Thép đối diện 'bẫy' phòng vệ thương mại

Thép cán nóng HRC bị EU khởi xướng điều tra

Ủy ban châu Âu (EC) đã ban hành Thông báo khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Ai Cập, Ấn Độ, Nhật Bản và Việt Nam, nhập khẩu vào Liên minh châu Âu (EU). Ngành thép trong nước gánh nhiều âu lo.

Giai đoạn điều tra bán phá giá: Từ ngày 1/4/2023 đến ngày 31/3/2024. Giai đoạn điều tra thiệt hại: Từ ngày 1/1/2021 đến ngày 31/3/2024.

Thông tin vụ việc như sau: Ngày nhận hồ sơ yêu cầu là 24/6/2024; ngày ban hành thông báo khởi xướng 8/8/2024. Bên yêu cầu là Hiệp hội Thép châu Âu. Hàng hóa bị điều tra là thép cán nóng.

Tuy nhiên, Cục PVTM cũng cho biết, một số hàng hóa được loại trừ: Thép không gỉ hoặc thép điện silicon định hướng hạt; thép công cụ và thép công cụ có độ cứng lớn chuyên dụng; thép không ở dạng cuộn, không có hoa văn nổi, có độ dày lớn hơn 10mm và khổ rộng từ 600mm trở lên; và thép không ở dạng cuộn, không có hoa văn nổi, có độ dày từ 4,75mm trở lên nhưng không quá 10mm và có khổ rộng từ 2.050mm trở lên.

Theo Cục PVTM, trong thông báo khởi xướng, EC đã cung cấp chi tiết các nội dung liên quan tới bên yêu cầu, hàng hóa bị điều tra, cáo buộc bán phá giá, thiệt hại và mối quan hệ nhân quả, cáo buộc về can thiệp giá nguyên liệu đầu vào, quy trình thủ tục điều tra và các thời hạn liên quan, các quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan, hướng dẫn về các thủ tục tải và đăng tải tài liệu trên hệ thống điện tử TRON của EC.

Cục PVTM khuyến nghị Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), doanh nghiệp (DN) sản xuất, xuất khẩu hàng hóa bị điều tra nghiên cứu kỹ các thông tin tài liệu gửi kèm, hợp tác đầy đủ toàn diện với EC để cung cấp các thông tin, tài liệu theo đúng thể thức và thời hạn quy định, thường xuyên phối hợp, cung cấp thông tin để nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ Cục PVTM.

Mặt hàng bị kiện nhiều nhất

Tính đến hết tháng 5/2024, trong tổng số 252 vụ việc nước ngoài điều tra PVTM với Việt Nam có khoảng 30% vụ việc liên quan các sản phẩm thép. Các sản phẩm thép bị điều tra khá đa dạng, gồm thép mạ, thép không gỉ cán nguội, thép phủ màu, ống thép, mắc áo bằng thép, đinh thép,… Những vụ kiện này hầu hết xảy ra ở các thị trường xuất khẩu thép chủ lực của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU, Úc, Malaysia, Indonesia…

Giới chuyên gia phân tích việc bị nước ngoài điều tra, áp dụng các biện pháp PVTM sẽ tác động tới xuất khẩu. Nếu các DN xử lý không tốt, hàng hóa xuất khẩu của DN sẽ bị áp dụng thuế PVTM ở mức cao, làm giảm lợi thế cạnh tranh, dẫn đến mất một phần hoặc toàn bộ thị trường xuất khẩu. Thông thường, khi một thị trường tiến hành điều tra PVTM đối với hàng hóa của DN thì đó cũng là thị trường xuất khẩu lớn, thậm chí là thị trường xuất khẩu duy nhất của DN. Đặc biệt, bị áp dụng thuế PVTM ở mức cao đối với một DN có thể làm đảo lộn kế hoạch kinh doanh, đe dọa sự phát triển của DN.

Luật sư Đinh Ánh Tuyết, trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), Văn phòng Luật sư IDVN cho rằng, DN cần thường xuyên cập nhật các thông tin về các vụ điều tra PVTM và tham gia các lớp tập huấn để chủ động hơn.

Để hỗ trợ DN ứng phó với các vụ việc điều tra PVTM, bà Nguyễn Hằng Nga (Cục PVTM) cho biết, Cục đã ban hành danh mục cảnh báo sớm các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra PVTM, công bố cho các DN, hiệp hội và các địa phương, bộ, ngành liên quan để cùng phối hợp với DN theo dõi. Đồng thời, DN cần cập nhật thông tin liên quan đến các vụ kiện từ các văn phòng luật sư hay từ chính các cơ quan PVTM…

Điều này sẽ giúp DN có thời gian chuẩn bị nhiều hơn, tốt hơn về cả nguồn lực, kiến thức, nắm thông tin, quy định pháp luật của nước sở tại. Đặc biệt, các DN cần quan tâm theo dõi diễn biến của các vấn đề liên quan đến kiện PVTM để có sự phối hợp từ Cục PVTM. Như vậy, DN, ngành hàng sẽ có sự chủ động ứng phó với các vụ kiện PVTM một cách hiệu quả, tránh được các thiệt hại, các ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu.

Để phòng tránh, giảm thiểu rủi ro do điều tra PVTM, nhóm nghiên cứu Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, cần cảnh báo sớm cho các DN những mặt hàng có thể gặp rủi ro bị tiến hành điều tra. Bên cạnh đó, DN cần sử dụng nguyên vật liệu có nguồn gốc xuất từ các quốc gia nằm trong các FTA mà Việt Nam đã ký kết. Đây là một trong những điều kiện cần có để minh chứng nguyên vật liệu được nhập khẩu từ thị trường ưu đãi...