Thanh Hóa: Chậm giải ngân vốn đầu tư công, trách nhiệm chính thuộc về chủ đầu tư

Sáng 14/12, kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh Thanh Hoá khóa XVIII tiếp tục ngày làm việc thứ 3, tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn. Nội dung đầu tiên là chất vấn Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) về tình hình giải ngân vốn đầu tư công chưa đáp ứng được yêu cầu, nguồn vốn đầu tư năm 2022 kéo dài sang năm 2023, các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG), chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; làm rõ những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân, trách nhiệm, đề xuất giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn trong thời gian tới.

Trả lời phiên chất vấn, Giám đốc Sở KHĐT Lê Minh Nghĩa cho biết: Tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 của tỉnh Thanh Hóa là 14.924,312 tỷ đồng, trong đó, kế hoạch vốn năm 2023 là 12.505,572 tỷ đồng, kế hoạch vốn năm 2022 được kéo dài và giải ngân sang năm 2023 là 2.418,739 tỷ đồng.

Số vốn đã được phân bổ, giao kế hoạch là 14.894,418 tỷ đồng cho 296 chương trình, nhiệm vụ và dự án, trong đó, có 109 dự án đã giải ngân đạt 100% với số vốn là 993,066 tỷ đồng.

Trong tổng số 94 chủ đầu tư, đơn vị được giao vốn năm 2023, có 70 chủ đầu tư giải ngân đạt trên mức trung bình, 21 chủ đầu tư giải ngân dưới mức trung bình, 3 chủ đầu tư chưa giải ngân. Các sở, ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh giải ngân đạt 46,2% kế hoạch; UBND cấp huyện đạt 65,7% kế hoạch; UBND cấp xã đạt 69,9% kế hoạch; các đơn vị khác giải ngân đạt 82,9% kế hoạch.

Đến ngày 5/12/2023, giải ngân vốn đạt 9.921 tỷ đồng, bằng 66,5% kế hoạch, trong đó, giải ngân vốn năm 2023 bằng 70,5% kế hoạch, giải ngân vốn năm 2022 kéo dài sang năm 2023 bằng 45,5% kế hoạch. Một số nguồn vốn có tỷ lệ giải ngân đạt khá so với kế hoạch, như: Chi xây dựng cơ bản vốn tập trung trong nước đạt 82,9%; đầu tư từ nguồn thu tiền sử dụng đất đạt 80,4%.

Nói về những khó khăn, vướng mắc dẫn đến tiến độ giải ngân vốn chậm, ông Lê Minh Nghĩa, Giám đốc Sở KHĐT nêu lên các vấn đề như: Việc chuẩn bị thủ tục đầu tư, lựa chọn nhà thầu của một số dự án (DA) còn chậm; việc GPMB còn vướng mắc làm chậm và ảnh hướng đến tiến độ DA; tiến độ thi công của nhiều DA chuyển tiếp còn chậm so với tiến độ và hợp đồng đã ký; nhiều DA đã quá thời gian thực hiện, phải điều chỉnh tiến độ. Các văn bản do Trung ương hướng dẫn triển khai các chương trình MTQG ban hành còn chậm, chưa đồng bộ, tạo khoảng trống pháp lý trong quá trình thực hiện...

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Mai Nhữ Thắng, Tổ đại biểu huyện Triệu Sơn về nguyên nhân dẫn tới chậm giải ngân vốn đầu tư công, Giám đốc Sở KHĐT Lê Minh Nghĩa khẳng định: Trách nhiệm đầu tiên thuộc về chủ đầu tư trong tổ chức triển khai thực hiện dự án. Liên quan đến dự án chậm trong GPMB có trách nhiệm của các huyện, thị xã, thành phố, cùng với đó là trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị được giao thẩm định.

Điển hình, có thể kể đến như: Nhiều DA chủ đầu tư chuẩn bị chưa tốt, dẫn đến phải điều chỉnh nhiều lần để thay đổi quy mô đầu tư, hướng tuyến,... làm kéo dài thời gian; năng lực của nhiều chủ đầu tư còn hạn chế; nhiều chủ đầu tư chưa sâu sát, quyết liệt, thiếu đôn đốc, kiểm tra, chưa dự báo được các tình huống khó khăn, vướng mắc khi triển khai các DA; cùng một hành lang pháp lý nhưng có chủ đầu tư, địa phương làm tốt, có chủ đầu tư, địa phương làm chưa tốt; trách nhiệm trong tổ chức thực hiện DA còn chưa cao, thiếu sâu sát; năng lực, của nhà thầu tư vấn lập DA, nhà thầu xây lắp còn hạn chế; một số địa phương chưa nghiên cứu kỹ quy định của pháp luật dẫn đến chần chừ trong quá trình thực hiện; một số DA có thời điểm thiếu hụt nguyên vật liệu ảnh hưởng đến tiến độ thi công...

Trả lời câu hỏi của đại biểu Cao Tiến Đoan, Tổ đại biểu TP Sầm Sơn về giải pháp đối với chủ đầu tư chậm giải ngân vốn, Giám đốc Sở KHĐT Lê Minh Nghĩa cho biết, sẽ tham mưu thực thi giải pháp không giao thực hiện DA mới cho chủ đầu tư giải ngân vốn chậm; đồng thời cắt giảm vốn đầu tư công trung hạn đối với các chủ đầu tư.

Liên quan đến giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn với chương trình MTQG, Giám đốc Sở KHĐT nhấn mạnh: Trước mắt, đối với các DA đang triển khai thực hiện, các huyện chỉ đạo chủ đầu tư, nhà thầu thi công đẩy nhanh tiến độ thi công. Về lâu dài sẽ rà soát các quy định, tập trung thực hiện các giải pháp giải ngân hết vốn trong năm 2024.

Tại phiên chất vấn, đại diện BQL DA đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn (NNPTNT) tỉnh đã trả lời các nội dung liên quan đến việc chậm giải ngân triển khai thực hiện DA Kè chống sạt lở bờ tả, hữu sông Chu khu vực cầu Vạn Hà, huyện Thiệu Hóa và đê tả sông Lèn, huyện Hà Trung. Nhận khuyến điểm về việc giải ngân chậm, đại diện BQL DA cam kết sẽ hoàn thành công trình trước ngày 30/5/2024.

Phát biểu tại kỳ họp, ông Đỗ Trọng Hưng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, nhấn mạnh: Kết quả đầu tư công 11 tháng năm 2023 của tỉnh cao hơn 1,1% so với cùng kỳ năm trước và cao hơn 7,03% mức bình quân chung của cả nước. Nhiều công trình hoàn thành đi vào sử dụng sớm mang lại hiệu quả thiết thực.

Để kịp thời khắc phục tình trạng trên, Thường trực HĐND tỉnh yêu cầu các đơn vị liên quan, các chủ đầu tư thực hiện những giải pháp cam kết đã hứa tại kỳ họp, tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả để tỷ lệ giải ngân của các dự án đầu tư công, các chương trình MTQG, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội hoàn thành kế hoạch đề ra.