Thanh lọc, thải độc cơ thể là một phương pháp y học nhằm loại bỏ những tác nhân gây nguy hiểm cho cơ thể, thường là liều lượng chất độc, rượu và thuốc làm nguy hại đến tính mạng. Bệnh nhân trong quá trình thải độc phải được điều trị trong bệnh viện hoặc các phòng khám. Việc điều trị thường bao gồm sử dụng thuốc và những liệu pháp kết hợp khác tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của độc tính.
Tại Việt Nam, phương pháp này đã biến thành một trào lưu. Đáng chú ý, đối tượng quan tâm tới các phương pháp này không chỉ là các chị em phụ nữ mà bao gồm tất cả mọi lứa tuổi, giới tính. Bởi lẽ những sản phẩm chức năng, phương pháp thanh lọc, thải độc cơ thể hiện nay đã nhiều tới mức có thể đáp ứng tất cả nhu cầu của bất cứ ai, từ chị em phụ nữ muốn giảm cân bằng cách thải độc đại tràng cho đến các quý ông muốn thải độc gan, ruột sau những trận nhậu “tới bến”.
Được biết cho tới nay trên thế giới cũng như Việt Nam chưa có nghiên cứu cụ thể chứng minh tính hiệu quả, khoa học của phương pháp này. Thậm chí, tại các bệnh viện lớn trên cả nước vẫn thường xuyên tiếp nhận các trường hợp bị suy kiệt, hạ huyết áp, đường huyết, tiêu chảy, loét dạ dày, thậm chí đánh đổi cả tính mạng do việc tự thanh lọc cơ thể gây ra.
BS Nguyễn Anh Tuấn - Khoa Điều trị Gan mật tụy, Bệnh viện trung ương Quân đội 108 cho biết: Chỉ bàn riêng về vấn đề thải độc gan, dù bằng bất kỳ phương pháp gì đều không có tác dụng cải thiện chức năng gan, thậm chí còn có những tác hại không tốt cho sức khỏe. Chúng tôi đã tiếp nhận không ít người bệnh tự ý sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng để giải độc gan, điều trị bệnh lý gan mật, tuy nhiên, bệnh không những không đỡ mà lại tiến triển nặng. Trên thực tế, một lá gan khỏe mạnh sẽ thanh thải các chất độc một cách tự nhiên.
Đơn cử như việc thực hiện ăn theo chế độ ăn kiêng, uống quá nhiều sinh tố có thể làm mất cân bằng dinh dưỡng cho cơ thể, sử dụng trong thời gian dài dẫn tới thiếu hụt các yếu tố vi lượng, đặc biệt trên phụ nữ có thai, trẻ em. Hay việc sử dụng các loại thuốc tẩy, thuốc thụt không đúng cách có thể dẫn tới rối loạn điện giải, là một tình trạng hết sức nguy hiểm. Đáng chú ý, các sản phẩm chức năng giúp thải độc gan hiện nay chủ yếu có thành phần Silymarin, là một dẫn chất được chiết tách từ cây kế sữa (cúc gai), có hoạt tính chống ô xy hoá, bảo vệ màng tế bào. Tuy nhiên Silymarin có một số tác dụng phụ như buồn nôn, nhức đầu, chán ăn, khó tiêu, tiêu chảy, ngoài ra có thể gây tụt đường huyết, đặc biệt ở những bệnh nhân xơ gan, đái tháo đường. Silymarin không nên sử dụng cho phụ nữ có thai, cho con bú. Silymarin cũng như gây tương tác với một số thuốc, vì vậy nên có sự tư vấn của thầy thuốc trước khi sử dụng.
BSCKII Nguyễn Trung Cấp - Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương cho hay, bệnh viện đã từng tiếp nhận không ít nạn nhân của những bài thuốc thải độc, trị bệnh “truyền miệng”. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào cho thấy nhóm thực hiện thanh lọc, thải độc cơ thể sống khỏe hơn hay thọ hơn nhóm không thực hiện thải độc. Thậm chí, các nhà khoa học không tìm thấy chất độc cụ thể nào được thanh lọc mà lại thấy nhiều chất chuyển hóa độc được sản sinh trong quá trình này. Thế nhưng, ở Việt Nam, những công thức detox được quảng bá thiếu kiểm soát trên mạng xã hội, thậm chí, nhiều người không biết rằng, việc chia sẻ những thông tin trên mạng đó gây nguy hại như thế nào.
Cơ thể con người là “cỗ máy” thải độc tự nhiên. Mỗi ngày, gan và thận đều lọc và thải các chất độc ra ngoài. Thay vì cố gắng thải những chất độc trong cơ thể, chúng ta nên ngừng “đầu độc” cơ thể như uống rượu, uống nhiều thuốc không có chỉ dẫn bác sĩ… dẫn đến suy yếu hai cơ quan quan trọng này. Chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh và duy trì lâu dài là giải pháp giúp cơ thể khỏe mạnh. Ăn thực phẩm toàn phần với đa dạng chất dinh dưỡng, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn. Uống đủ nước, hạn chế căng thẳng, duy trì giấc ngủ đủ, tập thể dục thường xuyên cũng rất cần thiết.