“Tôi đánh giá vụ án này nhỏ xíu như cái móng tay” là câu nói gây sốc của Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh. Nó gây sốc bởi được phát ra ngay tại buổi họp báo của Công an TP Hồ Chí Minh- khi mà dư luận xã hội đang vô cùng xôn xao về vụ án người bán phở bị khởi tố, truy tố và chuẩn bị đưa ra xét xử vì lỗi “bán phở chậm đăng ký kinh doanh 5 ngày và thiếu giấy phép con”.
Ảnh minh họa.
Chẳng cần đợi kết quả xem xét tính khách quan, toàn diện và đầy đủ trong việc đánh giá chứng cứ và xem xét các yếu tố cấu thành tội phạm trong vụ án này…người dân đã thêm một lần bàng hoàng, sửng sốt. Họ sửng sốt bởi chính cái nhìn, cách đánh giá của người chỉ huy lực lượng cảnh sát - trong đó có lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm của thành phố đông dân nhất nước- Thiếu tướng Phan Anh Minh. Không chỉ đánh giá vụ án “nhỏ xíu như cái móng tay”, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh còn khẳng định: “Vụ án này không đáng tốn nhiều công sức, nhiều giấy mực” của các cơ quan báo chí.
Cái mà Thiếu tướng Minh coi “nhỏ xíu như cái móng tay” là thân phận một con người với những quyền năng cơ bản được hiến pháp và pháp luật bảo hộ; là sự hoang mang, lo lắng tột độ của không chỉ người bị khởi tố, truy tố mà còn của tất cả những người thân trong gia đình; Là một cơ nghiệp và tiền đồ kinh doanh có thể bị sụp đổ bởi những quyết định tố tụng đã được thừa nhận là “vội vàng”, “cứng nhắc”, áp dụng vào một tội danh mà chính sách pháp luật hình sự đã coi là không còn nguy hiểm cho xã hội. Bộ Luật Hình sự mới cũng đã bỏ hẳn tội danh này.
Cái mà Thiếu tướng Minh coi “nhỏ xíu như móng tay” rất có thể là một tiền lệ xấu trong áp dụng pháp luật; ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh; là khát vọng công lý, công bằng mà mọi người dân đều mong mỏi ở các cơ quan thực thi quyền lực, đặc biệt là thực thi quyền lực tư pháp.
Cái mà Thiếu tướng Phan Anh Minh coi “không đáng phải tốn nhiều giấy mực” là vụ án mà dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, nóng trên công luận. Nóng tới mức chỉ ít giờ sau khi thông tin được đăng tải trên Báo Sài Gòn Giải phóng - Cơ quan của Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam TP. Hồ Chí Minh, tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP Hồ Chí Minh- bài báo đã được chia sẻ với tốc độ chóng mặt trên Internet.
Nóng tới mức Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh phải lập tức chỉ đạo Giám đốc Công an, Viện trưởng VKSND TP khẩn trương làm rõ vụ việc báo nêu và ngay sau đó Phó Chủ tịch UBND TP có văn bản yêu cầu các cơ quan này phải kiểm tra, làm rõ, báo cáo UBND TP trước ngày 30/4 để UBND thành phố báo cáo Thường trực Thành ủy.
Cái mà Thiếu tướng Minh coi là “nhỏ xíu như móng tay” và “không cần phải tốn nhiều công sức, giấy mực” của báo chí là một vụ án mà Bộ trưởng Bộ Công an cũng phải quan tâm chỉ đạo làm rõ. Và hôm qua, vụ án đó đã được đích thân Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo với yêu cầu mạnh mẽ được các cơ quan báo chí đồng loạt đăng tải: “Dừng ngay việc khởi tố vụ án chủ quán phở Xin Chào và làm rõ trách nhiệm của các cá nhân đơn vị liên quan, công khai thông tin để người dân biết”. Ngay trong ngày 21/4, Tòa án nhân dân huyện Bình Chánh đã trả hồ sơ vụ án để yêu cầu điều tra bổ sung.
Sau mỗi quyết định tố tụng, mỗi vụ án hình sự là thân phận, thậm chí là sinh mệnh con người. Và để bảo vệ những giá trị căn bản, thiêng liêng ấy, một nguyên tắc bất di bất dịch- được coi là thành tựu vĩ đại của văn minh pháp lý đó là nguyên tắc suy đoán vô tội. Nguyên tắc ấy xuyên suốt và thấm đẫm từ Hiến pháp đến Bộ Luật Tố tụng hình sự Việt Nam.
Thân phận người, quyền con người không thể nào là “nhỏ xíu như móng tay”!