Hàng loạt sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác tài nguyên khoáng sản của tỉnh Thái Nguyên từ năm 2010 đến năm 2018 vừa được Thanh tra Chính phủ thanh tra và công bố.
Trong những sai phạm về đất đai, đáng chú ý là hai dự án liên quan đến Công ty Cổ phần Đầu tư APEC Thái Nguyên và dự án của Công ty Cổ phần Kosy tại TP Sông Công.
Kết luận thanh tra thể hiện, Dự án Khu dân cư số 5 (phường Túc Duyên, TP Thái Nguyên) được giao với mục đích kinh doanh bất động sản, nhưng nhiều năm liền không được chủ đầu tư đăng ký ngành nghề kinh doanh bất động sản.
Dự án do Công ty Cổ phần Đầu tư APEC Thái Nguyên làm chủ đầu tư đã xảy ra nhiều sai phạm trong quá trình triển khai, vi phạm Điểm a, Khoản 1, Điều 11, Nghị định 02/2006/NĐ-CP ngày 5/1/2006 của Chính phủ về việc ban hành Quy chế quản lý khu đô thị mới. Việc giao đất thực hiện dự án Khu dân cư nhưng không qua đấu thầu dự án có sử dụng đất nên không đúng quy định tại Khoản 1, Điều 58, Luật Đất đai năm 2003.
UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng hạ tầng khu dân cư nhưng thực chất là giao đất có thu tiền cho chủ đầu tư thực hiện dự án Khu dân cư để kinh doanh là chưa đảm bảo về trình tự và thủ tục giao đất. Trong khi diện tích đất thực hiện dự án là 48.000 m2, nhưng lại giao đến 55.431,5 m2 (vượt 7.431,5 m2) nhưng chủ đầu tư cũng như Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên chưa xác định được vị trí, mục đích sử dụng đất của số đất giao vượt đã thể hiện sự lỏng lẻo trong quản lý của các cơ quan liên quan.
Mặc dù UBND tỉnh Thái Nguyên giải trình và ban hành quyết định thu hồi lại số đất giao vượt trên giao cho UBND phường Túc Duyên quản lý theo quy hoạch và đối trừ số tiền trên 42 tỷ đồng xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị vào tiền sử dụng đất nhưng cũng không có cơ sở, vì phần diện tích doanh nghiệp đã thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng trên 3,2ha nằm trong tổng diện tích trên 15,3ha bị thu hồi theo quyết định của tỉnh Thái Nguyên nay đã có một số ô xây dựng nhà kiên cố (với tổng diện tích trên 10.000 m2).
Bên cạnh đó, Dự án đầu tư kinh doanh cơ sở hạ tầng khu công nghiệp Điềm Thụy - Khu B (phần diện tích 170ha) cũng được giao cho Công ty Cổ phần Đầu tư APEC Thái Nguyên, được phê duyệt giá đất thô chưa có cơ sở hạ tầng để cho thuê chưa đúng quy hoạch chi tiết của tỉnh Thái Nguyên và giấy chứng nhận đầu tư, bao gồm diện tích đất trung tâm điều hành, dịch vụ và đất nhà máy, kho tàng. Tổng giá trị tiền thuê đất do tính thiếu là gần 4,7 tỷ đồng. Hơn nữa, cho đến nay tiến độ dự án chậm 75 tháng theo giấy chứng nhận đầu tư, vi phạm pháp luật đất đai, thuộc trường hợp phải thu hồi đất của dự án theo quy định tại Điều 64 Luật Đất đai.
Đối với những vi phạm nói trên, Thanh tra Chính phủ đã xác định trách nhiệm thuộc Công ty Cổ phần Đầu tư APEC Thái Nguyên, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính tỉnh Thái Nguyên và các sở ngành liên quan trình UBND tỉnh quyết định phê duyệt. Thanh tra Chính phủ cũng đã đề nghị cơ quan Công an làm rõ dấu hiệu vi phạm pháp luật của Công ty Cổ phần Đầu tư APEC Thái Nguyên và xử lý theo quy định.
Tại TP Sông Công, Dự án Khu đô thị có diện tích 38,7ha (phường Thắng Lợi) được UBND tỉnh Thái Nguyên giao cho chủ đầu tư từ năm 2010 và phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu đô thị Sông Công vào ngày 13/3/2011. Sau nhiều lần điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng, đến nay hạ tầng của khu đô thị vẫn chưa hoàn thiện. Việc giao đất thực hiện dự án xây dựng khu dân cư, nhưng không qua đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư thực hiện dự án là không đúng quy định tại khoản 1, điều 58 Luật Đất đai năm 2003 và khoản 2, điều 1, Nghị định 02/2006/NĐ-CP ngày 05/01/2006 của Chính phủ về ban hành quy chế quản lý Khu đô thị mới.
Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị Sông Công có tổng mức đầu tư hơn 481 tỷ đồng, nguồn vốn do chủ đầu tư ứng trước để xây dựng hạ tầng kỹ thuật được trừ vào tiền sử dụng đất nhưng thực chất là giao đất để thực hiện dự án kinh doanh. Cũng tại dự án này, UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt phương án tài chính đợt 1, 2 trong đó khấu trừ khoản chi phí xây dựng hạ tầng hơn 39,5 tỷ đồng vào tiền sử dụng đất nhà đầu tư phải nộp là không có cơ sở theo khoản 2, điều 4, Nghị định 45/2014 của Chính phủ. Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc về Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND TP Sông Công, UBND tỉnh Thái Nguyên.
Trước những sai phạm được cơ quan Thanh tra chỉ ra, dư luận thêm một lần được biết những hệ lụy từ việc sai phạm và không khỏi băn khoăn. Bên cạnh những thất thoát về ngân sách với số tiền hàng chục tỷ đồng còn là dấu hỏi, niềm tin trong công tác quản lý, điều hành của các cấp chính quyền và cơ quan chức năng.