm sử dụng để trả tiền quyền tác giả. Tuy nhiên, hợp đồng nguyên tắc số 2205/2020/HĐQTGAN/MR nêu trên đã được VCPMC thông báo chấm dứt hợp đồng vào ngày 8/9/2021 vì lý do bên BH Media vi phạm nghĩa vụ hợp đồng, cụ thể là không thống kê đầy đủ, kịp thời danh sách tác phẩm để đối soát và thanh toán tiền sử dụng quyền tác giả theo đúng điều khoản hợp đồng, ảnh hưởng đến lợi ích của các tác giả.