Trả lại nguyên trạng cho đình Tây Đằng

Đình Tây Đằng được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 2383/QĐ-TTg ngày 09/12/2013. Đình Tây Đằng là một trong những di tích kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu, độc đáo vào loại bậc nhất ở xứ Đoài. Đình thờ ba vị Thành hoàng: Tản Viên, Cao Sơn và Quý Minh, những vị anh hùng văn hoá, biểu trưng cho sức mạnh của dân tộc trong việc chế ngự thiên tai, lũ lụt và chống giặc ngoại xâm...

Căn cứ vào dấu vết kiến trúc và nghệ thuật trang trí hiện còn, có thể khẳng định: Đình Tây Đằng có niên đại khởi dựng vào thời Mạc, thế kỷ XVI. Đến nay, đình đã trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, lần gần đây nhất là vào năm 2002 - 2004. Kiến trúc của đình gồm: cổng đình, hồ bán nguyệt, nghi môn, tả - hữu mạc, đại đình, giếng đình và một số hạng mục phụ trợ khác.

Trong đó cũng nêu rõ, hạng mục cổng đình được xây khá đơn giản, với hai trụ liền tường bao. Trụ có tiết diện hình vuông, với đầu cột bổ trụ ô lồng đèn, không có hoa văn trang trí. Hạng mục này không mang nhiều giá trị nghệ thuật, chủ yếu gắn với chức năng cửa ra, vào và bảo vệ khuôn viên, kiến trúc của đình.

Gần đây, trên mạng xã hội đưa thông tin phản ánh về việc lắp đặt hai cánh cổng sắt mới tại di tích quốc gia đặc biệt đình Tây Đằng. Sự việc nhận được sự quan tâm của dư luận khi một di tích cấp quốc gia đặc biệt với nét cổ kính nhưng lại được “cấy” thêm một bộ cổng kim loại mới toanh nhiều họa tiết không phù hợp, khiến cho nhiều người không khỏi ngỡ ngàng.

Liên quan đến vấn đề này, tại buổi làm việc với chính quyền địa phương ngày 5/3, ông Nguyễn Đại Hải- Chủ tịch UBND thị trấn Tây Đằng cho biết: “Cổng mới được lắp trước Tết âm lịch (ngày 27/12/2020 âm lịch). Khi nhận được thông tin phản ánh, chúng tôi đã cho người hạ giải, lắp trả lại nguyên bản như xưa”.

Khi phóng viên đặt câu hỏi về nguyên nhân lắp cổng mới cho di tích thì ông Hải lý giải: “Đình Tây Đằng trước kia không có cổng. Năm 2005, sau khi trùng tu tôn tạo lại thì mới mở rộng và làm cổng sắt. Đến giờ cổng bị rỉ sét thì mới cho thay cổng mới. Vì cổng không phù hợp nên chúng tôi đã tháo dỡ. Còn bên trong đình thì chúng tôi không dám động vào”.

Cũng tại buổi làm việc, ông Hải cho biết kinh phí để lắp đặt cổng mới lấy từ nguồn xã hội hóa: “Kinh phí do một số doanh nghiệp và người dân đóng góp chứ không lấy bất cứ đồng nào từ ngân sách”.

Theo tài liệu phóng viên tiếp cận, tại tờ trình số 08/TTr-UBND của UBND thị trấn Tây Đằng gửi UBND huyện Ba Vì ngày 09/4/2019 về việc đề nghị tu sửa, tôn tạo một số hạng mục của di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đình Tây Đằng và di tích di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật Đền Cao bị xuống cấp nghiêm trọng có nêu: “Mái ngói đại đình, hai bên nhà tả mạc bị xô, hở; Câu đầu bên trái đại Đình bị mối mọt; Cổng chính và 2 cổng phụ của Đình làm bằng sắt bị han gỉ nặng, đã gãy bản nề và khuy khóa…”.

Ngày 22/5/2019, UBND thị trấn Tây Đằng tiếp tục có tờ trình số 15/TTr-UBND gửi UBND huyện Ba Vì đề nghị lập quy hoạch và hỗ trợ kinh phí xây dựng một số hạng mục của di tích quốc gia đặc biệt đình Tây Đằng bị xuống cấp. Trong đó có đề cập đến việc cổng chính và cổng phụ của đình bị hư hỏng.

Tuy nhiên tờ trình đến nay vẫn chưa được thông qua. Sự việc lắp đặt hai cánh cổng mới tại cổng chính của di tích quốc gia đặc biệt đình Tây Đằng đã tạo lên những ý kiến trái chiều trong dư luận.

Liên quan đến việc này, UBND thị trấn Tây Đằng đã có báo cáo về việc khắc phục cánh cổng bảo vệ di tích Quốc gia đặc biệt đình Tây Đằng trả lại hiện trạng ban đầu, gửi UBND huyện Ba Vì và phòng Văn hóa Thông tin huyện Ba Vì. Báo cáo viết: “Do cánh cổng bảo vệ di tích đã lâu và đã cũ, bằng sắt bị hoen gỉ, gãy bản lề, sệ cánh, không mở ra, mở vào được, nguy hiểm đến tính mạng của nhân dân nhất là trẻ nhỏ, UBND thị trấn Tây Đằng thay cánh cổng mới chất liệu bằng sắt, kích thước bằng kích thước cánh cổng cũ nhằm mục đích bảo vệ di tích cũng như đảm bảo an toàn cho nhân dân... Ngày 5/3/2021, UBND thị trấn Tây Đằng đã chỉ đạo hạ giải cánh cổng mới lắp và lắp dựng trả lại nguyên trạng cánh cổng cũ như hiện trạng ban đầu”.

Đồng thời UBND thị trấn Tây Đằng cũng đề xuất phương án đảm bảo an toàn cho nhân dân vào thăm quan, hành lễ tại di tích: “UBND thị trấn kính đề nghị UBND huyện Ba Vì trình các cơ quan chức năng cho ý kiến về việc thay cánh cổng khác”.

Ông Phùng Công Dậu - người có nhiều năm gắn bó với các hoạt động của di tích đình Tây Đằng chia sẻ: “Các cụ ở đây cũng rất phấn khởi, nhân dân đồng tình ủng hộ vấn đề tu sửa cổng đình. Chúng tôi mong muốn giữ gìn bảo quản mãi để cho thế hệ sau thừa hưởng văn hóa này, không giữ được thì nó lại mai một mất đi”.

Bên cạnh đó cũng có một số người dân cho rằng thay vì làm cổng sắt thì nên làm cổng bằng gỗ để phù hợp với không gian cũng như kiến trúc của đình, không nên thay bằng cổng kim loại.