Thi tốt nghiệp THPT 2025: Đề thi Tiếng Anh có tạo được “cú hích”?

Không khó để đủ điểm xét tốt nghiệp

Điểm mới quan trọng trong Quy chế thi tốt nghiệp THPT bắt đầu từ năm 2025 là phương thức tính điểm xét tốt nghiệp THPT thay vì chỉ có 30% điểm học bạ như các năm trước sẽ nâng lên mức 50% dựa trên kết quả học tập lớp 10, 11, 12 (điểm trung bình từng năm học) và 50% từ điểm bài thi tốt nghiệp. Như vậy, nếu thí sinh có điểm trung bình môn Tiếng Anh trong 3 năm học là 7.0 thì bài thi tốt nghiệp đạt từ 3 điểm trở lên là đã có thể đảm bảo điểm xét tốt nghiệp môn Tiếng Anh đủ để đỗ tốt nghiệp THPT.

Từ kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025, thí sinh thi bắt buộc 2 môn, gồm: Ngữ văn, Toán và 2 môn tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12. Như vậy, 352.652 thí sinh đăng ký thi môn Tiếng Anh theo Chương trình GDPT 2018 năm nay là tự nguyện lựa chọn, không phải trong tình thế là môn thi bắt buộc như những năm trước. Nghĩa là Tiếng Anh phải là môn học sở trường, là thế mạnh với phần lớn các em lựa chọn thi môn này.

Ghi nhận tại TPHCM, địa phương có điểm thi môn Tiếng Anh kỳ thi tốt nghiệp THPT dẫn đầu cả nước trong nhiều năm qua, ngoại ngữ là môn thi được nhiều thí sinh lựa chọn nhất với 49.328 em (tỷ lệ 50,37%). Trong khi đó, tại Nghệ An, số lượng thí sinh đăng ký môn Tiếng Anh có hơn 8.000 em (tỷ lệ khoảng 20%) trong tổng số 40.000 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT, chủ yếu tập trung vào các trường ở thành phố Vinh, một số trường có truyền thống về chất lượng. Nhiều trường, nhất là các trường ngoài công lập, có trường không có thí sinh nào đăng ký môn Tiếng Anh hoặc chỉ có vài ba em.

Một khảo sát cho thấy những địa phương hoặc khu vực có điểm trung bình ngoại ngữ những năm trước cao có xu thế chọn môn ngoại ngữ làm môn tự chọn cao như TPHCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Hà Nội hoặc khu vực Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng nói chung... Đây là những địa phương/khu vực có điểm trung bình môn ngoại ngữ năm 2024 từ 6 trở lên.

Lo xét tuyển đại học

Trước 2025, Tiếng Anh là môn thi bắt buộc cùng với Toán và Ngữ văn nên dù sau đó trở thành môn thi tự chọn thì với những thí sinh có nguyện vọng xét tuyển vào đại học, việc học và ôn tập cho môn học này đã được chuẩn bị ngay từ lớp 10, thậm chí là nhiều năm trước đó.

Thầy Võ Anh Triết, một giáo viên Tiếng Anh ở TPHCM chỉ ra so với đề thi minh họa Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) trước đó đã công bố, đề thi Tiếng Anh theo Chương trình 2018 có cấu trúc y hệt. Lý do thí sinh sốc là vì không quen với các đề thi có độ phân hoá cao, thiếu kỹ năng đọc hiểu, phân tích đề, chiến lược làm bài.

Đây cũng là thực tế phóng viên Báo Đại đoàn kết ghi nhận trong nhiều mùa thi tốt nghiệp THPT những năm trước, nhiều thí sinh ra khỏi phòng thi môn Tiếng Anh đều hồ hởi làm bài chỉ hết 15 phút và điểm số tự tin trên 9 điểm. Nhưng khi tỷ lệ điểm giỏi nhiều (dù là không có cơn mưa điểm 10) thì việc phân loại thí sinh khá – giỏi và xuất sắc rất mong manh, việc sàng lọc thí sinh của các trường đại học (chủ yếu là các trường đại học top đầu) khó đảm bảo công bằng với mọi thí sinh khi điểm cao vẫn trượt nguyện vọng 1.

Thầy Võ Anh Triết đánh giá đây là một đề thi tuyển sinh đúng nghĩa, với mức độ phân hoá cao. Các học sinh có năng lực trung bình thật sự sẽ có thể đạt được điểm 5 - 6. Học sinh khá sẽ đạt được điểm 6 - 7. Học sinh khá giỏi sẽ đạt điểm 7 - 8, học sinh giỏi sẽ đạt điểm 8 - 9 và học sinh xuất sắc sẽ đạt từ 9 - 10.

Dẫu vậy, đề thi chưa đồng bộ với việc dạy và học Tiếng Anh trong trường phổ thông hiện nay là điều có thể thấy. Nhiều câu hỏi vượt xa phạm vi và mức độ thể hiện trong sách giáo khoa khiến học sinh, giáo viên lo lắng sách giáo khoa không còn là cơ sở đáng tin cậy để học sinh tự học. Điều này đặt ra lo ngại về công bằng trong giáo dục, khi học sinh ở các vùng khó khăn vốn đã thiệt thòi trong việc học ngoại ngữ do năng lực đội ngũ giáo viên, điều kiện học tập còn hạn chế.