Thanh Hóa: Dự án nghìn tỷ dang dở vì thiếu vốn

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Đại đoàn kết vào đầu tháng 12/2025, tại Dự án tuyến đường nối từ phường Hạc Thành đi Cảng hàng không Thọ Xuân, ở hai tiểu dự án (đoạn từ cầu Nổ Hẻn đến đường tỉnh 514 và đoạn từ ĐT. 514 đến sân bay Thọ Xuân), cho thấy:

Trên suốt tuyến hoàn toàn không có máy móc, phương tiện và công nhân thi công. Một số đoạn đã được thảm nhựa, đắp nền hoặc đổ cấp phối nhưng rời rạc, ngắt quãng. Toàn tuyến có 12 cây cầu, phần lớn chưa hoàn thiện. Nhiều cầu mới chỉ đổ trụ móng, lao dầm nhưng các mối nối còn dang dở, thép lộ thiên đã hoen gỉ, cỏ dại mọc um tùm. Thậm chí tại một số đoạn, người dân tranh thủ biến nơi đây thành bãi để đổ trộm rác thải sinh hoạt, gây ra tình trạng nhếch nhác và ô nhiễm môi trường.

Ông Lê Trọng Dũng, một người dân trú tại xã Tân Ninh cho biết, ngay sau khi dự án đường Nghi Sơn – Sao Vàng giai đoạn 2 được khởi công, ông cũng như nhiều người dân khác sinh sống dọc tuyến đường rất vui mừng và đặt nhiều hi vọng. Đường được mở thêm làn đồng nghĩa với đời sống của bà con nhân dân dọc tuyến được cải thiện và nâng lên nhờ thuận tiện trong việc giao lưu, buôn bán các loại hóa nông, lâm sản hoặc chí ít thì giá đất ở cũng sẽ được phần nào nâng lên. Tuy nhiên, chỉ sau ít lâu thi công, dự án đã bị bỏ dở, nhiều hạng mục đã thi công trước đó bắt đầu xuống cấp và hư hỏng.

"Nhà cửa, công trình phụ của các hộ dân nằm trong vùng buộc phải di dời không dám sửa, cũng không trồng hoa màu. Chúng tôi mong dự án sớm triển khai trở lại để ổn định cuộc sống!", ông Dũng bày tỏ.

Cùng có chung tâm trạng, ông Nguyễn Văn Dũng, một người dân trú tại xã Hợp Tiến cũng cho biết: “Gia đình tôi nằm trên diện tích buộc phải di dời để nhường đất cho dựa án từ mấy năm trước nhưng đến nay vẫn chưa được bố trí tái định cư và nhận tiền đền bù. Nhà cửa xuống cấp không giám sửa sang và được xây mới, mọi hoạt động cứ như bị đóng băng cả lại, rất khó khăn".

Tìm hiểu thêm, được biết: Dự án đường nối này do Sở Xây dựng làm chủ đầu tư, tổng vốn hơn 3.560 tỷ đồng. Tuyến đường có nền rộng 41-43m, gồm 4 làn xe cơ giới, 2 làn hỗn hợp và dải phân cách giữa rộng 17m để dự phòng mở rộng hoặc làm cao tốc trên cao trong tương lai. Theo quyết định phê duyệt, dự án thực hiện trong 5 năm (2019-2023), mục tiêu rút ngắn thời gian di chuyển từ Trung tâm tỉnh Thanh Hóa (nay là phường Hạc Thành) đến sân bay Thọ Xuân, tạo trục cảnh quan đô thị để mở rộng đô thị về phía Tây, đồng thời kết nối với cao tốc Bắc Nam và phục vụ lộ trình nâng cấp sân bay Thọ Xuân thành cảng hàng không quốc tế.

Dự án chia hai giai đoạn: giai đoạn một khởi công tháng 5/2019, giai đoạn hai từ tháng 10/2020. Giai đoạn một và một phần giai đoạn hai – thi công hơn 10km từ đã cơ bản hoàn thành. Tuy nhiên, hai tiểu dự án còn lại gồm: đoạn từ Nỏ Hẻn đến đường tỉnh 514 và đoạn từ tỉnh 514 đi sân bay Thọ Xuân, tổng vốn gần 2.100 tỷ đồng đang nằm trong tình trạng dở dang.

Một trong những nguyên nhân chính khiến từ năm 2021 đến nay dự án phải "dừng kỹ thuật" là do thiếu vốn. Ngày 1/7/2024, UBND tỉnh Thanh Hóa điều chỉnh thời gian hoàn thành sang năm 2025. Lý do: vốn bố trí cho công tác GPMB "không đáp ứng nhu cầu".

Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án đầu tư công trình giao thông Thanh Hóa, đối với đoạn cầu Nỏ Hẻn – ĐT.514: Hiện tại, các địa phương đã bàn giao 8,13/12,11km mặt bằng (67%), còn gần 4km vướng GPMB, cần thêm khoảng 100 tỷ đồng. Gói thầu xây lắp trị giá 425,6 tỷ đồng do liên danh Minh Tuấn – Công trình giao thông I Thanh Hóa thi công, mới hoàn thành 180 tỷ đồng (42%), dư ứng hơn 29 tỷ đồng. Kế hoạch vốn năm 2025 là 157,3 tỷ đồng nhưng giải ngân 0 đồng. Ban quản lý đang phối hợp các xã lập tiến độ GPMB từng vị trí; khi có mặt bằng sẽ yêu cầu nhà thầu huy động tối đa thiết bị để đẩy nhanh thi công.

Đối với đoạn ĐT.514 – Cảng hàng không Thọ Xuân: Các địa phương mới bàn giao được 3,27/11km mặt bằng và phạm vi thi công 5/6 cầu (29,7%). Nhu cầu GPMB qua các xã Hợp Tiến, Thọ Ngọc, Thọ Bình ước hơn 900 tỷ đồng. Gói thầu xây lắp 345 tỷ đồng mới hoàn thành 62 tỷ (18%), dư ứng 29,5 tỷ đồng. Kế hoạch vốn năm 2025 cho GPMB là 57,9 tỷ đồng nhưng cũng chưa giải ngân.

Nguyên nhân chung khiến hai dự án đình trệ, theo Ban quản lý, gồm: Giá đất tại các địa phương có tuyến đường đi qua tăng mạnh, cùng với việc Luật Đất đai 2024 có hiệu lực khiến chi phí giải phóng mặt bằng tăng, làm vượt tổng mức đầu tư. Bên cạnh đó, nhiều thửa đất cấp vượt hạn mức, sai thẩm quyền chưa được xử lý dứt điểm; chính sách bồi thường đất vườn, ao thay đổi qua nhiều thời kỳ nên chưa thống nhất; hạ tầng tái định cư chậm hoàn thành, không đáp ứng yêu cầu di dời của dự án.

Trao đổi với phóng viên Báo Đại đoàn kết, ông Hoàng Văn Đồng, Giám đốc sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Vừa qua chúng tôi đã trình UBND tỉnh phương án xin điều chỉnh chủ trương đầu tư. Sau khi được phê duyệt và bố trí vốn, dự án sẽ được hoàn thành vào năm 2028”.