Các tỉnh như Lai Châu, Lào Cai, Bình Thuận, Vĩnh Long, Long An… đang tìm mọi phương án để tiêu thụ hàng chục ngàn tấn chuối, thanh long, chanh, khoai lang... hiện xuất khẩu ‘nhỏ gọt’ sang thị trường Trung Quốc.
Từ giữa tháng 7, do lo ngại dịch Covid-19, Sở Thương mại Vân Nam (Trung Quốc) thông báo tạm dừng nhập khẩu thanh long từ Việt Nam qua các cửa khẩu biên giới. Vì vậy, đến trung tuần tháng 8, thanh long nói riêng và nhiều loại trái cây nông sản khác của Việt Nam cơ bản không thể xuất khẩu đi Trung Quốc qua các cửa khẩu này.
Theo báo cáo của Tổ công tác 4340 thuộc Bộ NN&PTNT, việc Trung Quốc tạm ngừng nhập khẩu dẫn đến riêng tại tỉnh Lai Châu đang bị tồn đọng khoảng 3.000 tấn chuối. Tương tự, tại tỉnh Lào Cai, dự kiến trong tháng 9 thu hoạch 2.000 tấn chuối tiêu xanh và từ nay đến cuối năm thu hoạch hơn 17.000 tấn. Thế nhưng hiện tại phía Trung Quốc đang tạm ngừng nhập khẩu chuối nên tỉnh này lo ngại sẽ gặp khó khăn trong tiêu thụ.
Theo ông Hoàng Chí Hiền, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lào Cai, cho biết: “Hằng năm, mặt hàng chuối tiêu xanh có đến 90% là xuất khẩu sang Trung Quốc. Do vậy, khi thị trường này tạm ngừng nhập khẩu nông sản thì không riêng gì Lào Cai, nhiều mặt hàng nông sản ở các địa phương khác cũng bị ảnh hưởng”.
Với tỉnh Vĩnh Long, địa phương này cũng đang kêu gọi các doanh nghiệp, đơn vị phân phối vào cuộc, chung tay hỗ trợ tiêu thụ cho khoảng 20.000 tấn khoai lang tím đang vào vụ thu hoạch. Ông Trương Thành Dãnh, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Vĩnh Long, thông tin từ trước đến nay khoai lang được xuất khẩu chủ yếu sang thị trường Trung Quốc.
Đối với mặt hàng thanh long, theo Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận, cho hay khi Trung Quốc tạm ngừng nhập khẩu vào giữa tháng 7 đã gây nhiều khó khăn cho bà con. Để tháo gỡ, sở đã thông tin cho tất cả địa phương có nhu cầu sử dụng thanh long trong nước đề nghị hỗ trợ.
Tuy nhiên, biện pháp này cũng rất khó khăn vì một số tỉnh vẫn đang thực hiện giãn cách xã hội nên việc thông thương hàng hóa không dễ. Điều này dẫn đến sản lượng xuất khẩu thanh long giảm đến 70% so với bình thường. Hàng loạt mặt hàng thủy sản chất lượng cao như cá tầm, cá hồi, cá nheo, cá lăng… cũng đang gặp khó khăn trong tiêu thụ.
Theo Sở Công Thương tỉnh Lào Cai, hiện đã liên lạc với một số siêu thị và một số địa phương để tìm cách tiêu thụ chuối tiêu xanh nhưng vẫn rất khó. “Chúng tôi đang cố gắng ở mức cao nhất, cả báo cáo Bộ Công Thương và phối hợp với các đơn vị của bộ này.
Họ đang giúp nhưng việc xuất khẩu sang thị trường mới cần chương trình dài hơi, còn vụ chuối đang cần giải quyết sát nút này thì hơi khó. Sau cùng, vẫn phải trông chờ nhiều vào thị trường TQ vì đây là bạn hàng lâu năm và thường xuyên” - ông Hoàng Chí Hiền, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lào Cai nói.
Cũng theo ông Hiền, sau khi trao đổi với phía cửa khẩu Hà Khẩu (Trung Quốc), hai ngày trở lại đây, việc xuất khẩu chuối sang Trung Quốc bắt đầu hoạt động trở lại. Song sản lượng xuất được chưa nhiều, trung bình mỗi ngày chỉ xuất được khoảng 200 tấn.
Bộ Công Thương cho biết trung tuần tháng 8, thanh long nói riêng và nhiều loại trái cây nông sản khác của Việt Nam cơ bản không thể xuất khẩu đi Trung Quốc qua nhiều cửa khẩu. Trong khi đó, hoạt động nhập khẩu rau củ, nông sản từ Vân Nam của TQ qua các địa phương biên giới Việt Nam vẫn diễn ra thuận lợi với trung bình khoảng 400 xe hàng mỗi ngày. Để tháo gỡ tiêu thụ cho hàng nông sản Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có công thư gửi bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc và tỉnh trưởng tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) đề nghị tạo thuận lợi cho hoạt động thông quan và xuất khẩu các mặt hàng nông sản, trái cây của Việt Nam. Lãnh đạo Bộ Công Thương cho rằng chỉ cần cơ quan chức năng cửa khẩu và doanh nghiệp hai bên tiếp tục tuân thủ nghiêm quy trình thông quan hàng hóa, công tác phòng chống dịch bệnh vẫn sẽ được đảm bảo an toàn tuyệt đối như hơn một năm qua.