Thứ gì đang rò rỉ từ dưới đáy đại dương quanh Nam Cực?
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng, khí mê-tan làm nóng hành tinh đang thoát ra từ các vết nứt dưới đáy biển Nam Cực với "tốc độ đáng kinh ngạc" khi khu vực này ấm lên. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng những dự đoán về sự nóng lên toàn cầu trong tương lai có thể đã bị đánh giá thấp.
Một lượng lớn khí mê-tan nằm trong các hồ chứa đã hình thành qua hàng thiên niên kỷ dưới đáy biển trên khắp thế giới. Loại khí vô hình, gây ô nhiễm khí hậu này có thể thoát vào nước qua các vết nứt dưới đáy biển, thường lộ ra dưới dạng một dòng bong bóng len lỏi lên bề mặt đại dương.
Hiện nay, người ta biết rất ít về những vết rò rỉ dưới nước này, cách chúng hoạt động, số lượng vết rò rỉ và lượng khí mê-tan thoát ra khí quyển so với lượng khí mê-tan bị các vi khuẩn ăn khí mê-tan sống dưới đại dương tiêu thụ.
Nhưng các nhà khoa học rất muốn hiểu rõ hơn về chúng, vì loại khí siêu ô nhiễm này giữ lại lượng nhiệt gấp khoảng 80 lần so với carbon dioxide trong 20 năm đầu tiên ở trong khí quyển.
Các vết rò rỉ khí mê-tan ở Nam Cực là một trong những vết rò rỉ ít được biết đến nhất trên hành tinh, vì vậy một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã lên đường tìm kiếm chúng. Họ đã sử dụng kết hợp các cuộc khảo sát âm thanh trên tàu, các phương tiện điều khiển từ xa và thợ lặn để lấy mẫu tại một loạt các địa điểm ở Biển Ross, một vịnh thuộc Nam Đại Dương của Nam Cực, ở độ sâu từ khoảng 40 đến 240 mét.
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications trong tháng này, các nhà khoa học đã xác định được hơn 40 vết rò rỉ khí mê-tan ở vùng nước nông của Biển Ross. Nhiều vết rò rỉ được tìm thấy tại các địa điểm đã được nghiên cứu nhiều lần trước đây, cho thấy chúng là những vết rò rỉ mới. Theo báo cáo, điều này có thể cho thấy một "sự thay đổi cơ bản" lượng khí mê-tan được giải phóng trong khu vực.
Bà Sarah Seabrook, tác giả báo cáo và là nhà khoa học biển tại tổ chức nghiên cứu Earth Sciences New Zealand, cho biết, các vết rò rỉ khí mê-tan tương đối phổ biến trên toàn cầu, nhưng trước đây chỉ có một vết rò rỉ hoạt động được xác nhận ở Nam Cực. "Một điều từng được cho là hiếm gặp giờ đây dường như đang trở nên phổ biến", bà Seabrook nói.
Điều đáng lo ngại là những lần rò rỉ này có thể nhanh chóng chuyển khí mê-tan vào khí quyển, khiến chúng trở thành nguồn gây ô nhiễm làm nóng hành tinh, điều hiện chưa được tính đến trong các dự đoán về biến đổi khí hậu trong tương lai.
Các nhà khoa học cũng lo ngại khí mê-tan có thể gây ra những tác động dây chuyền lên sinh vật biển. Hiện vẫn chưa rõ lý do tại sao các lần rò rỉ khí mê-tan lại xảy ra trong khu vực, nhưng các nhà nghiên cứu đang điều tra xem liệu chúng có bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu hay không.
Ở đầu kia của thế giới, tại Bắc Cực, sự gia tăng lượng khí mê-tan dưới lòng đất được cho là có liên quan đến các tác động của biến đổi khí hậu. Điều đó bao gồm nhiệt độ ấm hơn, mực nước biển thay đổi và đất liền tiếp tục dâng lên chậm sau khi các sông băng tan chảy trong Kỷ Băng hà cuối cùng.
Theo bà Seabrook, điều này có thể tạo ra một vòng phản hồi, trong đó biến đổi khí hậu làm tăng rò rỉ khí mê-tan, và bản thân chúng lại làm tăng tốc độ biến đổi khí hậu.
Các nhà khoa học sẽ quay trở lại Nam Cực vào tuần tới, dành 2 tháng để phân tích chi tiết hơn các lần rò rỉ.
Khí mê-tan là "một ẩn số thực sự, nó đang tăng lên trong khí quyển và chúng ta không biết tại sao", ông Andrew Thurber, giáo sư sinh học biển tại Đại học California, Santa Barbara, đồng thời là tác giả nghiên cứu, cho biết.
Một trong những mối lo ngại đáng kể nhất là những gì đang xảy ra ở Nam Cực, nơi có những hồ chứa khí mê-tan khổng lồ. “Nếu con người tiếp tục làm ấm hành tinh, những luồng khí này có thể biến từ một phòng thí nghiệm tự nhiên thành một tâm chấn nguy hiểm", ông Thurber nói.
