Tranh luận quyết liệt xung quanh 'số liệu thống kê'

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh phát biểu
trước Quốc hội, ngày 4/11. (Ảnh: Hoàng Long).

Ngày 4/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi).

Biết không chính xác nhưng vẫn phải dùng

ĐB Đỗ Văn Vẻ (Thái Bình) cho rằng, tổ chức thống kê nhà nước được ngân sách bảo đảm nguồn lực, mục đích của hoạt động thống kê nhà nước là nhằm cung cấp thông tin phục vụ các cơ quan nhà nước trong đánh giá, phân tích, dự báo, hoạch định chiến lược, chính sách, thực hiện chức năng quản lý nhà nước và đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê của tổ chức, cá nhân.

Chính vì vậy ông đề nghị không cho phép tổ chức thống kê nhà nước thực hiện dịch vụ thống kê. Đồng thời quy định rõ thời hạn và trách nhiệm của tổ chức thống kê nhà nước phải công bố, phổ biến thông tin thống kê, bảo đảm yêu cầu kịp thời, trung thực, có căn cứ khoa học và thực tiễn.

Nhấn mạnh số liệu thống kê phải minh bạch, ĐB Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) đề nghị người dân phải được quyền sử dụng thông tin thống kê của Nhà nước sau khi thông tin đã được công bố. Sau khi đặt vấn đề: “Số liệu thống kê cơ quan Trung ương có hoàn toàn chính xác và không cần đánh giá thẩm định hay không?”, ông Lợi chỉ rõ trong thời gian qua các số liệu thống kê vẫn khiến dư luận luôn băn khoăn, như: số liệu GDP hàng năm; tỷ lệ thất nghiệp; số liệu doanh nghiệp; và lao động qua đào tạo.

“Nhiều khi biết không chính xác nhưng vẫn phải dùng vì số liệu thống kê là căn cứ pháp lý” - ông Lợi nêu ý kiến. Chính vì thế, cần có Hội đồng thống kê quốc gia về thống kê trong đó tập hợp nhiều nhà khoa học.

Trong khi đó, ĐB Hoàng Thị Tố Nga (Nam Định) đề nghị, thống kê ngoài Nhà nước sau khi được chấp thuận của cơ quan thống kê Trung ương thì cũng phải có giá trị như thống kê nhà nước về giá trị của thông tin và phục vụ cho mục đích nghiên cứu, dự báo.

Quy rõ trách nhiệm từng cấp

Đó là vấn đề được ĐB Nguyễn Văn Sơn (Hà Tĩnh) đặt ra. Bởi theo ông, thông tin thống kê nhà nước có 4 cấp, vì thế cần quy rõ trách nhiệm của từng cấp để rõ trách nhiệm, tránh tình trạng bất cập chênh lệch số liệu thống kê.

“Nhiều khi vì mục đích quyền lợi để kêu gọi đầu tư lại đưa ra số liệu khác, nhất là xảy ra ở cấp tỉnh, huyện. Vậy làm sao để đảm bảo tính khách quan, minh bạch trong số liệu thống kê nhà nước”- ông Sơn bày tỏ. Ông Sơn cũng cho rằng, ngoài cơ quan thống kê Trung ương thì các cơ quan thống kê địa phương cũng phải chịu trách nhiệm để phát huy tốt có hiệu quả việc sử dụng thông tin và cung cấp thông tin.

Đồng quan điểm, ĐB Huỳnh Minh Hoàng (Bạc Liêu) nói: “Cấm hành vi ép buộc làm sai lệch thông tin thống kê quốc gia, bởi thực tế nhiều khi vì thành tích nên có việc làm sai lệch thông tin thống kê”.

Giải trình trước các vấn đề các ĐB đặt ra, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cho rằng, số liệu thống kê phải chính xác nhưng làm sao phải mang tính phân tích dự báo; đặc biệt là gắn với hội nhập. Đảm bảo tính chính xác và khách quan là vấn đề được đặt ra.

“Số liệu thống kê của ta chưa chính xác được, bởi số liệu là do các bộ ngành làm và Bộ Kế hoạch và Đầu tư thống kê lại. Số liệu chính xác cũng ở mức độ vì mỗi bộ, ngành cũng chỉ có vài người làm thống kê”- Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết đồng thời dẫn chứng: Ngay kê khai về nhà cửa nhiều ĐB ngồi ở đây kê khai còn không chính xác nói gì là nhân dân. Điều đó nói lên đầu vào không chính xác nên số liệu không chính xác. Ở nước ngoài số liệu sai là họ xử lý rất nặng, xử lý hình sự ngay. Cho nên cái khó là do thể chế của chúng ta, và cũng là bệnh thành tích.

Đề nghị “cấm làm đẹp số liệu, làm đẹp báo cáo để chống lại bệnh thành tích”- ĐB Bùi Thị An (Hà Nội) kiến nghị Tổng cục Thống kê nên tách ra khỏi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, và tốt nhất là trực thuộc Quốc hội để đảm bảo khách quan, minh bạch.