Thanh tra câu giờ

Từ cuối tháng 9/2019, nhận sự chỉ đạo của Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ đã quyết định thanh tra tại Bộ Y tế với các nội dung: Sử dụng quỹ bảo hiểm y tế; mua sắm trang thiết bị y tế và vật tư tiêu hao; đấu thầu thuốc chữa bệnh. Theo đánh giá của Phó tổng Thanh tra Chính phủ Trần Ngọc Liêm, đây là đoàn thanh tra đông thành viên nhất, nội dung thanh tra rộng nhất từ trước tới nay.

Thời điểm đó, dư luận xã hội đã đặt nhiều kỳ vọng, rằng qua thanh tra sẽ phát hiện được các dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực, hoặc chí ít cũng chỉ ra được những lỗ hổng trong quản lý nhà nước về các vấn đề trên, để tham mưu cho Chính phủ bịt lại, tránh thất thoát lãng phí ngân sách, đội chi phí khám chữa bệnh của người dân lên cao. Song, chờ hoài, chờ mãi cho đến nay đã hơn 1 năm trôi qua vẫn chưa có kết luận cuối cùng.

Trong khi Thanh tra Chính phủ “ngâm tôm” chưa đưa ra kết luận thì hàng loạt sai phạm, vi phạm pháp luật vẫn liên tiếp xảy ra trong các lĩnh vực đang được thanh tra. Chẳng hạn, trong quá trình phòng chống đại dịch Covid-19 hồi đầu năm 2020, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội đã nâng khống giá thiết bị xét nghiệm Realtime PCR lên gấp nhiều lần. Giám đốc CDC Hà Nội và hàng loạt cán bộ đã bị khởi tố, bắt giam.

Hay như vụ việc xảy ta tại Bệnh viện Bạch Mai, đã “móc túi” của hàng trăm bệnh nhân trong nhiều năm với số tiền lên tới hàng chục tỷ đồng để một nhóm chia nhau hưởng lợi. Từ nguyên giám đốc, phó giám đốc đến kế toán trưởng của bệnh viện này đều phải tra tay vào còng, vì đã thông đồng với công ty tư nhân nâng khống giá các thiết bị y tế, thu chi phí khám chữa bệnh của người dân lên gấp gần chục lần giá thực tế.

Đó mới chỉ là những cá nhân, đơn vị cụ thể đã được cơ quan CSĐT Bộ Công an “chỉ mặt, gọi tên”. Liệu có còn những nơi nàog có hành vi tương tự mà chưa bị “sờ gáy”? Cũng cần nhắc lại, trong đợt phòng, chống làn sóng Covid-19 đầu tiên, hàng loạt CDC các tỉnh, thành phố đã “mua đắt” gấp đôi, gấp ba, thậm chí gấp 4-5 lần các thiết bị xét nghiệm Realtime PCR.

Song, đáng tiếc là ngoài giám đốc và một số cán bộ của CDC Hà Nội bị khởi tố, bắt giam, thì sự việc ở các CDC khác chưa được làm sáng rõ trong khi nhiều địa phương sau khi thấy lãnh đạo CDC Hà Nội bị khởi tố, bắt giam đã vội vàng trả lại cho doanh nghiệp cung cấp thiết bị máy xét nghiệm Realtime PCR. Thậm chí có lãnh đạo sở y tế địa phương còn khóc để chứng minh mình vô tội.

Liên quan đến việc xã hội hóa tại các bệnh viện lớn, ngoài Bệnh viện Bạch Mai, cũng còn bệnh viện khác sai phạm tương tự trong việc liên doanh, liên kết với các công ty cung cấp thiết bị y tế. Số tiền chênh lệch mà bệnh nhân phải ngậm đắng nuốt cay trả đắt gấp nhiều lần cho các bệnh viện, hầu như chảy vào túi một số cá nhân là lãnh đạo tại các bệnh viện và các công ty cung cấp thiết bị.

Đáng giận là không chỉ riêng việc mua sắm trang thiết bị, xã hội hóa tại các bệnh viện bị lợi dụng nâng khống giá để “vặt” tiền ngân sách, hoặc “móc túi” bệnh nhân mà còn cả việc sử dụng quỹ bảo hiểm y tế, đấu thầu thuốc chữa bệnh cũng có không ít lình xình, gây nhức nhối xã hội. Không ít bệnh viện lập hồ sơ khống để “rút ruột” quỹ bảo hiểm y tế. Việc đấu thầu thuốc chữa bệnh còn thiếu minh bạch khiến giá thuốc cao hơn nhiều so với thực tế.

Nguyên nhân của thực trạng trên được xác định là do Bộ Y tế chưa có cơ chế kiểm soát chặt chẽ, minh bạch, để các “con sâu” không có cơ hội đục khoét, tác oai tác quái. Nhiều vi phạm, thậm chí nhiều cá nhân đã bị khởi tố, bắt giam, nhưng lạ một điều theo quyết định thanh tra của Thanh tra Chính phủ tại Bộ Y tế, tới nay đã quá hạn gần 11 tháng, trưởng đoàn thanh tra cũng đã về hưu, nhưng kết quả lại chẳng thấy đâu cả.

Dư luận đặt vấn đề: Vì sao tới hơn một năm trôi qua vẫn chưa có kết luận thanh tra tại Bộ Y tế? Có hay không việc “đánh trống, bỏ dùi”, cố tình dung túng, bao che cho các sai phạm? Lẽ nào chỉ đạo của Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng lại không được Thanh tra Chính phủ tuân thủ một cách nghiêm túc?