Hơn 10 năm sau ngày khởi công, dự án xây dựng tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên đã hoàn thành 95% khối lượng công việc (cuối năm 2022). Mặc dù chuẩn bị vận hành thử nghiệm nhưng dự án vẫn còn nhiều vướng mắc...
Theo tìm hiểu, hầu hết các gói thầu thi công hạ tầng tuyến metro số 1 đã cơ bản hoàn thành, có thể đưa vào khai thác. Ngoài ra, hệ thống toa tàu, đoàn tàu cũng được đưa toàn bộ về dự án, đã lắp đặt lên đường ray để chuẩn bị vận hành thử (ngày 21/12 tới). Tuy nhiên, một số công việc về kỹ thuật như vận hành bảo trì, điều khiển, bảo dưỡng hệ thống đoàn tàu lại gặp nhiều vướng mắc.
Công ty TNHH MTV đường sắt đô thị số 1 được thành lập năm 2019 với nhiệm vụ vận hành toàn bộ tuyến đường sắt này. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, công ty này đã không hoạt động kể từ thời gian đó vì hạ tầng xây dựng chưa hoàn thành. Hiện nay tuyến metro số 1 bắt đầu vận hành thử nghiệm nhưng công ty này đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là ngân sách hoạt động. Chính vì vậy, TPHCM đã kiến nghị lãnh đạo các bộ, ngành phối hợp để nâng vốn điều lệ, tạo điều kiện hành lang pháp lý để công ty hoạt động. Việc gỡ vướng cho Công ty TNHH MTV đường sắt đô thị số 1 sẽ mang lại bước ngoặt lớn trong quá trình vận hành toàn tuyến metro số 1 bởi việc vận hành đoàn tàu metro sẽ phải phối hợp với chủ đầu tư Nhật Bản nhằm chuyển giao công nghệ, huấn luyện đội ngũ nhân sự.
Chia sẻ về tiến độ dự án, ông Phan Văn Mãi - Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, trong 2 ngày 21 và 22/12, tuyến metro số 1 sẽ vận hành chạy thử đoàn tàu theo lộ trình 10km trên cao từ Deport Long Bình tới ga Bình Thái và ngược lại. Sau đó khoảng đầu năm 2023, dự án sẽ vận hành thử toàn bộ chiều dài tuyến (xấp xỉ 20km). Theo kế hoạch, cuối năm 2023 tuyến metro số 1 sẽ được đưa vào vận hành, khai thác thương mại phục vụ người dân. Có thể nói, với tiến độ như hiện nay, mốc thời gian trên là hoàn toàn khả thi.
Ngoài ra, một trong những điều khiến nhiều người còn bất an, lo lắng với dự án xây dựng tuyến metro số 1 là đã xảy ra một số sự cố kỹ thuật. Điển hình trong số đó là các sự cố rơi và lệch miếng đệm cao su nối giữa trụ bê tông và trục đường ray, sự cố mất trộm hàng chục nghìn kẹp đường ray. Trong đó, sự cố rơi và lệch gối cao su dù được phát hiện từ năm 2020 nhưng đến nay vẫn chưa có kết luận chính thức. Câu hỏi là sự cố này chỉ đơn lẻ hay mang tính kỹ thuật vì có nhiều gối bị sai lệch, và ảnh hưởng tới quá trình vận hành đoàn tàu hay không vẫn còn bỏ ngỏ. Tuy nhiên, có thể trong thời gian tới, khi chính thức vận hành và chạy thử nghiệm các đoàn tàu, tác động của những sự cố trên sẽ được đánh giá và kết luận một cách chính xác hơn, thay vì đặt ra các giả thuyết như thời gian qua.
Là một trong những dự án khổng lồ với nguồn vốn gần 48.000 tỷ đồng, dự án metro số 1 dù vẫn còn nhiều khó khăn nhưng cơ bản đang đúng kế hoạch với những nút thắt cơ bản dần được tháo gỡ. Thời điểm tuyến metro số 1 được đưa vào khai thác sẽ thay đổi giao thông khu vực phía Bắc TP Hồ Chí Minh chắc chắn không còn xa.