Tranh thủ thời cơ mở rộng thị trường

Nhiều lợi thế cạnh tranh

Tại buổi cung cấp thông tin cho báo chí về tình hình sản xuất và xuất khẩu ngành nông nghiệp mới đây, ông Trần Thanh Nam - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) cho biết, 7 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp đạt 39,7 tỷ USD, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm trước, trong đó: nông sản đạt 21,5 tỷ USD, tăng 17%; lâm sản đạt hơn 10 tỷ USD, tăng 8,6%; thủy sản đạt 6,1 tỷ USD, tăng gần 14%; sản phẩm chăn nuôi đạt trên 339 triệu USD, tăng hơn 22%.

Theo ông Nam, các sản phẩm luôn giữ vững được đà tăng trưởng cao, bao gồm: cà phê, đạt 5,9 tỷ USD, tăng 65%; tôm, đạt 2,5 tỷ USD, tăng 23%; hồ tiêu, đạt 981 triệu USD, tăng 28%; gỗ, đạt 9,7 tỷ USD, tăng 8%; hạt điều, đạt 2,7 tỷ USD, tăng 17%; cao su, đạt 1,6 tỷ USD tăng 13,9%; cá tra, đạt 1,1 tỷ USD tăng 8,1%…

Xét theo vùng lãnh thổ, Châu Á là thị trường xuất khẩu lớn nhất các mặt hàng nông, lâm, thuỷ sản của Việt Nam, với thị phần chiếm gần 43%; 2 thị trường lớn tiếp theo là châu Mỹ và Châu Âu với thị phần lần lượt là 23% và 15%. Thị phần của 2 khu vực Châu Phi và Châu Đại Dương chỉ chiếm lần lượt 3% và hơn 1%. So với cùng kỳ năm trước, ước giá trị xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản của Việt Nam các tháng đầu năm 2025, sang khu vực Châu Á tăng hơn 3%; Châu Mỹ tăng gần 15%; Châu Âu tăng trên 43%; Châu Phi tăng gần 89% và Châu Đại Dương tăng hơn 4%.

Thứ trưởng Bộ NNMT đánh giá, đây là tín hiệu tích cực về xuất khẩu của ngành. Ba thị trường lớn là Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản đều duy trì tăng trưởng tốt. Đặc biệt, xuất khẩu sang Châu Âu tăng mạnh 49%, đạt 4,3 tỷ USD; Trung Đông tăng gần 10,9%; Châu Phi tăng gần 9%.

Từ đầu quý II/2025, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp đã rất chủ động, nhạy bén, nỗ lực duy trì và mở rộng xuất khẩu các mặt hàng chủ lực sang tất cả các thị trường, bao gồm cả những mặt hàng giá trị xuất khẩu còn thấp nhưng có tiềm năng phát triển như sản phẩm chăn nuôi chế biến. Đồng thời, doanh nghiệp cũng tăng tốc đơn hàng xuất khẩu các mặt hàng lợi thế như gỗ và sản phẩm gỗ, thủy sản, cà phê, hồ tiêu, hạt điều tại khu vực thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Nhật Bản và chuyển hướng tăng cường xuất khẩu sang các khu vực thị trường tiềm năng như Châu Phi, Trung Đông.

Ông Nam cho rằng, trong bối cảnh các thách thức lớn từ thị trường xuất khẩu nông sản, Việt Nam vẫn có lợi thế, nhất là các mặt hàng đã có thị phần lớn, chất lượng ổn định và chuỗi giá trị tương đối hoàn chỉnh, năng lực chế biến sâu, chi phí cạnh tranh như: hạt điều, hồ tiêu, cá tra, tôm đông lạnh.

Tận dụng cơ hội cho xuất khẩu

Ông Nguyễn Hoàng Phúc - Phó Giám đốc Sở NNMT Lâm Đồng chia sẻ, nhiều mặt hàng ở địa phương như thanh long, sầu riêng, bơ…vẫn sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, sản lượng chưa đồng đều, sức cạnh tranh còn hạn chế. Công nghệ bảo quản sau thu hoạch chưa đáp ứng yêu cầu; tiêu thụ phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc; giá cả bấp bênh.

Nhằm phát huy hết tiềm năng, lợi thế của tỉnh, ông Phúc đề nghị Bộ NNMT tiếp tục hướng dẫn thủ tục hành chính; hỗ trợ đàm phán với Trung Quốc để cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói cho sầu riêng và thanh long, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ chế biến và vận chuyển, tìm kiếm thêm các thị trường phi truyền thống.

Về nhiệm vụ trọng tâm những tháng cuối năm, Bộ NNMT xác định kim ngạch xuất khẩu cần đạt trên 25 tỷ USD để có thể đạt và vượt mục tiêu 65 tỷ USD cho cả năm của ngành. Quyền Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng yêu cầu, ngành phải tận dụng mọi cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu trong các tháng còn lại của năm 2025, để gia tăng tối đa giá trị xuất khẩu. Tích cực chuyển dịch các nhóm ngành hàng gặp khó khăn khi xuất khẩu sang Mỹ sang các thị trường tiềm năng khác có hiệu quả hơn.

Qua đó, ông Trần Đức Thắng khẳng định, Bộ NNMT đã thống nhất quyết tâm bằng mọi biện pháp đạt tăng trưởng ngành trên 4%, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành nông, lâm, thủy sản đạt trên 65 tỷ USD trong năm 2025.

Trong khi đó, ông Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, Bộ đang tiếp tục phối hợp đàm phán, mở cửa các thị trường mới, bao gồm: thị trường Vùng Vịnh, Halal; Ai Cập…, phối hợp với Bộ Ngoại giao để sớm xúc tiến thương mại đối với các thị trường này.

Là đầu mối đàm phán với các quốc gia trên thế giới về các vấn đề thương mại tự do, Cục Xuất nhập khẩu đang được giao nghiên cứu 2 đề án, đó là “Đa dạng hóa các nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu” và “Tận dụng các hiệp định thương mại tư do khi Mỹ áp thuế đối ứng”. “Khi hoàn thành 2 đề án này, Cục sẽ có những đề xuất thiết thực tới các cộng đồng doanh nghiệp” - ông Sơn thông tin.