Thúc đẩy “giao thông xanh”

Hiện kế hoạch mở rộng mô hình cho thuê xe đạp đang được triển khai tại nhiều địa phương khác với hàng trăm địa điểm trên địa bàn TPHCM. Tuy nhiên, việc mở rộng mô hình này cũng tồn tại một số vấn đề cần giải quyết, đặc biệt là hạ tầng đường sá để xe đạp được phép di chuyển đảm bảo an toàn cho người dân.

Rất dễ nhìn thấy rằng dư địa để phát triển mô hình cho thuê xe đạp - loại “giao thông xanh” giá rẻ vẫn còn rất nhiều. Sau khi ra mắt vào tháng 12/2021 tới nay, dịch vụ này thu hút đông hành khách lựa chọn, gồm cả hành khách là người nước ngoài. Có rất nhiều ưu điểm của mô hình này, trong đó nổi bật nhất là giá rẻ. Chi phí đầu tư cho đơn vị kinh doanh khá ít, trong khi ưu đãi từ chính sách khiến cho các đơn vị này có nhiều lợi thế. Về phía khách hàng, chi phí thuê xe đạp cũng rất rẻ, chỉ từ 5.000 đồng/lượt cho tới vài chục nghìn đồng và cự ly di chuyển cũng khá đa dạng, có thể lên đến vài cây số khiến việc thuê là lựa chọn không cần tính toán.

Ông Đỗ Bá Quân - Chủ tịch HĐQT Công ty Trí Nam, đơn vị đang khai thác dịch vụ cho thuê xe đạp cho biết, nhóm khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ thuê xe đạp khá trẻ, từ 18 - 34 tuổi (chiếm 95% lượng khách). Trong đó, trung bình mỗi ngày có khoảng 700 hành khách đăng ký thông tin qua app để thuê dịch vụ này. Ông Quân đánh giá nhu cầu thuê xe đạp không chỉ riêng khu vực quận 1 mà một số nơi như TP Thủ Đức, quận Gò Vấp, Phú Nhuận… cũng có nhu cầu rất cao.

Trong khi đó, Sở Giao thông vận tải TPHCM cho biết, dịch vụ thuê xe đạp cùng với xe buýt điện nằm trong mô hình phát triển “giao thông xanh” (không sử dụng nhiên liệu xăng dầu) ở TPHCM nên rất được khuyến khích. Với tín hiệu lạc quan sau thời gian thí điểm, dịch vụ sẽ được phát triển rộng thêm ở các quận, huyện, thành phố trực thuộc. Đặc biệt, thời gian tới khi tuyến metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên được vận hành thương mại, cho thuê xe đạp dự kiến sẽ còn phát triển hơn nữa khi phương tiện này giúp cho hành khách dễ dàng tiếp cận nhà ga metro với chi phí rẻ, dễ dàng sử dụng.

Được biết, hiện nay UBND TPHCM đã chấp thuận chủ trương mở rộng mô hình cho thuê xe đạp ở TP Thủ Đức (159 địa điểm), quận Phú Nhuận (15 địa điểm), Gò Vấp (14 địa điểm)… Các địa điểm này dự kiến nằm trong công viên, đường có vỉa hè rộng, chung cư hỗn hợp, trung tâm thương mại… Đây đều là nơi có nhu cầu di chuyển nhiều, đông đúc cư dân.

Tuy nhiên, thực tế mô hình xe đạp cũng tồn tại nhiều nhược điểm cần tính toán kỹ khi mở rộng. Trong đó nổi bật là hạ tầng để xe đạp di chuyển. Nếu mô hình xe đạp ở trung tâm quận 1, sau khi bỏ tiền thuê xe hành khách có thể di chuyển qua nhiều vị trí, tuyến đường với phạm vi hoạt động tốt thì tại các khu vực khác không có lợi thế này. Trong số hàng trăm địa điểm ở TP Thủ Đức và quận Gò Vấp, Phú Nhuận các khu vực cho thuê xe và không gian di chuyển rất bó hẹp, thường là khu công viên, khu chung cư, vỉa hè… Và các khu vực này không thể di chuyển tới khu vực khác. Trong khi đó, với hạ tầng đường sá thường xuyên ùn tắc, kẹt xe khiến cho xe đạp rất khó để di chuyển chung làn với các phương tiện khác như ô-tô, xe gắn máy. Vì thế, việc cho phép xe đạp di chuyển trên lề đường chung với người đi bộ chỉ là giải pháp tạm thời và cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thực tế nhiều khu vực vỉa hè, lề đường ở các địa điểm trên thường bị những người buôn bán hàng rong lấn chiếm, kinh doanh khiến cho việc di chuyển của xe đạp gặp khó khăn. Thêm nữa, hầu hết khách hàng thuê xe đạp là người trẻ, người đi du lịch thay vì một phương tiện giao thông. Vì vậy, các trạm bãi cho thuê xe đạp cũng cần bố trí những bãi bến gửi xe, phương tiện di chuyển khác để khách hàng tới thuê.

Có thể nói, xu hướng mở rộng dịch vụ cho thuê xe đạp là cần thiết và đúng đắn, nhưng việc mở rộng bao nhiêu, sử dụng hạ tầng nào cho xe đạp lưu thông ra sao là một bài toán mà chính quyền TPHCM cần phải tính toán kỹ lưỡng...