Thu phí lòng đường, vỉa hè vẫn gặp khó

Tuy nhiên, cũng cần nhắc lại, Nghị quyết mới của HĐND TPHCM khóa X về quản lý và sử dụng tạm một phần lòng đường, hè phố được thông qua nhằm thay quyết định cũ đã áp dụng 15 năm. Nội dung Nghị quyết mới ban hành các mức phí cụ thể để áp dụng cho từng khu vực riêng (trung tâm, ngoại ô). Cụ thể, mức thu phí cho thuê lòng đường, vỉa hè được TPHCM áp dụng tại khu vực quận nội thành cao hơn khu vực ngoại vi thành phố. Trong đó, mức thấp nhất cho hoạt động giữ xe là 50.000 đồng, cao nhất 350.000 đồng/m2 mỗi tháng. Ngoài ra, các hoạt động khác được áp dụng thu phí từ 20.000-100.000 đồng/m2. Về chủ trương thu phí lòng đường, vỉa hè, TPHCM là một trong những địa phương sớm nghiên cứu và có đề án thí điểm.

Suốt nhiều năm qua, chính quyền TPHCM đã nỗ lực tạo hành lang pháp lý để khai thác hiệu quả kinh tế vỉa hè. Cuối 2008 thành phố đã lần đầu cho phép được kinh doanh trên vỉa hè có thu phí. Ở thời điểm đó, thành phố công khai danh sách các tuyến đường đủ điều kiện cho phép tổ chức các hoạt động như buôn bán, giữ xe... trên hè phố, với điều kiện được cấp phép, trả phí. Tuy nhiên, việc thu phí đã gặp nhiều vướng mắc bởi thành phố chưa ban hành được mức thu, vốn là điều kiện mấu chốt để áp dụng cho thuê vỉa hè. Thay vào đó, chính quyền chỉ tính mức chung 12.000 đồng/m2/tháng cho các hoạt động sử dụng vỉa hè. Đến năm 2015, khi Luật phí và Lệ phí được ban hành, chính sách thu phí sử dụng vỉa hè của TPHCM buộc phải tạm dừng do không nằm trong danh mục của luật mới. Để phù hợp, năm 2018 HĐND TPHCM ra Nghị quyết riêng thu phí ô tô đậu dưới lòng đường. Các hoạt động khác trên vỉa hè tiếp tục trong trạng thái chờ Luật hướng dẫn. Phải đến kỳ họp chuyên đề thứ 11 của HĐND TPHCM khóa X vào tháng 9/2023, một Nghị quyết mới với nhiều nội dung đột phá về chính sách thu phí lòng đường, vỉa hè đã được thông qua, có hiệu lực áp dụng kể từ đầu năm 2024. Bắt đầu thời điểm này, cá nhân, tổ chức được phép kinh doanh chính danh trên vỉa hè, có sự cam kết về quyền, nghĩa vụ giữa chính quyền và người dân. Khi thuê vỉa hè, lòng đường, tiểu thương phải đóng phí; ngược lại cá nhân, tổ chức được bảo vệ, bảo đảm các quyền khai thác, sử dụng hợp pháp.

Việc cho thuê vỉa hè có đóng phí của TPHCM xuất phát từ thực tế chiến dịch xử lý lấn chiếm vỉa hè, lòng đường của TPHCM kéo dài nhiều năm nhưng không có hiệu quả, trong khi tình trạng vi phạm thường xuyên tái diễn. Trong khi đó, nguồn lợi từ kinh tế vỉa hè là rất lớn.