Tiếp sức và tôn vinh người giữ lửa di sản

Niềm vui đặc biệt với nghệ nhân

Từ ngày 17/9 tới đây, Nghị định 215/2025/NĐ-CP sẽ chính thức có hiệu lực. Trong đó, Nghị định này có những điều chỉnh thiết thực hơn, tập trung vào việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, đồng thời tạo điều kiện cho nghệ nhân truyền dạy, biểu diễn và quảng bá văn hóa.

Lần đầu tiên, nghệ nhân nhân dân và nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể sẽ được nhận trợ cấp sinh hoạt hằng tháng, được Nhà nước chi trả toàn bộ bảo hiểm y tế, và hỗ trợ chi phí mai táng khi qua đời.

Chính sách đặc biệt quan tâm đến nghệ nhân là người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, thuộc hộ nghèo hoặc sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo – những nơi tuy khó khăn về kinh tế nhưng lại giàu bản sắc văn hóa.

Không chỉ dừng lại ở hỗ trợ đời sống, Nghị định còn bổ sung kinh phí cho hoạt động truyền dạy di sản, mở lớp đào tạo thế hệ kế cận, cũng như tham gia biểu diễn, quảng bá di sản đến cộng đồng. Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, hiện cả nước có gần 3.000 nghệ nhân sẽ được thụ hưởng chính sách này.

NSƯT Phạm Chí Khánh – người dành hơn nửa thế kỷ cho việc chế tác nhạc cụ dân tộc – xúc động chia sẻ rằng, chính sách hỗ trợ lần này là “niềm vui rất đỗi đặc biệt”. Với những người cả đời lặng lẽ giữ nghề như ông, sự quan tâm từ Nhà nước không chỉ là hỗ trợ vật chất, mà còn là lời động viên tinh thần sâu sắc. “Chúng tôi không mong gì lớn lao, chỉ cần được ghi nhận, được tiếp sức thì dù tuổi cao, vẫn có thêm động lực để tiếp tục truyền dạy, để lớp trẻ hiểu và yêu hơn những gì thuộc về cội nguồn,” ông bộc bạch.

Vui mừng và xúc động khi biết các chính sách đãi ngộ mới dự kiến áp dụng từ tháng 9/2025, Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Tấn Phát (nghệ nhân điêu khắc sơn mài) chia sẻ: “Với sự hỗ trợ ổn định, chúng tôi sẽ có thêm điều kiện để sáng tạo, thử nghiệm kỹ thuật mới và đồng thời bảo tồn các giá trị nguyên bản của nghề. Tôi tin rằng chính sách này sẽ tạo tác động tích cực, đặc biệt trong việc thu hút người trẻ. Khi nghề được trân trọng và đãi ngộ xứng đáng, các bạn trẻ sẽ có thêm niềm tin và động lực để học hỏi, gắn bó lâu dài”.

Động lực mới để bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Nghệ nhân ưu tú Đỗ Văn Cường – Chủ tịch hội làng nghề gỗ mỹ nghệ truyền thống Thiết Úng, Hà Nội cho biết, hiện nhiều làng nghề đang mai một do thiếu sự hỗ trợ và ghi nhận kịp thời. Nghệ nhân không đủ điều kiện duy trì nghề, thế hệ trẻ thì không mặn mà nối nghiệp. Vì vậy, việc ban hành chính sách đúng lúc, đúng người không chỉ là sự động viên, mà còn là cách để tạo động lực, lan tỏa tình yêu và niềm tự hào với nghề truyền thống.

Trao đổi với PV Báo Đại đoàn kết, PGS.TS Phạm Ngọc Trung – nguyên Trưởng khoa Văn hoá và Phát triển (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho biết, Nghị định mới thể hiện rõ nét sự quan tâm, chăm sóc đến những nghệ nhân một cách cụ thể hơn, sâu sát hơn và toàn diện hơn. Các chính sách mới là động lực cho những nghệ nhân yên tâm, phấn khởi để tiếp tục cống hiến.

“Không những vậy, chính sách này cũng khuyến khích những thế hệ nghệ nhân kế cận, những nghệ nhân tương lai hăng hái hoạt động hơn, tiếp thêm sức mạnh tinh thần để họ tiếp tục cống hiến để được ghi nhận; đồng thời, thu hút thêm nhiều nhân tài mới. Nói cách khác, Nghị định này chính là động lực mới để mở rộng phạm vi tham gia bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá phi vật thể của dân tộc” - PGS.TS Phạm Ngọc Trung nhấn mạnh.