Trí tuệ nhân tạo có làm mất cơ hội việc làm?

Nguy cơ hiện hữu

Trả lời câu hỏi liệu sự bùng nổ của AI có làm mất đi cơ hội việc làm, đặc biệt là AI có thể thay thế được nhân lực ngành công nghệ thông tin (CNTT), ông Nguyễn Huy Dũng - Giám đốc Sản xuất Tập đoàn Gameloft, chuyên gia hàng đầu với hơn 15 năm kinh nghiệm quản lý trong ngành này cho biết, cách đây 10 năm, khi AI được đưa vào sử dụng, nhiều người cho rằng AI có thể thay thế những nghề đơn giản và những công việc mang tính trí tuệ như là đồ họa, sáng tạo, nhiếp ảnh hay lập trình gần như không bao giờ thay thế được. Nhưng với những bước tiến mới, nhất là ứng dụng AI, lập trình là một trong những công việc được dự báo sẽ tác động trong khoảng 2-3 năm tới. Đơn cử trước xây dựng một sản phẩm phải mất hơn 3 ngày, nay dùng ChatGPT và AI, sản phẩm dạng như vậy chỉ cần 3 giờ.

Ông Dũng dẫn chứng, cách đây một năm, trước thời điểm ChatGPT ra đời, với công cụ Github Copilot (một công cụ AI hỗ trợ lập trình viên bằng cách tự động hoàn thành mã code) đã giúp người dùng gõ code nhanh hơn, trực tiếp ở trong Visual Studio Code (là một ứng dụng soạn thảo các loại code, để hỗ trợ người dùng trong quá trình áp dụng thiết kế website, hay biên tập code). Từ đó, có thể khiến cho các lập trình viên hoàn thành công việc của mình chỉ trong một nửa thời gian so với trước kia.

"Vậy có thể hình dung rằng những công việc trước kia cần đến 10 lập trình viên thì bây giờ chỉ cần có 5 người, nếu là người giỏi thì thậm chí chỉ cần 2. Đây chính là mối nguy của ChatGPT tới việc làm trong lĩnh vực công nghệ thông tin” - ông Dũng cho biết.

“Tác động của trí tuệ nhân tạo đối với thị trường việc làm đã bộc lộ rất rõ thế nhưng thế hệ trẻ dường như vẫn chưa có bất kỳ định hướng nào cho nghề nghiệp. Thậm chí nhiều bạn trẻ ảo tưởng khi ra trường tìm kiếm “việc nhẹ lương cao” mà quên mất rằng mình đang bị hổng cả kiến thức lập nghiệp cũng như kiến thức sống. Để thành công thực sự, việc đầu tiên cần làm là tạo ra giá trị cho cộng đồng”, ông Chu Tuấn Anh - Giám đốc Hệ thống Đào tạo Lập trình viên quốc tế Aptech nhấn mạnh.

Tận dụng cơ hội

Mặc dù đưa ra những cảnh báo, song theo ông Dũng cơ hội vẫn song hành với thách thức. Trí tuệ nhân tạo sẽ lấy đi nhiều vị trí việc làm nhưng nó cũng tạo ra nhiều việc làm mới. Tuy nhiên để nắm bắt được cơ hội này người lao động cần phải trau dồi kỹ năng, kỹ năng này không chỉ là kiến thức nền mà đòi hỏi sự tư duy, sáng tạo.

Theo thống kê, lực lượng làm trong lĩnh vực công nghệ thông tin hiện nay khoảng 530.000 người. Dự báo đến năm 2025, Việt Nam cần khoảng 700.000 người làm về công nghệ thông tin và đang thiếu khoảng 200.000 người.

Nhiều chuyên gia nhận định, sự hiện diện của trí tuệ nhân tạo tạo ra nhiều thách thức cho thị trường việc làm nhưng nó cũng tạo ra nhiều cơ hội để nâng cao năng suất lao động, nhất là đối với Việt Nam hiện vẫn là nước có năng suất lao động ở mức thấp trong khu vực.

“Có nhiều cách để tận dụng AI ở ngay tại thời điểm bây giờ, đó là việc phát triển sản phẩm AI để tham gia vào nhóm người có khả năng sẽ tồn tại và thành công hơn trong công việc. Cùng đó, các bạn trẻ cần trang bị thêm tiếng Anh và kỹ năng mềm, khám phá và thử nghiệm thêm nhiều công nghệ và lĩnh vực mới, có như thế mới tận dụng được AI để chia sẻ và đóng góp cho xã hội. Trí tuệ nhân tạo có thể thay thế một số công việc nhưng không thể thay thế sự sáng tạo”, anh Hoàng Hoa Trung, người sáng lập và điều hành dự án "Nuôi em", cựu học viên Hệ thống đào tạo Lập trình viên quốc tế Aptechv nói.

Nhận định về sự hiện diện cũng như tác động của trí tuệ nhân tạo, ông Gilbert F. Houngbo - Tổng Giám đốc Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cũng cho rằng, nhiều cảnh báo đưa ra rằng AI sẽ cướp đi công việc của nhiều người. Nhưng chúng cũng tạo ra nhiều cơ hội, việc làm mới. Vì vậy, nhiệm vụ của chúng ta là phải đảm bảo những người lao động làm việc trong các lĩnh vực có thể biến mất nâng cao được kỹ năng, đón nhận xu thế mới, loại hình công việc mới. Muốn như vậy cần vai trò của giáo dục kỹ năng, nghề nghiệp. Việc học là rất quan trọng và là việc cả đời. “Chính phủ có thể khuyến khích các chương trình đào tạo kỹ năng nghề nghiệp mới, tạo ra các chính sách hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng tham gia. Cộng đồng doanh nghiệp cũng cần phải chung tay với Chính phủ để thực hiện điều này” - ông Gilbert F. Houngbo nói.

Theo khảo sát của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội từ các phiên giao dịch việc làm về định hướng nghề nghiệp của giới trẻ. Khảo sát cho thấy, đến 80% các bạn sinh viên, học sinh chọn nghề theo tâm lý phong trào. Trong khi việc lựa chọn nghề chưa dựa theo đam mê và thực lực chính của bản thân.