Thảo luận cơ chế đặc thù phát triển TP. Hải Phòng

Đại biểu Quốc hội (ĐB) Trần Chí Cường (Đoàn Đà Nẵng) tán thành với việc ban hành Nghị quyết mới, thay thế cho Nghị quyết 35 của Quốc hội nhằm tạo cơ chế đột phá cho TP. Hải Phòng phát triển trong bối cảnh mới, giải quyết các điểm nghẽn, nâng cao sức cạnh tranh, thu hút đầu tư thông qua các cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội.

Ông Cường cho rằng, thực tế chi phí logistics hiện nay ở Việt Nam còn ở mức cao, chiếm khoảng 16,5% GDP, cao hơn nhiều so với mức bình quân 10,6% của thế giới. Hạ tầng logistics chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, quy mô doanh nghiệp logistics còn nhỏ, chỉ nắm giữ khoảng 20% thị phần. Đáng chú ý, tỷ trọng đóng góp của ngành logistics vào GDP mới đạt gần 4,5% và mục tiêu kỳ vọng đến năm 2025 cũng chỉ đạt 5-6%, thấp hơn nhiều so với ngành dịch vụ du lịch đang đóng góp khoảng 7% GDP. Những con số này cho thấy tiềm năng lớn cho phát triển logistics nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có chính sách đột phá để phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics một cách bài bản và hiệu quả hơn.

Do đó, theo Cường, trong bối cảnh đẩy mạnh liên kết vùng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, việc xác định trung tâm logistics là một mô hình kinh doanh mới có vai trò then chốt trong kết nối các ngành, các địa phương và vùng lãnh thổ là rất cần thiết. Việc đề xuất thí điểm chính sách thu hồi đất để sớm hình thành các trung tâm quy mô lớn hiện đại tại TP. Hải Phòng là hoàn toàn xác đáng.

Theo ĐB Lã Thanh Tân (Đoàn Hải Phòng), TP. Hải Phòng hiện đang giữ vai trò là đầu tàu phát triển ở phía Bắc, là trung tâm logistics, cảng biển, công nghiệp, dịch vụ của cả nước. Trong nhiều năm qua, Hải Phòng đã liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao với tốc độ tăng trưởng trên 10% trong 10 năm liên tục. Nhưng để tiếp tục phát huy vai trò này trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu gay gắt, Thành phố cần một khuôn khổ chính sách vượt trội, đủ linh hoạt để tạo ra không gian phát triển mới.

Nhắc tới ngày 12/6/2025, Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết số 202/2025/QH15 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc thiết kế lại thể chế, cơ chế, chính sách quản lý phù hợp cho các tỉnh, thành phố sau sắp xếp, ông Tân nêu rằng: Với vị thế trung tâm vùng Đồng bằng sông Hồng việc Hải Phòng được cho phép thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù không chỉ nhằm duy trì đà phát triển hiện có, mà còn là điều kiện để hình thành mô hình đô thị lớn tích hợp vừa đảm nhiệm vai trò trung tâm vùng, vừa có khả năng cạnh tranh với các cực tăng trưởng quốc tế. Đồng thời tiếp tục hiện thực hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

“Trong bối cảnh đó, việc xây dựng một Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng là hết sức cần thiết, cấp bách”, ông Tân nói.

Ông Tân cũng thông tin, trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, lãnh đạo TP. Hải Phòng và tỉnh Hải Dương đã chủ động phối hợp chặt chẽ, trao đổi thống nhất về các nội dung cơ chế, chính sách đặc thù, với tinh thần sẽ áp dụng chung trên toàn địa bàn thành phố mới. Sự đồng thuận cao giữa hai địa phương đã tạo nền tảng thuận lợi để quá trình xây dựng chính sách được tiếp cận một cách thực chứng, dựa trên khảo sát hiện trạng, phân tích dữ liệu và thiết kế phương án điều chỉnh phù hợp với định hướng phát triển dài hạn, bảo đảm việc tổ chức thực hiện sau sắp xếp được triển khai thông suốt, không gián đoạn về thể chế và không phát sinh độ trễ trong vận hành.

Nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh theo Nghị quyết số 202/2025/QH15, ông Tân nhìn nhận các chính sách tại dự thảo Nghị quyết đã được thiết kế với mức độ mở cao, đảm bảo tính thích ứng đối với không gian mở rộng và quy mô dân số tăng mạnh của TP. Hải Phòng mới. Các quy định trong dự thảo không chỉ đáp ứng yêu cầu trước mắt mà còn tạo dư địa cho phát triển trong dài hạn, giúp định hình mô hình quản trị đô thị theo hướng tích hợp, linh hoạt và hiệu quả.

Ông Tân nói: Dự thảo Nghị quyết lần này không chỉ là bước tiếp nối từ những kết quả của Nghị quyết 35 trước đây, mà còn là sự chuyển mình mạnh mẽ về tư duy phát triển từ mô hình truyền thống sang mô hình chủ động hội nhập, cạnh tranh bằng thể chế. Hải Phòng xác định đây là cơ hội để thúc đẩy mạnh mẽ cải cách, tạo đột phá về thu hút đầu tư, phát triển đô thị hiện đại và nâng cao chất lượng sống của người dân. Chúng tôi tin rằng, nếu được Quốc hội thông qua, các chính sách trong Nghị quyết sẽ góp phần định hình một mô hình phát triển tiên phong, tạo giá trị lan tỏa không chỉ cho TP. Hải Phòng mà còn cho toàn vùng và cả nước.

ĐB Sùng A Lềnh (Đoàn Lào Cai) cho hay, các cơ chế đặc thù về thu hồi đất cho các dự án logistics, khu công nghiệp có diện tích lớn hay chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng với quy mô hợp lý sẽ giúp tối ưu hóa quỹ đất, tạo điều kiện cho các dự án chiến lược. Hiện nay cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang bắt đầu thay đổi toàn bộ viễn cảnh của dịch vụ kho bãi và phân phối hàng hóa trên toàn thế giới. Ngành logistics ngày càng khẳng định vai trò là cấu phần thiết yếu của chuỗi cung ứng và động lực phát triển kinh tế bền vững. Do đó, việc xây dựng các trung tâm logistics hiện đại, có quy mô lớn và năng lực tích hợp cao là xu thế tất yếu.

Ông Lềnh cho biết, Hải Phòng có lợi thế chiến lược là trung tâm cảng biển quốc tế, là đầu mối kết nối giao thông đa phương thức và là cửa ngõ xuất nhập khẩu trọng điểm phía Bắc, đã được xác định trong các nghị quyết của Bộ Chính trị là động lực phát triển của vùng và quốc gia, có vai trò dẫn dắt trong phát triển lĩnh vực logistics. “Do đó, tôi cho rằng việc ban hành cơ chế chính sách thí điểm thu hồi đất để phát triển trung tâm logistics tại TP. Hải Phòng là hoàn toàn cần thiết và cấp thiết. Việc này không chỉ phù hợp với định hướng tại các quyết định của Chính phủ mà còn là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển ngành logistics theo chiến lược đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Đặc biệt, đây cũng là hành động cụ thể nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về phát triển Hải Phòng trở thành trung tâm logistics và công nghiệp hiện đại mang tầm khu vực và quốc tế”, ông Lềnh nói.