Tôm bơm tạp chất, vấn nạn của ngành thuỷ sản

Lực lượng chức năng bắt tại trận các dụng cụ mà
Cty Quốc Ái dùng để bơm tạp chất vào tôm.

Cần xử lý nghiêm tình trạng bơm tạp chất vào tôm.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Cà Mau, năm 2016, lực lượng chức năng của ngành nông nghiệp tỉnh tiến hành 64 đợt kiểm tra, qua đó phát hiện 57 vụ vi phạm, số lượng tôm có chưa tạp chất mà lực lượng ghi nhận được gần 12 tấn. Số tiền xử phạt hành chính lên đến gần 2 tỷ đồng. Đó là chưa tính số lượng 36 vụ mà ngành nông nghiệp tỉnh đã phối hợp các cơ quan chức năng như Công an, Chi cục Quản lý thị trường...và phát hiện trên 9 tấn tôm tạp chất.

Cũng theo nhận định của ngành nông nghiệp Cà Mau, việc bơm chích tạp chất vào tôm không giảm mà có xu hướng ngày càng gia tăng và diễn biến rất phức tạp. Nhiều đối tượng, công ty bị phạt nhiều lần nhưng vẫn tái phạm, có thể là mức phạt chưa đủ sức răn đe.

Điển hình là vụ Công ty Cty TNHH Chế biến Xuất nhật khẩu Thủy sản Quốc Ái (gọi tắt là Cty Quốc Ái), ấp Tắc Thủ, xã Hồ Thị Kỷ, huyện Thới Bình, Cà Mau, chỉ trong hơn 1 tuần lực lượng chức năng đã phát hiện 2 lần công ty này vi phạm. Cụ thể ngày 20/8/2016 Đoàn kiểm tra liên ngành của Cục Quản lý Chất lượng NLS-TS kết hợp cùng Cục An ninh Kinh tế NLN nghiệp và Công an địa phương cũng đã tiến hành kiểm tra Cty Quốc Ái, tại đây đoàn bắt quả tang và thu giữ hơn 70 kg tôm có tạp chất; khoảng 120 kg tạp chất (agar); 15 bộ xi lanh, kim tiêm và 6 thiết bị bơm tạp chất khác.

Đến ngày 29/8, Đoàn liên ngành 664 của tỉnh Cà Mau cũng tiến hành kiểm tra đột xuất Cty Quốc Ái, cũng phát hiện hàng trăm kg tôm có chứa tạp chất (agar) trong kho lạnh. UBND tỉnh Cà mau cũng đã ký Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 552,72 triệu đồng đối Cty Quốc Ái vì đã sai phạm trong việc thu gom, bảo quản, kinh doanh thủy sản có chứa tạp chất, được quy định tại điểm d, khoản 5, Điều 16 Nghị định 178/2013/NĐ-CP (ngày 14/11/2013) của Chính phủ.

Điều đáng nói là những lần đoàn kiểm tra, Cty Quốc Ái đều không hợp tác và chống cự quyết liệt như, không mở cửa cho đoàn kiểm tra, tạo ra các sự cố như cúp điện, xì hơi ga, để công nhân mang tang vật đi tẩu tán. Năm 2014, Cty Quốc Ái này cũng từng bị cơ quan chức năng xử phạt 100 triệu đồng vì hành vi bơm trích tạp chất vào tôm nguyên liệu.

Cũng tại buổi làm việc với UBND tỉnh Cà Mau mới đây Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cũng đã đề nghị cơ quan chức năng Cà Mau mời Cty Quốc Ái lên ký cam kết nghiêm cấm các vấn đề liên quan đến bơm tạp chất trong tôm. Thứ trưởng Tám nhấn mạnh: “Phải tiếp tục theo dõi, giám sát chặt Cty Quốc Ái. Nếu có sai phạm tiếp phải sử lý thật nghiêm. Đảm bảo sức răn đe, tạo tính tôn nghiêm, làm gương cho doanh nghiệp khác”.

Ở Bạc Liêu nơi được xem là “Thủ phủ” của con tôm, tình trạng bơm tạp chất vào tôm cũng diễn biến khá phức tạp. Ba năm qua, Bạc Liêu, tổ chức kiểm tra 100 lượt, qua đó phát hiện tới 44 trường hợp sai phạm, với số lượng tôm có chứa tạp chất hơn 6,9 tấn. Lực lượng chức năng đã xử phạt hơn 2,1 tỷ đồng. Chính vì vậy mà thời gian gần đây, ngành chức năng tỉnh này đã mạnh tay với nạn tôm tạp chất và phát hiện hàng loạt sai phạm. Đặc biệt chỉ trong thời gian kiểm tra cuối tháng 8 vừa qua, công an kinh tế tỉnh Bạc Liêu đã phát hiện đến 9 cơ sở bơm tạp chất vào tôm.

Đây cũng là vấn đề nóng được đưa ra mổ xẻ tại nghị trường trong cuộc họp HĐND tỉnh mới đây. Ông Lê Thanh Hùng, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Bạc Liêu bức xúc nói: Việc bơm chích tôm không dừng lại ở dạng dùng kim chích mà dùng đến công nghệ máy để có thể chích trong thời gian ngắn đạt số lượng nhiều nhất. Người thực hiện bơm chích coi đó là chuyện bình thường.

Ông Hùng đặt vấn đề với lãnh đạo ngành nông nghiệp tỉnh: “Vấn đề đặt ra ở đây là tình trạng này không dừng lại mà có xu hướng phát triển, khá phổ biến, đây là câu hỏi cần có câu trả lời cụ thể…”

Vấn nạn bơm tạp chất vào tôm đang gây ảnh hưởng rất lớn đến ngành thuỷ sản nước nhà. Theo ngành chức năng nhận định tình trạng này diễn ra nhiều nhất ở các tỉnh vùng bán đảo Cà Mau. Theo Cục An ninh Kinh tế Nông, Lâm, Ngư nghiệp (thuộc Tổng cục An ninh, Bộ Công an) cho biết năm 2016, đơn vị đã phối hợp với một số đơn vị liên quan và cơ quan chức năng Cà Mau, Bạc Liêu tiến hành đợt kiểm tra tình trạng bơm tạp chất trên địa bàn 2 tỉnh này. Đợt kiểm tra đã bắt 3 cơ sở, 2 DN sản xuất, kinh doanh sai phạm trong hành vi bơm chích tạp chất vào tôm nguyên liệu.

Dụng cụ bơm tạp chất vào tôm.

Chủ tịch tỉnh phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng tôm bơm tạp chất

Hầu hết các địa phương trong vùng bán đảo Cà Mau đều công nhận rằng, các cơ sở nuôi tôm không bơm tạp chất vào con tôm, mà chủ yếu là các cơ sở thu mua. Ông Trịnh Hoài Thanh, Phó Giám đốc sở NN&PTNT tỉnh Bạc Liêu cho rằng: Người nuôi tôm không bơm chích tạp chất. Đầu mối là các cơ sở thu mua, nhưng nếu không có nơi tiêu thụ thì người ta cũng không đưa tạp chất vào. Xem xét từ nguồn cội, chính những doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm tôm tạp chất đã mở đường để tình hình tệ hơn.

Ông Thanh cho rằng, mức phạt hiện nay chưa đủ mạnh. Các đối tượng sẵn sàng chấp nhận phạt để thực hiện vì lợi nhuận thu được khá lớn. Ông Thanh đề xuất: Cần tăng mức xử phạt cao hơn nữa. Sẵn sàng đóng cửa nếu phạt hiện sai phạm. Ngoài ra cần phải đưa hành vi này vào luật hình sự mới đủ sức răn đe.

Trong khi đó ông Lê Văn Sử, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho rằng, vấn nạn tôm tạp chất mang tính chất liên thông cả vùng. Các tỉnh phải ngồi lại bàn giải pháp và xây dựng cơ chế giám sát chung.

Theo ông Sử, Bộ NN&PTNT phải đứng ra làm trọng tài mời lãnh đạo các tỉnh ký cam kết không để địa phương xảy ra tình trạng tôm bơm tạp chất, ông Sử mạnh dạn đề xuất: Địa phương nào để xảy ra tôm tạp chất, người đứng đầu tỉnh đó phải chịu trách nhiệm. Phải ban hành Quy chế cam kết thực hiện không bơm chích tap chất vào tôm. Để làm được điều này cũng cần có cơ quan điều phối cho vùng ĐBSCL và có người đứng đầu xử lý, giải quyết vấn đề này của cả vùng.

Xung quanh vấn đề tôm có tạp chất, Bộ NN&PTNT xác định đây là vấn đề cấp bách cần được xử lý, Bộ đã đặt ra chỉ tiêu đến năm 2018, cơ bản không còn tình trạng bơm chích tạp chất vào tôm.

Thứ Trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám nhìn nhận: Thời gian qua, các địa chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề này. Vì vậy trong công tác chỉ đạo còn thiếu quyết liệt. Thứ trưởng đề nghị các địa phương cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, quyết định của Trung ương về vấn đề này.

Thứ Trưởng Vũ Văn Tám cho rằng: “Cần xây dựng hình thức xử lý trách nhiệm cho từng cấp. Nếu phát hiện tôm tạp chất ở đâu, Trưởng ấp, Chủ tịch xã, Chủ tịch huyện phải chịu trách nhiệm…”.

Thứ trưởng Vũ Văn Tám đề nghị: Thanh tra bộ NN&PTNT tham mưu, lập kế hoạch phối hợp cùng bộ Công an thành lập đoàn giám sát. “Nếu đoàn liên ngành của Bộ phát hiện thì chủ tịch UBND tỉnh đó phải chịu trách nhiệm, giải trình với Thủ tướng. Đây là cách để hỗ trợ và cũng là giám sát quá trình thực hiện của địa phương”.

Việc bơm tạp chất vào tôm được các đối tượng thực hiện rất tinh vi, gây ảnh hưởng rất lớn tới ngành thuỷ sản trong nước và sức cạnh tranh của mặt hàng này ở nước ngoài. Vì vậy ngành chức năng các tỉnh cần mạnh tay, xử lý nghiêm đối với các trường hợp bơm tạp chất vào tôm…